Pergen Han
@PergenHan
12 okur puanı
Kasım 2022 tarihinde katıldı
Şu anda okuduğu kitaplar
Okuma Hedefleri
Ortaçağ'ın en dayatmacı uygulamaları orta dan kalkmıştı gerçi, ama birçok işçi yarı-dayatmacı politikalar altında, çok ağır şartlarda çalışıyordu. 1351 İşçi Yasası yürürlükten ancak 1863'te kaldırıldı. 1562-1563 yıllarında yürürlüğe konulan Zanaatkarlar Yasası da benzer şekilde zorunlu hizmeti mecburi kılıyor ve işçilerin sözleşme süreleri bitmeden işverenlerinin yanından ayrılmalarını yasaklıyordu. Üstelik bu yasa işçileri dava etmek için hala kullanılıyordu. İşçilerin sözleşme ihlalini yasaklayan revize edilmiş bir Efendi ve Hizmetli Yasası (Master and Servant Act), 1823 ve 1867 yıllarında parlamento tarafından benimsendi. 1858 ile 1867 arasında bu yasalar uyarınca işçilere on bin dava açıldı. Bu davalar da genelde ilk adım olarak, hakkında şikayet bulunan işçi tutuklanırdı. Bu yasalar 1875'te hepten yürürlükten kaldırıldıkları güne dek, sendika örgütlenmesine karşı da sık sık kullanılmıştır. .
Sayfa 179Kitabı okuyor
1600'lerin başından itibaren reel ücretler yavaş yavaş yükselmeye başladı. Bu da köylülerin daha iyi beslenmesini ve kısmen daha sağlıklı hayatlar sürmelerini sağladı.
Nüfus arttıkça, tarım ürünlerine olan talep de arttı. Yüksek tarım hasılatı, ulusal politika tartışmalarının konusu haline geldi. İngiliz kırsal ekonomisinin bazı
Sayfa 121Kitabı okuyor
Tahminlere göre, av cı-toplayıcılar günde yaklaşık beş saat çalışıyor, çok çeşitli bitki ve bolca etle besleniyor ve sağlıklı yaşamlar sürüyorlardı. Doğumda beklenen yaşam süreleri 21 ile 37 yıl arasındaydı. Bebek ölüm oran ları yüksek olsa da, kırk beş yaşına ulaşanların 14 ila 20 yıl daha ya şamaları beklenebilirdi.
Yerleşik hayata geçen tahıl yetiştiricileri ise bunun muhtemelen iki katı, yani günde on saatten fazla çalışıyordu. Özellikle tahıllar ana ürün haline geldikten sonra işler daha da zor hale geldi. Diyet lerinin kötüye gittiğini gösteren çok sayıda kanıt vardır. Çiftçiler av cı-toplayıcılardan ortalama 10-12 santimetre daha kısaydı, kemikleri daha fazla hasar görmüştü ve dişleri çok daha problemliydi. Bulaşıcı hastalıklar da çiftçilerde daha fazlaydı ve avcı-toplayıcı kuzenlerinle oranla daha genç yaşta ölüyorlardı. Tahminlere göre, doğum anında beklenen yaşam süreleri yaklaşık 19 yıldı.
Tam zamanlı çiftçilik özellikle kadınlar için zordu. O dönemde tahıl öğütme işinin ne kadar zor olduğu, iskeletlerindeki eklem ilti habı izlerinden anlaşılabiliyor. Doğum oranları da çiftçiler arasında çok daha yüksekti ve bu toplumlar zamanla belirgin biçimde erkek egemen hale geldiler.
Sayfa 117Kitabı okuyor
Okur Takip Önerileri
Ortaçağ toplumu genelde "üç sınıflı toplum" olarak tanımlanır: Hükmedenler, dua edenler ve emekçiler. Dua edenlerin en önemli rolü, emekçileri bu hiyerarşiye razı etmekti.
