Garip bir çelişkidir: Kral XVI. Louis için o kadar uğursuz olan şey, devrimi anlamamış olması değildir, tersine: Yetenek bakımından vasat olan bu adamın devrimi insanın yüreğini yumuşatacak bir çabayla anlamaya çalışmış olmasıdır.
Çocukların ve birkaç yaşlının mekânı olan küçük Schönborn Parkı'nda oturuyordu; oraya ders çalışmaya ya da kitap okumaya gidiyor, ama kitaba elini bile sürmüyordu, çocukları oynarken izliyordu yalnızca ve içinde onlarla oynayabilme, küçülüp o aydınlık gamsızlığa dönebilme özlemi duyuyordu.
"Devrim" kavramı bugünkü dilde kullandığımız o geniş, vahşi ve dünya tarihine yönelik anlamını ancak Fransız Devrimi'nin kendisi sayesinde kazanacaktır.
Çünkü insanlık tarihi davetsiz misafirleri sevmezdi; kahramanlarını kendi seçer, ne kadar usandırıcı bir çabaya girederse girsinler hakkı olmayanları acımasızca geri çevirirdi; talibin ilerlemekte olan arabasından bir kez düşen kişi, arabaya bir daha yetişemezdi.
Beni sana daha çocuk yaşta kul köle eden şey, tabiatındaki bu ikilik, tensel ihtirasta hem aklının hem de ruhunun tutkusunu birleştirebilmenin biricikliğiydi.
Sayfa 44 - Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları 4. Basım Aralık 2022Kitabı okuyor