Hakkında
Zanaatkâr bir Yahudi ailesinin çocuğu olarak 1920 yılında Tunus’ta dünyaya geldi. Babası İtalyan Yahudisi kökenli bir eyerci annesi Tunus Yahudisi kökenli bir ev kadınıydı. Başkent Tunus'ta yahudilerin yaşadığı yoksul bir mahallede yetişen Memmi, oradaki özel Fransız lisesinde öğrenim gördü. Böylece daha gençliğinde müslümanların arasında bir yahudi, Avrupalıların arasında bir Arap, zenginlerin arasında gettoda oturan bir yoksul ve geleneklerine bağlı aile çevresiyle arkadaşlarının arasında bir évolué (Fransız kültürüyle yetişen kişi) olmanın çelişkilerini yaşadı. La Statue de sel (1953; Tuzdan Heykel) adlı otobiyografik nitelikteki ilk romanında bu farklı dünyaların yol açtığı gerilimi anlattı. Bu yapıtıyla Carthage ve Fénéon ödüllerini aldı. Sonraki romanları arasında, farklı dinlerden ve uluslardan kişilerin evlenmesini konu alan Agar (1955), oldukça karmaşık yapılı psikolojik bir roman olan Le Scorpion (1969; Akrep) ve şiddetle adaletsizliği insanın acılar ve belirsizlikler karşısında gösterdiği tepkiler olarak ele aldığı Le Désert (1977; Çöl) sayılabilir.
Memmi en etkili sosyolojik afraştırması olan Portrait du colonisé, précédé du portrait du colonisateur'de (1957; Sömürgecinin Portresi Sömürgeleştirilenin Portresi) sömürgeci ile sömürgeleştirilen arasındaki karşılıklı etkileşimi inceler. İnsanlara yapılan baskıları ele aldığı öbür çalışmaları arasında iki bölümden oluşan Portrait d'un juif (1962, 1966; Bir Yahudinin Portresi) ile kadınları, Siyahları ve geleneksel olarak baskı altındaki başka grupları konu olan makalelerinin bir derlemesi olan L'Homme dominé (1968; Ezilen Adam) adlı yapıtları sayılabilir.
Memmi, Kuzey Afrika edebiyatına hem yazar, hem de eleştirmen olarak katkıda bulundu. Paris'teki Uygulamalı Yüksek Araştırmalar Okulu'nda Kuzey Afrika edebiyatı üzerine bir araştırma grubu kurarak yönetti, ayrıca Paris Üniversitesi'nde sosyoloji dersleri verdi.
Unvan:
Sosyolog
Doğum:
Tunus, 1920
Ölüm:
22 Mayıs 2020
Okurlar
12 okur beğendi.
70 okur okudu.
5 okur okuyor.
90 okur okuyacak.
1 okur yarım bıraktı.
Sözler ve Alıntılar
Her sömürgeci ulus, faşist eğilim tohumunu bünyesinde taşır .
Sömürge insanı bir işe girmek, kendine bir yer edinmek, toplulukta ve dünyada var olmak isterse, önce efendilerinin diline boyun eğmek zorundadır.
Sömürge insanı içindeki dil çatışmasında ezilen anadili olur.
Jean-Paul Sartre önsözünden
“Ezen sistem tarafından hayvan düzeyinde tutulan yerlilere hiçbir hak verilmez, yaşama hakkı bile. Durumları her gün daha da kötüleşir. Bir halkın nasıl öleceğine karar vermekten başka çaresi yoksa; bir halk kendisini ezenlerden sadece umutsuzluk hediye almışsa, kaybedecek neyi olur? Bu halkın bahtsızlığı cesareti haline gelir; sömürgeciliğin onun karşısına çıkardığı sonsuz reddi, sömürgeciliğin mutlak reddine çevirir.
Irkçılığın dünyanın her yanında sömürgeciliğin bir parçası olması önemli bir olgudur; ve hiç de rastlantı değildir.
Sayfa 103 - TelemakKitabı okudu
Bugün sömürü ve tahakküm her yerde. Nazım Hikmet’in “Büyük İnsanlık” şiirindeki gibi “büyük insanlık tirende üçüncü mevki.”
Fırat Mollaer
Sayfa 7 - TelemakKitabı okudu
İletiler
Kolonileştirilmiş olanlar asla bireysel bir tarzda karakterize edilmezler; onların yalnızca anonim bir kolektiviteye batıp gitme hakları vardır
Albert Memmi
Sömürge insanı, yine de sömürgeleştirilmiş olmaktan yararlanmadı mı? Sömürgeci, onun için yollar açmadı mı? Hastaneler, okullar inşa etmedi mi? Sömürgeci olmasaydı ne yol, ne hastane ne okul olmaz mıydı? Neden sömürge insanının, sömürgecinin onu bulduğu durumda donmuş halde kalacağını varsaymak zorundayız? Tam tersi bir görüşü de ileri sürebiliriz. Sömürgeleştirme gerçekleşmemiş olsaydı, daha fazla okul ve daha fazla hastane olurdu. Sömürgeleştirilen tarihini bilse gelişime gebe olduğunu görecektir. Sömürgeci, sömürge insanının tarihten dışladıktan, her türlü gelişmeyi ona yasakladıktan sonra, sömürgeci onun özünde hareketsiz olduğunu, geçmişte de kesin olarak hareketsiz olduğunu ileri sürer. Sömürgeleştirmeden sonra sokaktaki çocukların sayısı sınıftakilerden fazladır. Otoyol sisteminin amacı sömürge insanının ihtiyaçlarını gözetmek kesinlikle değildir, sömürgecinin ihtiyaçlarına sıkı sıkıya bağlıdır. Sömürgeleştirilenin sömürgeleştirme olmadan nasıl olacağını tam bilemesek bile sömürgeleştirmenin sonucunu kesin olarak biliyoruz. Sömürgeci boyun eğdirmek ve sömürmek için sömürge insanını tarihsel ve toplumsal, kültürel ve teknik akışın dışına itti. Güncel ve gerçek olan şey, sömürge insanının kültürünün, toplumunun ve teknolojisinin ciddi bir zarar gördüğü karşılığında da yeni bir yetenek ve yeni bir kültür edinmediğidir.
[Albert Memmi]
Albert Memmi
Yorumlar ve İncelemeler
Sömürgecinin Portresi Sömürgeleştirilenin Portresi.