Sayfa 105Kitabı okuyor
Gıda fazlasının bir kısmı yeni filizlenen şehir merkezlerine gitti. Buraların nüfusu 1100' de 200 binden 1300' de bir milyona çıktı. Kır sal kesimlerin tersine, şehirlerdeki yaşam koşulları iyiye gitmiş gibi görünüyor. Artık lüks mallar da dahil olmak üzere şehirlilerde satışa sunulan mal çeşitliliği artmıştı. Bu eğilim Londra' da
Sayfa 103Kitabı okuyor
Baskı gücüyle kontrol edilmektense ikna gücüyle kontrol edilmek çok daha iyi diye düşünebilirsiniz. Pek çok açıdan haklı da olursunuz. Fakat modern bağlamda ikna gücü de iki açıdan bir o kadar zararlıdır. Birincisi, ikna gücü olanlar, yaptıkları tercihlerin neticesinde acı çekenleri göz ardı etmeye kendilerini de ikna ederler (ne de olsa ikna edenleri tarih haklı çıkaracaktır ve yaptıkları şeyler kamunun iyiliğinedir). İkincisi, ikna gücüyle yaptırılan tercihlerin kötülüğü, şiddetle yaptırılan tercihlerinki kadar bariz değildir. Bu yüzden gözden kaçırılmaları daha kolay, düzeltilmeleri daha zordur. Bu bir vizyon tuzağıdır. Bir vizyon bir kez baskın hale geldi mi, artık onun prangalarından kurtulmak çok zordur, çünkü insanlar onun öğretilerine inanmışlardır. Vizyon insanlara aşırı bir özgüven pompaladığında ve ödettiği bedeller konusunda kitleleri körleştirdiğinde, işler çok daha kötü bir hal alır.
Sayfa 97Kitabı okuyor
Sosyal güce sahip olanlar, asıl önemli olanın kendi fikirleri (ve çoğu zaman kendi çıkarları) olduğuna kendilerini inandırır, diğer fikirleri göz ardı etmek için mazeretler uydururlar. Örneğin Lesseps'in Mısırlı işçilerin zorla çalıştı rılmasını haklı çıkarma konusunda veya Panama' da binlerce insan sıtma ve sarıhummadan ölürken
Sayfa 91Kitabı okuyor
İngiliz tarihçi ve siyasetçi Lord Acton'ın 1887' de söylediği meşhur ifadesiyle:
Güç insanı yozlaştırır. Mutlak güç mutlak yozlaştırır. Büyük insanların neredeyse istisnasız hepsi kötü insanlardır. Yetkilerini değil de sırf nüfuzlarını kullandıklarında bile bu böyledir, ki bir de yetkilerinin verdiği yozlaşma meylini veya katiyetini eklerseniz, bu iyice kaçınılmaz hale gelir. Bir makamın makam sahibini kutsallaştırmasından daha büyük sapkınlık yoktur.
Lord Acton bunları Canterbury başpiskoposuyla krallar ve papalar hakkında tartışırken söylemişti. Fakat tarihten olsun, günümüz den olsun, tüm gücü elinde toplayıp da yoldan tümüyle çıkmış hükümdarlardan konu açılınca, örnek bulmakta sıkıntı çekmeyiz.
Sayfa 90Kitabı okuyor
Teknoloji salt doğa üstünde kontrol sağlamaz, insanlar üstünde de kontrol sağlar. Bu gerçeği "teknolojik değişimler bazılarına daha çok yarar" şeklinde ifade edersek yine basite indirgemiş oluruz. Daha doğrusu, üretimin farklı organizasyon biçimleri kimini zenginleştirip güçlendirirken, kimini fakirleştirip güçsüzleştirir.
