40 şiir ve bir (dize) / Haydar Ergülen
İdil (Volga) Bulgarlarında İslâmiyet'in Yayılması
Bulgarlar coğrafi konumlarının da etkisiyle ticarete önem vermişlerdir. Bu arada Bulgar tüccarlarının Hazar ülkesi, Hârizm ve Sâmâni ülkelerinde İslâm tüccarlarıyla yoğun ilişkileri buna mukâbil olarak Bulgar bölgesine gelen Hârizmli tacirlerle alâkaları sayesinde, onlar arasında İslâm kültür ve dini yayılmaya başlamıştır. Bu gelişim 900'lerde Bulgarlar arasında İslâm dininin önemli ölçüde yayılması neticesini doğurmuştur.
Sonuçta bu döneme ait (İbn Fadlan öncesi) eski kayıtlar Bulgarları, camileri ve mektepleri olan tüccar ve çiftçi bir kavim olarak göstermektedirler.
İdil (Volga) Bulgar Hanlığı (Büyük Bulgaristan)
Büyük Bulgarya Devleti'nin Kobrat'ın ölümünden sonra parçalandığını ve önemli bir kısım Bulgar topluluğunun kuzeye gittiklerini görmüştük. Kobrat'ın oğlu Kotrag yönetiminde, büyük çoğunluğunu Otuz-oğuzlar'ın oluşturdukları bu Bulgar kütleleri, Orta İtil yani İtil (Volga) ve Kama (Çulman) nehirlerinin birleştikleri bölgeye çekilmişlerdi. Bu çekilmenin VII. yüzyıl sonu ile VIII. yüzyıl başlarında olması muhtemeldir. Bölgeye gelen Bulgarlar yerli halk Fin-Ugorları ve M.S. III. yüzyıldan beri burada bulunan muhtelif Türk topluluklarını da yönetimlerinde birleştirerek, çevreyi süratle Türkleştirmişler ve İdil (Volga) Bulgar Devleti'ni kurmuşlardır. Fakat bugün için bu devletin ilk iki yüzyılı hakkında elimizde kesin bilgiler bulunmamaktadır. Bunun en önemli nedeni, yaşadıkları bölgenin medeni merkezlere olan uzaklığıdır.
Rus İmparatorluğu ile Tatar milletinin inşasının karşılıklı münhasır süreçler olmadığı bilinmelidir. Çağdaş İdil-Tatar milleti, İdil-Ural Müslüman âlimlerinin Rus devletiyle münasebetleri neticesi doğmuş ve Rus İmparatorluğu’nun genişlemesi de Tatar din âlimleri de dâhil olmak üzere, çok sayıda Rus olmayan şahsın faaliyetleri sayesinde gerçekleşmiştir. Rus olmayanlar, imparatorluğun gücünün zirvesinde olduğu dönemlerde bile, hem ülke ekonomisinde hem de devlet hizmetinde önemli roller üstlenmiş ve de emperyal kimlik, ifade hürriyeti, matbuat, din ve Rus devletinin geleceği konularındaki tartışmalara katılmışlardır.
31 Aralık 1994 (Sabah): 20 gündür, Çeçenya (Çeçenistan) topraklarına saldırı düzenleyip de ilerlemekte bulunan Rus ordusunun hedefi başkent Grozni'yi ele geçirmek. Rus uçakları tarafından bombalanmasıyla isabet kaydetmiş olan dev bir rafinerinin alevler içinde olduğu bildiriliyor. Bunun esas sorumlusu ise Jirinovski yanlısı Ruslar. Önceki
