Dobruca sancağı ilâvesiyle Romanya prensliği: 135.156 km², 5.300.000 nüfus (1875-78 yılları nüfusu).
Niş sancağı ilâvesiyle Sırbistan prensliği: 45.427 km², 1.564.000 nüfus.
Yeni aldığı kazâlarla beraber Karadağ prensliği: 9.427 km², 180.000 nüfus. Yunanistan'a bırakılan Tesalya: 13.488 km², 340.000 nüfus.
Rusya'ya bırakılan Güney Moldavya (Bucak): 33.800 km², 800.000 nüfus.
Avrupa'daki kesin kayıpların toplamı 237.298 km², 8.184.000 nüfus.
Buna Asya'da kaybedilen Kars ve Artvin illeri ile Kotur kazâsını eklemek icab eder. Eğer Bosna-Hersek, Bulgaristan, Tunus, Kıbrıs gibi dolayısiyle Türk imparatorluğunun idaresinden çıkan ülkeler de katılırsa, 93 Harbi'nin bilançosu başdöndürücü mahiyet- te ortaya çıkar ve bütün bu topraklarda bugün yaşayan nüfusun bugünkü Türkiye nüfusu kadar olduğu görülür.
İşte Midhat, Mahmud Celâleddin, Redif, İbrahim Edhem Paşalar gibi büyük gafillerin, kazanacakları hayaliyle Türkiye'yi sürükledikleri 93 Harbi'nin neticesi, rakamların belâgati ile budur. Bu savaş, Ruslar'ın Türkiye üzerindeki emperyalist ve doymak bilmez emellerini açığa vuran, en vâzıh tarihî olaylardan biridir.
II. Abdülhamid, Kıbrıs tâvizini vermeye mecbur kalmakla beraber, İngiltere'yi, Rusya'nın aleyhinde kaabil olabildiği derecede kışkırtmıştı. Berlin Muahedesi, çok zararlı olmakla beraber Ayastafanos faciasını pek çok hafiflettiğı için, II. Abdülhamid'in meşhur şahsî diplomasisinin bir şâ- heseridir. Tabiatiyle Türkiye, savaşta yenilmişti. Bahis mevzuu olan, Osmanlı devletine daha az zararlı şartlarla bir sulh temin etmekti.
...
Berlin Muahedesi, Türkiye'yi Balkanlar'dan tasfiye etmiyor, bilakis Balkanlar'daki hayatını, 1913'e kadar 35 yıl uzatıyordu. Bununla beraber şartlar, harpden önceki duruma nisbetle, Osmanlı devleti için, yıkım denecek mahiyette ağırdı. Rusya'yı Balkanlar'dan uzaklaştırıyor, asıl kazançlı olarak Balkan devletçikleri ortaya çıkıyordu. 1699 Karlofça Muahedesi'nden sonra Türkiye'yi Avrupa'dan tasfiye eden ikinci büyük muahede olan Berlin anlaşması, bu bakımdan dönüm noktası teşkil ediyordu. Asıl tasfiye, 1913 Bükreş Muahedesi ile olacak, Avrupa Türkiyesi, Doğu Trakya'dan ibaret kalacaktır.