Şehr içinde dahî sudan bir mîl uzak olan teyemmüm eder. Bir mîl dörtbin zrâ’dır. Bir zrâ’ hanefîde yirmidört, diğer üç mezhebde ise yirmibir parmak, bir parmak altı arpa genişliğinde olup, iki santimetredir. Bir mîl hanefîde 1920, diğer üç mezhebde 1680 metredir.
Îtiyâd (alışma) sebebiyle gadabın galeyana. gelmesine gelince; bu da düşüp kalktığı kimselerden elde ettiği netîcedir. Sohbet ettiği insanlar, gadablarıyla övünür ve bunu bir erkeklik ve şecâat sayarlar. İçlerinden biri: "Ben öyle aldatmalara dayanamam, kimsenin hakaretine tahammülüm yoktur." der. Hâlbuki bunun mânâsı, bende akıl ve ahlâk yok, demektir. O bunu anlamadan, bu sözü övünme vesîlesi addeder. İnsan bu gibi sözleri dinleye dinleye, gadabın güzel bir şey olduğunu sanır ve kendini onlara benzetmeye çalışır. Bu sebeple kendisinde de gadab aşırı dereceye varır. Gadab ateşi kuvvetlenip alevlendiği zaman, her türlü öğüt ve nasihatlerden sahibini kör ve sağır eder. Artık vaaz ve nasîhat dinlemez olur. Bilakis daha da hiddetini arttırır. Hattâ bu arada aklının işığı ile tenvir olmak isteyip düşündüğü zaman, buna da muvaffak olamaz. Zīra aklın nûru, gadabın dumanı ile sönmüş ve mahvolmuştur.
Sayfa 579Kitabı okudu
Hikmet ehli zatlar buyuruyor ki:
Hakiki bayram, dört beş yerde imtihanı verdikten sonra ahirette olacaktır. Bir tanesi ölüm hâlidir. Peygamber efendimiz yemin ederek buyuruyor ki:
(Bir mümin ömrü boyunca Cennetlik amel işler ve artık Cennete girmesine bir zra, yani 40–50 santim kalmıştır. Orda bir yanlış iş yapar, Cehenneme gider. Bir kâfir, 80 yıl küfür eder, 80 yıl isyan eder, artık onun Cehenneme girmesine bir zra kalmıştır. O da tevbe edip kelime-i şehadet getirir, hiç günahsız Cennete gider.)
O halde, Aşere-i mübeşşere hariç hiç kimse, son nefesten emin olamaz. Daima uyanık olmalı, dikkatli olmalı. İmanı, başın üzerinde kaçacak kuş gibi bilip, kaçmaması için dikkatli olmalı.
Na, bextreşîyê da tenê ez nîn im,
Bi hezaran ber girî hene, yê mîna min,
Zef hene qîzê delal e ussa bû jî,
Lê kêm nîn in yê nolî min e ecîz bûyî,
Ez nedigirîyam, dame girî,
Bi zêra, dame kalê ketî.
Sayfa 105 - NûbiharKitabı okudu
