James Leslie Mitchell (müstear adıyla “Lewis Grassic Gibbon”) 1901’de İskoçya’da the Mearns’taki bir köyde doğdu ve çocukluğunun büyük kısmını orada geçirdi. Romanlar, kısa hikâyeler, denemeler, bilim kurgu çalışmaları kaleme almış üretken bir yazardı ve eserleri onun dine, arkeolojiye, tarihe, sol siyasete ve bilime olan yoğun ilgisini yansıtmaktadır. Ortadoğu’da yaşadığı askeri deneyimler onun ilk kısa hikâyelerine ve sonraki çalışmalarının birçoğuna ilham kaynağı oldu. En ünlü çalışması A Scots Quair’i oluşturan Sunset Song (1932), Cloud Howe (1933) ve Grey Granite (1934) adlı eserleri peş peşe yayınlandı ve İskoç yazınında bir köşe taşı hâline geldi.
Son hızla yazmayı sürdürürken, 1935’te aniden öldü ve geride bitmemiş bir İskoç romanı olan The Speak of the Mearns’ı bıraktı. Zaman içinde, bu çalışması (1982) ve onu döneminin önde gelen yazın ve bilim adamlarından biri olduğunu gösteren birçok projesi yayımlandı.
Unvan:
Yazar
Doğum:
Auchterless, Birleşik Krallık, 13 Şubat 1901
Ölüm:
Welwyn Garden City, Birleşik Krallık, 7 Şubat 1935
Keçi yavrusunun kanını içtiler; fakat gırtlakları çiğ eti yutamayacak kadar kurumuştu. Kısa boylu adam hayvanın yüreğini, plaka biçimindeki bir taşla deldi ve onu, törensel bir edayla güneşe doğru tuttu (...)
Kölelerden biri emekleyerek ayağı kalktı ve ağır ağır Titül'ün yanına yaklaştı.
"Hep koca bir aptaldın, İberyalı. Tanrın da senin gibi kölenin teki ve yatağına yatmayı bile beceremiyor."
Birçoğumuzun dizi uyarlamasıyla tanıdığı Spartaküs'ü, bir de okuyarak tanımak istedim. Sonucunda da İskoç yazar Lewis Grassic Gibbon (1901-1935) tarafından yazılan Spartaküs eseriyle tanıştım.
Trak bir köle olan gladyatör Spartaküs, M.Ö 109-M.Ö 71 yılları arasında yaşamıştır. Roma ordusunun altında köle olarak yaşarken, birkaç arkadaşıyla (Crixus, Oenomaus, Gannicus, Castus) birlikte firar etmiştir. Ardından da kendi köle ordularını toplayıp, tarihte büyük iz bırakmış olan III. Köle Savaşı'na (Gladyatör Savaşı - Spartaküs Savaşı) yol açmıştır. Roma Cumhuriyeti'ne (S.P.Q.R) yönelik en büyük, en şiddetli ayaklanma olarak kayıtlara geçmiştir. Tahmini savaş kaybı 180.000-190.000 kişi olarak düşünülmektedir.
Bu eserde de, geçmişin ve tarihin bilgilerine de sadık kalınarak bir kurgu oluşturuluyor. Kurgunun akışı, Spartaküs'ün karakter gelişimini, çevresini ve köle ayaklanmasında yaptığı liderliği gözler önüne seriyor. Ayaklanma fikrinin ortaya çıkışından itibaren, bu fikrin nasıl eyleme döküldüğünü de anbean sunuyor. Bu ayaklanma aynı zamanda Platon'un "ideal devlet" anlayışına da bir yolculuk. Gerisini de tıpkı bir dizi ya da film izler gibi okuyoruz.
Bolca savaş, bolca askeri taktik bulduğumuz bu eserde, aşkı ve ihaneti de buluyoruz. Aynı zamanda dönemin tarihine de yakından bir bakış atma fırsatı buluyoruz.
Tarihi kurgu seviyorsanız, eski dönemlere merakınız varsa ve bir de benim gibi dizisinden ötürü Spartaküs hayranıysanız, kesinlikle tavsiye edebilirim.
SpartaküsLewis Grassic Gibbon · Yordam Kitap · 201346 okunma
Lewis Grassic Gibbon Kitap şu şiirle başlar:
Sen ki özgürlük için yaşadın, karanlık
Henüz tam çökmemişti; ve az bir ışık
Kör etmişti insanların gözlerini, ve tan vakti
uzak ve belirsizdi -aptalca bir hülya, sanki bir rüya!
Körlemesine akıp giden günler ve yollar unutulsa da
Ne senin adın ne amacın, hiçbiri solup gitmedi asla!
Hadım ve aynı zamanda eğitimli bir köle olan Kleon'un efendisini boğazlaması ve özgürleşmesiyle büyük köle ayaklanması başlatılmış olur. Kitabın giriş kısmında Kleon göğsünde Platon'un Devlet'i ile resmedilir. Bu şekilde kölelerin toplanması başlar. Kitap yer yer boğucu ve bıktırıcı pasajlar içerse de bir bütün olarak akıcılığını korumayı başarmaktadır. Araya serpiştirilen şiirsel cümleler bu bıktırıcılıkta büyük pay sahibi tabi. Bunun nedeni çevirideki tercih mi yoksa yazarın üslubundaki belirli bir özellik mi bilemedim doğrusu. Açıklamak gerekirse, şiirsel hava taşıyan cümlelerin çoğu 've' ile başlayan ve yapı olarak devrik cümlelerdi. Bu üslup okumamı zorlaştırmış olsa da, kitabın, tarihi olay ve olgular konusunda yazılmış düşünsel ve bilimsel kitaplar karşısında çoğu zaman sıkılan kişiler için iyi bir tercih olacağı kanaatindeyim.
SpartaküsLewis Grassic Gibbon · Yordam Kitap · 201346 okunma