"Hz Muhammed'in ölümü sonrasında halife kavramı, dört büyük halife döneminde 'peygamberin halifesi' daha sonra ise 'Allah'ın halifesi' olmuştur.
Bu konumlandırma, dinin siyasal erk yoluyla kontrol altına alınmasına yol açmıştır. İşte bu, İslam kültüründe vesayet sisteminin temelidir.
İslam'ın ilahi yüzünün beşerileştirilmesi, ilahi otoritenin yeryüzünde yürümekte olan ekonomik ve askeri egemenlik için araçsallaştırılmasından başka bir şey değildir bu durum."
"siz bu konudaki bütün akıl yürütmelerinizin ancak sonuçlardan nedenlere gidilerek yapıldığını ve nedenlerden sonuçlara yapılan bütün çıkarımların da zorunlu olarak kaba bir sofizm olduğunu sanki unutmuşsunuz. çünkü sizin 'neden' in (cause) tamamını bilme imkanınız yoktur. ancak sizin bilebileceğiniz tek şey onun hakkında önceden yapılan çıkarsamalar değil, sadece 'sonuç'ta (effect) tamamen bulduklarınızdan ibarettir." hume
.... kişiyi 'ben'likten 'sen'liğe 'transandantal ben'e yükselten şey nedir? Mevlana bunun yolunu aşk ve hasret olarak gösterir. Bunu şöylebir hikaye de dile getirir. "Birisi, bir dostunun kapısına gelip kapıyı çaldı. Dostu "Kapıyı çalan kim" deyince "Benim" diye cevap verdi. Dostu "Git, şimdi zamanı değil. Böyle bir sofra, ham kişinin makamı olamaz. Hamı, ayrılık ateşinden başka ne pişirebilir, nifaktan ne kurtarabilir? dedi. Adamcağız gitti. tam bir yıl dostunun ayrılığıyla yanıp yakıldı. Yanıp pişerek tekrar geri döndü, geldi. Dostunun evinin etrafında dolaşmaya başladı. Kapıya varıp ağızından edebden dışarı bir sööz çıkmasın diye yüzlerce korku ile edepli edepli halkayı çaldı. Sevgilisi "Kim o?" deyince "Gönlümü alan sevgili, sensin" diye cevap verdi. Sevgili " Madem ki bensi, ey ben, gel ,içeri gir! Ev dar, iki kişi sığmıyor" dedi. (MesneviI. Cilt s:246)
Mevlana'da temel paradoks, sonsuz olan 'aşkın ben' ile sonlu bedenin iç içe birlikte var olmasıdır; varoluşu başlatan ve diri tutan insanın bu paradoksal durumundan duyduğu sıkıntı ve huzursuzluk halidir.. Bu paradoksal durumda insan ruhu ve kişiliği bedenin kontrolünde ve güdümünde bir nesne konumundayken varoluşsal süreçle birlikte "özne"leşir.