Farklı
Sayfa 36Kitabı okuyor
İşçi başı üretim ile marjinal üretkenlik arasındaki ayrımı daha net anlayabilmek için sıkça verilen bir örneğe bakalım: "Gelecekte bir fabrikada iki çalışan olacak: bir adam ve bir köpek. Adamın işi köpeği beslemek olacak; köpeğin görevi de adamın makinelere dokunmasını engellemek." Bu hayali fabrikada otomatik çalışan makineler çok yüksek bir üretim yapabilir. Ortalama üretim de -yani toplam üretim bölü çalışan insan (bir kişi) adedi- çok yüksek olur. Gelgelelim, marjinal üretkenlik sıfır olur. Çünkü adamın tek görevi köpeği beslemektir. Dolayısıyla adamı ve köpeği işten atsak üretimde hiç bir azalma olmaz. Bu fabrikaya daha da gelişmiş makineler koysak, üretim daha da artar; haliyle işçi başı üretim de artar. Fakat fabrika nın böyle bir durumda daha çok işçi ve daha çok köpek işe almasını veya çalıştırdığı tek işçinin maaşına zam yapmasını beklemeyiz. Bu örnek epey fantastik olsa da gerçekte yaşanan bir durumu anlatması açısından önemlidir
Birçok erken dönem tarım toplumunda, köylüler toprağa kanunen bağlıydı: Toprağı terk edemezlerdi ve başka yerde çalışmaları yasaktı. 18. yüzyıl İngiltere' sinde bile işçilerin başka iş aramaları yasaktı. Daha iyi bir işe girmeye çalışırlarsa çoğu zaman hapse atılırlardı. Tek alternatifiniz hapis olduğunda, işverenlerden eli açık davranarak yüksek maaş teklifleri yapmalarını beklememek gerekir. Tarih bu konuda sayısız örnekle doludur. Ortaçağ Avrupası'nda gerek değirmenler gerek nöbetleşe ekim yöntemleri gerekse atların daha çok kullanılmaya başlanmasıyla tarım hasılatı artmıştı. Ancak köylülerin yaşam standartlarında neredeyse hiçbir iyileşme olmadı. Ekstra mahsulün büyük bölümü küçük bir azınlığa yaradı. Büyük bir kısmı ise o dönemde yaşanan inşaat patlaması sırasında Avrupa'nın dört bir köşesine dikilen heybetli katedrallerin inşasına akıtıldı. Benzer şekilde, 1700'lerde Britanya' da fabrikaların ve sanayi makinelerinin yayılmaya başladığı dönemde, bu gelişmeler ilk zamanlarda maaşlara yansımadı. Hatta işçilerin yaşam standartlarını ve koşullarını geriye götürdüğü nice örnek vardır.
Sayfa 29Kitabı okuyor
Ne var ki otomasyonun yol açtığı üretkenlik artışı düşük oldu ğunda, yarattığı yeni işler de az olur. Örneğin marketlere konulan kasiyersiz kasalar ile daha az kasiyere ihtiyaç oldu çünkü bu sistemle ürünleri tarama işi işçilerden müşterilere devrolundu. Fakat bu değişiklik, yeni istihdam oluşumunu tetikleyecek bir üretkenlik artışına yol açmadı. Ürünlerde büyük bir ucuzlama olmadı; market ürünlerinin üretiminde bir artış olmadı ve alışveriş yapanların hayat tarzlarında da bir değişiklik yaratmadı.
Yeni teknolojilerin amacı Jeremy Bentham'ın panoptikonunda olduğu gibi çalışanları gözetlemek olduğunda, durum çalışanlar için daha da can sıkıcı bir hal alır. İşçilerin daha iyi gözetlenmesi, üretkenlikte belki bazı küçük artışlar sağlayabilir, ama asıl işlevi, işçileri daha fazla efor harcamaya zorlamak, hatta bazen maaşlarını düşürmektir.
Sayfa 27Kitabı okuyor
Yeni makineler, işçileri birer dişliye dönüştürmüştü. 1835 Nisan'ında bir başka dokumacı, bir meclis komitesine verdiği ifadede bunu şöyle dile getirmişti:
Eğer insan emeğinin yerini alsın diye yeni makineler icat edeceklerse, makineleri çalıştırmak için de demir çocuklar bulsunlar o zaman.
Sayfa 13Kitabı okuyor
Bir kitabı okumaya başladı
Gandi bir sözünde;"Yasalar insan onurunu korumuyorsa, yasa değil, kafaya inmeye hazır bir tokmaktır." der
Sayfa 119Kitabı okudu
