Kitap, adını baş karakter Vanya Dayı'dan alıyor. Çehov'un piyes türünde yazdığı bu eser; boşa harcanan zamanı, amaçsız hayatları, imkânsız aşkları, yitirilen fırsatları, insanı boşluğa sürükleyen umutsuzluğu ve bundan doğan mutsuzluğu anlatıyor. Kitap bana Montaigne'nin şu sözünü hatırlattı: "Bir amaca bağlanmayan ruh, yolunu kaybeder; çünkü, her yerde olmak hiçbir yerde olmamaktır.." Amaçsız yaşamak, neden ve nasıl yaşayacağını bilmemek, insanı buhrana, hatta intihara bile sürükleyebilir. Sigortalı bir işe gir, evlen, çocuk yap, emekli olana kadar çalış, para biriktir, sonra birkaç yıl yaşa öl. Bunlar amaç mı peki, sadece bunlar için yaşanır mı? Bunlar da yaşamak için ihtiyaç şüphesiz ama, hayatın anlamsızlığını perdelemekten başka ne işe yarar? Ruhun açlığını doyurmak için ne yapmalı? İnsanın duyguları yok mu? Peki ya diğer insanlar? Sırf bunlar için yaşamak ne kadar mantıklı? Yaşamak mı bu, var olmak mı? Yaşamak için daha "insanca" bir sebep bulunamaz mı? İnsan? Biri "insan" mı dedi? Ha, insanca... kulağa güzel geliyor. Peki nedir bu insanca yaşamak? Mümkün mü? Bilinmez. Ama böyle de yaşanmaz kuşkusuz. Dünyaya, ayağını sürte sürte yürümek yaşamak değildir. Sözde zaman öldürüyoruz. Oysa en büyük katilin zaman olduğunu bilmiyoruz. Bu durumda; yaşamak, ağır çekim cinayete kurban gitmek olmuyor mu biraz da? Öyleyse ne yapmalı? Peki şimdi ne yapmalı? Tamam ama ne yapmalı? Ne yapmalı? Ne?..
Anton Çehov 'dan aşırı akıcı tek oturuşta okunabilecek 4 perdelik bir eser. Rus romanlarının genel sorunu olarak bunda da bir kişinin bin dört yüz elli üç ismi vardı. Bazı sayfalarda geriye bakıp isim aradı gözlerim. Vanya Dayı'nın ön planda olmasını beklemiştim eser adından fakat 2-3 kişi hariç diğer insanlar da Vanya dayı kadar aktif rol oynuyordu. Zaman zaman güldüğüm bir eser oldu.