Ötekileştirmek.
Kitaba başladığınız an itibariyle hakim olan ana duygu bu. Toplumdan tamamen ötekileştirilmiş, ailesi tarafından görmezden gelinen Raif Efendi. Kitap okurları olarak bizler bile Sabahattin Ali'nin neden böyle bir adamın tasvirlerine bu denli yer veriyor diye kendimize soruyoruz. Demek istediğim biz bile Raif Efendiyi ötekileştirmiş oluyoruz. Ama kitap ilerledikçe bu söylediklerimize pişman oluyoruz. Voltaire'in dediği gibi "Peşin fikirler, muhakemesiz hükümlerdir."
Her şeye, herkese kayıtsız kalan Raif Efendi'nin iç dünyasına girdiğimiz an itibariyle, kitaba başladığımız zaman anlatılan kişinin gerçekten Raif Efendi olduğuna pek inanamıyoruz. Bir de romanımızın diğer kahramanı olan, Raif Efendi'nin tek ve biricik aşkı Maria Puder'den bahsedelim. Korkusuz, dürüst, inatçı, anlaşılmak isteyen, dış dünyaya meydan okuyan, tutkulu güzeller güzeli Maria. Raif Efendi'nin Maria'ya olan aşkı o kadar masum ve saf ki. Raif Efendi'nin söylediği gibi, "Sen bana dünyada başka türlü bir hayatında mevcut olduğunu, benim de bir ruhum bulunduğunu öğrettin." diyerek duygularını dile getirmiştir. Âdeta ruhları birbirine aitti. Dünya üzerinde bir kadını böyle naif sevebilecek kaç erkek var bilemiyorum.
Cümlelerimi burada sonlandırmak istiyorum. Raif Efendi'nizi veyahut Maria Puder'inizi bulabilmeniz dileğiyle iyi okumalar diliyorum:).
