Thomas Szasz

Psikiyatrlar “akıl hastalığının tıpkı diğer hastalıklar gibi olduğunu” beyan etme fırsatını asla kaçırmazlar. Bu iddia; tıp mesleği, politik elit ve medya tarafından desteklenir. İnsanların gözünde psikiyatrların, akıl hastalıkları üzerine en önde gelen uzmanlar olmaları şaşırtıcı değildir. Sürekli psikiyatrlarla karıştırılan psikologlar da onlar gibi bu şüpheli imtiyazı paylaşırlar.

Alp Akay

Freud, Doyle ve Morelli arasındaki bağlantılar –hepsi de tıpla ilgisiz çalışmalarıyla ünlü olan hekimlerdi– meşhur İtalyan tarihçi ve göstergebilimci Carlo Ginzburg (1939–) tarafından verimli bir şekilde analiz edildi:

Kitabı okudu

Reklam

Alp Akay

Giovanni Morelli (1816-1891) İsviçre asıllı İtalyan bir hezarfendi: Hekim, vatansever, sanat tarihçisi, göstergebiliminin öncülerinden biri ve özgün sanat eserlerini taklitlerinden ayırmada uzman. Verona’da İsviçreli bir ebeveynden dünyaya geldi, doğumunda verilen adı Nicolas Schäffer’di, ilk yayımları Ivan Lermoliev takma adı altında çıktı. Morelli sanat eserlerini incelemek için bir yöntem geliştirdi; örneğin elleri ve kulakları resimlemedeki bireysel üslup gibi, bir sanatçının karakteristik izlerini gösteren, görünürde ufak ayrıntılara sistematik biçimde dikkat yöneltmeyi içeren bu yöntem temelinde, resim sahteciliğini saptama konusunda bir uzmanlık geliştirdi.

Alp Akay

Sigmund Freud’un (1856-1939) tanıtılmasına gerek yok. Arthur Conan Doyle (1859-1930) İskoçya, Edinburgh’te İrlandalı Katolik bir ebeveynden dünyaya geldi, Edinburgh Üniversitesi’nde tıp okudu, gemi doktoru olarak çalıştı ve 1882’de Plymouth’ta muayenehane açtı. Neredeyse hiç hastası olmadığından öykü yazmaya başladı, 1887 yılında da Sherlock Holmes halkla tanıştı. Pratisyen hekimlikte tatmin bulamayan Doyle göz hastalıkları üzerinde çalışmak için Viyana’ya gitti ve 1891’de, oftalmolog olarak mesleğini icra etmek üzere Londra’ya yerleşti. Yine hastaları az olunca yazarlığa kaldığı yerden devam etti.

Alp Akay

Freud bir hikayecidir, bilim insanı değil. New York Sun’ın kitap editörü Adam Kirsch, Freud’un ve Conan Doyle’un anlattıkları öyküler arasındaki benzerlikler hakkında şunları yazar: Kuytu çalışma odası, düşünceli sessizlikler, parlak çıkarımsal sıçramalar, hattâ kokain bağımlılığı... Freud ile Sherlock Holmes arasındaki benzerlik gözden kaçacak gibi değil. Freud’un Kurt Adam ve Fare Adam isimli vaka incelemeleri Conan Doyle’un Kızıl Saçlılar Kulübü veya Benekli Kordon öykülerinin merak uyandırıcılığı ve cazibesini paylaşır. Bir ağaca tünemiş altı tane beyaz kurdun olduğu bir kâbusla veya atlara duyduğu saplantılı korkuyla, biri Freud’a gelir.

Alp Akay

Freud çevirileri üzerine yapılmış, entelektüel derinliği en fazla olan yorumlardan biri, hekim olmayan Viyanalı psikanalist Bruno Bettelheim’ın (1903-1990) Freud ve İnsanın Ruhu’dur. Bettelheim’a göre, “Freud’un ömür boyu süren mücadelesinin amacı kendimizi anlamamıza yardım etmekti, bu sayede bundan böyle bilmediğimiz kuvvetler tarafından yönlendirilmeyecektik. ... Psikanaliz tamamiyle içe bakışla ilgilidir.”