Vezirov ailesinin soyu, 18. asrın Karabağ Hükümdarı İbrahimhali Han'ın nüfuzlu vezirlerinden biri olan Mirza Alimehmedağa'ya dayanır. Yusuf Vezir, 12 Eylül 1887'de Şuşa'da dünyaya gelir. Babası Meşedi Mirbaba Iran, Orta Asya ve Türkiye'yi gezmiş; Fars ve Türk dillerini mükemmel bilen, edebiyatla ilgili bir kişidir. Genç yaşta servetini tükettikten sonra Ağdam'da bir attar dükkanı açarak şifacı olarak çalışmaya başlar. Oğlunun eğitimi ile bizzat meşgul olup ona Farsçayı ve en zengin şekliyle Türkçeyi öğretir.
Viyana'daki Tal Yayınevi'ne Ali ve Nino'yu içeren kalınca bir el yazması bırakarak ortadan kaybolan şık kıyafetli adam da büyük bir ihtimalle, hükümetin izniyle vatanına dönmeye hazırlanan Yusuf Vezir Çemenzeminli'den başkası değildir. Ülkesinde sırasıyla Bakü İşçisi gazetesinde redaktör, Devlet Planlama Komitesi İctimai-Medeni Bölümü'nde danışman; Azerbaycan Devlet Üniversitesi'nin Şarkiyat ve Pedagoji Fakülteleri ile Tıp ve Petrol Enstitülerinde Azerbaycan ve Rus dillerinde öğretim görevlisi olarak çalışır.
Rusça-Türkçe (Azerbaycan lehçesiyle) Sözlük'ün hazırlanmasında görev alır. Bu arada en önemli eserleri arasında yer alan Kızlar Bulağı, Talebeler, 1917. Yıl adlı romanlar ile Hazreti Şehriyar isimli komedi eseri yazar. Tolstoy, Turgenyev, Nevarov, Victor Hugo gibi usta yazarların eserlerini Azerbaycan Türkçesine aktarır.
1937 yılında Sovyet yönetiminin, Azerbaycan edebiyat ve sanat dünyasından birçok ünlü ismi tutuklayıp idam ettirmek için düzenlediği "temizleme operasyonu" sırasında işinden atılır. Stalin'e yazdığı mektuba ve Moskova'ya gitmesine rağmen uzun bir süre işsiz kalır. 1938 yılında bir gazete ilanına müracaatı sonucu, Özbekistan'ın Urgenç şehrindeki Horezm Vilayet Pedagoji Enstitüsi'ne baş muallim ve kütüphane müdürü olarak atanır.
1937-38 temizleme operasyonu sırasında sorgulanan bazı entelektüellerin ifadelerine dayanılarak 1940 yılında tevkif edilip Bakü'ye getirtilir. Novkorod iline bağlı bir taşra hapishanesine sürgüne gönderilir. 1943 yılında sürgünde ölür.
Başlıca Qarabağ xanlığı olmaqla Azərbaycan xanlıqları dövründən bəhs edən tarixi roman.
Tarixi romanların digər janrlardan sevdiyim fərqi bəhs edilən dövrdəki tarixi hadisələr haqda bilgiləndirməsidir.Bu tarix yaşadığımız coğrafiyanı əhatə edirsə daha da maraqlı hal alır.Romanın adından da məlum olduğu kimi xanlıqlarımızın iki od arasında yəni Rusiya və İran arasında qalmasıdır ki,hər 2 tərəf buranı ələ keçirmək istəyir.Kitabda azərbaycan və erməni xalqları arasındakı münasibətdən,bu münasibətin necə və kimlər tərəfindən pozulmağa çalışıldığından da bəhs olunur.
Çəmənzəminlinin məharətlə istifadə etdiyi söz yaradıcılığı,çoxlu yer verilən atalar sözləri və məsəllər kitabı daha da oxunaqlı edir.
Romanın ümumi gedişini Dostoyevskinin romanlarına bənzədirəm.İlk başlarda hər şey sakit halda davam edir, sonlara yaxın isə hadisələr üst-üstə gəlməklə oxuyucunu təlatümə salır.
Çəmənzəminlinin bu romanı 1937-ci ildə yazdığını nəzərə alsaq, kitabda bir sıra köhnəlmiş sözlərə rast gəlinir.Tövsiyəm belə sözləri adlamamaq və izahlı lüğətdən istifadə etməkdir ki, bu halda hadisələri daha düzgün başa düşmək olar.
Qan içindəYusuf Vezir Çemenzeminli · Qanun Nəşriyyatı · 2019135 okunma
Hazar Denizi'nin kıyısında Bakü'de Asya ile Avrupa, Müslümanlık ile Hıristiyanlık, Doğu ile Batı iç içe ama karşı karşıya yaşamaktadır.
Yüzü Doğu'ya dönük olan Ali Han Şirvanşir ile Avrupalı duyarlılığına sahip olan Nino Kipiani okul yıllarında birbirlerine âşık olurlar.
Bu imkânsız aşkı yaşatabilmek, Doğu ile Batı arasındaki
sınırı kaldırmak kadar zordur.
Birinci Dünya Savaşı ve Rus Devrimi boyunca, Azerbaycan'ın da bağımsızlık savaşı verdiği bu kaotik ortamda Ali,
Asyalı atalarının inançlarıyla Nino'ya olan bağlılığı arasında
bir seçim yapmak zorunda kalır.
Ali ve NinoYusuf Vezir Çemenzeminli · Kaknüs Yayınları · 2005576 okunma
Azərbaycan tarixini, mədəniyyətini, dəyərlərini özündə əks etdirən və bizi həmin dövrü hissetdirən bir kitabdır. Ailə və vətən sevgisinin kəsişdiyini roman.
Sevgilər
Ali ve NinoYusuf Vezir Çemenzeminli · Kaknüs Yayınları · 2005576 okunma