Hakkında
Şemsi Belli (1925, Malatya – 11 Ekim 1995, İstanbul), Türk şair, yazar, gazeteci, siyasetçi.
Birlik Partisi genel sekreterliği yapmıştır. Şiirlerinin yanı sıra tiyatro, gezi yazısı, anı, araştırma-inceleme alanlarında da ürünler vermiş bir edebiyatçıdır. Yerel ağız özellikleri gösteren kırsal şiirleri özellikle Anayasso adlı şiiri ile tanındı. Bir Yangının Külü adlı unutulmaz şarkının söz yazarıdır.
1925 yılında Malatya ilinin Arguvan ilçesine bağlı Kızıluşağı Köyü'nde (yeni ismiyle Yenisu mahallesi) dünyaya geldi. 1947 yılında Haydarpaşa Lisesi’nden mezun olduktan sonra Ankara Hukuk Fakültesi’nde başladığı yüksek öğrenimini 1956'da tamamladı.
Avukatlık, gazetecilik (Vakit, Cumhuriyet, Ulus, Son Havadis, Milliyet, Hürriyet, Dünya gazeteleri), edebiyat öğretmenliği (Vefa Lisesi, İstanbul Kız Lisesi, Çapa Öğretmen Okulu ve Gazetecilik Yüksek Okulu’nda öğretim görevlisi) gibi değişik görevlerde bulundu, radyo ve televizyon programları yaptı (1953’ten 1960’a kadar Ankara Radyosunda Adım Adım Anadolu, Kırk Gözlü Heybe, İçimizden Biri; 1959 / 1960 yıllarında Kıbrıs Radyo ve Televizyonunda Adım Adım Türkiye, 1988 / 1989 yıllarında TRT’de Şiir Bahçesi), dergiler (Kervan, Çadır, Anayasso, Şiir Defteri)ve gazeteler (Memleket, Son Posta) çıkardı.
Bir ara siyasetle de uğraşan Şemsi Belli 1969 yılında Adana milletvekili adayı olduğu Birlik Partisi’nin genel sekreterlik görevinde bulundu. 1958 yılında Gülsen Hanım’la evlenen şairin Orhan (1960), Bengü (1961) ve Yağmur (1966) adlı üç oğlu oldu. 11 Ekim 1995 günü İstanbul’da hayata veda etti.
Edebi Yaşamı
Şemsi Belli’nin ilk şiiri 1939 yılında Maceralar Dünyası dergisinde, daha sonra da 1943 yılında Orhan Seyfi Orhon’un çıkardığı Çınaraltı dergisinde yayımlandı.
Halk şiiri geleneği etkisinde ilk ürünlerini veren şair daha sonra kendi çizgisini bulmuş, serbest şiire yönelmiştir. Garip şiir akımının etkisi bu dönem şiirlerinde görülür. Düzyazı şiirleri (mensur şiir) de yazan Şemsi Belli bu alanda yetkin şairlerimizden biridir ve Ümit Yaşar Oğuzcan’la birlikte çağdaşlarından bu tarz şiirleriyle ayrılır.
Siyasal taşlamaları da olan Şemsi Belli, 1968’den sonra toplumcu gerçekçi akım içerisinde değerlendirilebilecek biçimde, ancak onlardan farklı olarak, yerel ağız özellikleri gösteren kırsal şiire yöneldi. Bu dönemin en ünlü şiiri Anayasso’dur. 1968 yılında yayımlanan bu şiir ile ülkenin doğusunda mahrumiyet içinde yaşayan insanları gündeme getirerek büyük ilgi uyandırdı. Şiirleri İngilizce, Fransızca, İtalyanca, Arapça ve Azeri Türkçesine çevrildi.
Yusuf Ziya Ortaç’ın çıkardığı Akbaba ve Pardon, Papağan gibi mizah dergilerinde de değişik takma adlarla mizah yazıları da yazmdı. Bestesini Muzaffer İlkar’ın yaptığı Bir Yangının Külü adlı unutulmaz şarkının söz yazarıdır. Tiyatro, gezi yazısı, anı, araştırma-inceleme alanlarında da ürünler vermiştir.
Anayasso Şiiri Hakkında
Şemsi Belli'nin Anayasso adlı şiiri, Hakkari'de Zap Suyu'nun kıyısında yaşayan ve tel gererek tehlike içinde suyun öte yanına geçmek zorunda olan insanların çaresizliğini anlatmaktadır. Bu şiirden ilk defa 15 Mart 1968 tarihli Savaş Gazetesi'nin bir haberinde bahsedilmişti[2]. Haberde, Trabzon Devrim Ocağı'nın kuruluşunun 6. yılında Attilla Aşut tarafından Anayasso adlı bir şiirin okunduğu, şiirtin çok beğenildiği ancak şarininin bilinmediği yer almaktadır. Milliyet Gazetesi köşe yazarı Hasan Pulur, 3 Nisan 1968'de şiiri haber yaparak şairini aramaya başladı. Boğaz Köprüsü inşaası hakkında tartışmaların sürdüğü bir dönemde Zap Suyu'nu tel üzerinde geçen insanların çilesini şiir yoluyla öğrenmek toplumda büyük yankı doğurdu. Gazeteye şairin Şemsi Belli olduğuna dair haberler ulaştı. Bir gazete muhabiri kendisini bulup sorunca şairin Şemsi Belli olduğu ve şiirini ilk defa Anayasso dergisinde yayınladığı, sonra Hasan Pulur'a gönderdiği ortaya çıktı.
Yapıtları
- Köy Akşamları (Şiir - 1945)
- Bahar Şarkısı (Şiir - 1949)
- Başşehir Sokağı (Şiir - 1957)
- Güzçiçeği 1 (Mensur şiir - 1958)
- Bahar Güneşi (Mensur şiir - 1959)
- Şeytan Diyor ki (Şiir - 1959)
- Ağabeyim Mustafa Kemal ( Araştırma, inceleme - 1959)
- Yavru Vatan’dan Notlar (Gezi yazısı - 1960)
- Cumhuriyetin Eşiğinde Kıbrıs (Gezi yazısı - 1960)
- Cankuşum (Mensur şiir - 1960)
- Uykusuz Trenler (Şiir - 1960)
- Boncuk Kutusu (Taşlama şiirler - 1960)
- Karpuz Dilimi (Şiir - 1961)
- İpek Kaplı Defter (Mensur şiir - 1961)
- Gelin Telleri (Şiir - 1962)
- Öpme Beni Bu Akşam (Şiir - 1962)
- Büyük Paydos (Anı - 1962)
- Satırbaşı (Şiir - 1964)
- Güzçiçeği ll (Mensur şiir - 1965)
- Anayasso / Doğu Anadolu Şiirleri ( Şiir - 1970)
- Anayasso / 5 Bölümlük Oyun (Tiyatro - 1970)
- Bir Yangının Külü (Mensur şiir - 1974)
- Otopsi (Şiir - 1974)
- Renkli Balonlar (Şiir - 1974)
- Tükenmez Kalem (Gülmece öykü - 1974)
- Ağa Kapısı (Şiir - 1975)
- Çocukluğundan Liderliğine Kadar Bülent Ecevit (Araştırma, inceleme 1975)
- Aşk Dersleri ( Gülmece öykü - Tarihsiz)
- Babıâli- Babıâdi / Türkiye’de Basın Rezaletleri (Araştırma, inceleme - 1988)
- Atatürk’ün Aşk Hayatı (Araştırma, inceleme - 1988)
- Zeydo Ağa (Tiyatro - Tarihsiz)
- Fikriye (Araştırma, inceleme - 1995)
- Cudi / Doğuanadoludan Kanlı Şiirleri (Şiir - 2003)*,
- Yiyin Pez…nkler Yiyin (Şiir - 2003)
Unvan:
Türk Gazeteci, Siyasetçi, Şair, Yazar
Doğum:
Malatya, Türkiye, 1925
Ölüm:
İstanbul, Türkiye, 13 Ekim 1995
Okurlar
20 okur beğendi.
221 okur okudu.
4 okur okuyor.
115 okur okuyacak.
Kitaplar
Ağabeyim Mustafa Kemal
8.5/10
Fikriye
8.2/10
Atatürk'ün Aşk Hayatı
9.6/10
Bahar Güneşi
6.6/10
İpek Kaplı Defter
9/10
Cankuşum
8/10
Başşehir Sokağı
10/10
Güzçiçeği
10/10
Renkli balonlar
9/10
Tükenmez Kalem
0/10
Bir Yangının Külü
10/10
Anayasso
9.6/10
Güzçiçeği - 2. Cilt
8/10
Uykusuz Trenler
8/10
Çocukluğundan Liderliğine Kada...
0/10
Otopsi
0/10
Şeytan Diyor ki
0/10
Cudi
0/10
Yiyin Pezevenkler Yiyin
0/10
Sözler ve Alıntılar
Yarım bir şarkıdır bütün sevgiler
Anlamsız bir şiirdir yaşamak
Sen istesen de istemesen de
Zaman kollarımızdan sürüyecek
Sayfa 119Kitabı okudu
Bana teker teker inanan kızlar!
Kendimi kandırdım sizden evvel ben
İçimde yalandan bir mezârlık var.
Sayfa 107Kitabı okudu
... ''green fields'' çalıyordu plâkta.
ve sen... dalıp dalıp gidiyordun uzaklara... takvimler 26 nisan'ı gösteriyordu.
''herşeyi unutabilirsin sevgilim! ama yeşil tarlaları unutamazsın!''.... diyordu plâk...
....
Mânâda güzel, ruhta güzel, tende güzelsin.
Ey sevgili, sen elde değil, bende güzelsin!
Yaktın beni Şemsi abi
Aşkın içinde yaşamaktansa, eşiğinde beklemek ne güzel!.. Evet diyen sesinizi duymaktansa evet diyeceğiniz günün özlemi ile çırpınmak!.. Beklenen şeye kavuşmaktansa kavuşulacak şeyi beklemek!.. Var olduğunuz an yok olacağınızı düşünmektense henüz var olmadığınız anlarda varolacağınız günü düşünmek!.. Yanışın hazzı içinde sönüşün acısını duymaktansa kıvılcım kıvılcım tutuşmanın başlangıç heyecanında yanış günlerinin özlemini çekmek!..
Sayfa 25Kitabı okudu
İletiler
ne kapımı çalan garip postacı
ne beni bekleyen, özleyen bir yâr
bana benden yakın, benden yabancı
içimde dolaşan, gezen biri var
Şemsi Belli
Yorumlar ve İncelemeler
