Bilge Kağan, Kül Tegin, Tonyukuk (Vezir)
Gök-Türk'ler her ne kadar barış teklif ettilerse de vahşi kalplidirler. Bilge Kağan dost canlısı insanları seven bir karaktere sahip olsa da onun emrindeki Kül Tegin cesurdur ve mükemmel savaşçılıkta önünde kimse yoktur. Tonyukuk planlama ve strateji üretiminde çok bilgilidir ve kuvvetli artırmaktadır. Üçlü kalplerini birleştirip hareket ederler.
-Çin hükümdarı Chang Yüe
Onun hala hayranı olan Alman ilim adamları bugün bile takdirlerini açıklamak için Tonyukuk'a "Gök Türk İmparatorluğunun Bismarkı demektedirler. İşte, Tonyukuk-Han o zamana kadar üç Gök Türk Hakanına hizmet etmiş olan bu emektar vezir Bilge Kağan'a Budizm'in Türk'ün askerlik ruhu ve milli karakterlerini dumura uğratacağından söz etmiş ve büyük bir basiretle ona aynen şöyle demiştir: "-Bu olmaz. Çünkü Türklerin sayıları az, Çinlilerin ise çok fazladır. Buna rağmen biz Çiniilere karşı hep muzaffer olduk. Biz göçebe savaşçı bir milletiz. Kendimizi güçlü hissettiğimiz zaman devamlı akınlar . yapıyor, ·zayıf olduğumuz zamanda, dağların, vadilerin derinliklerine dalıyor, kurtuluyoruz. Buda ve Tao dinlerine gelince; bu dinler daha çok sulh içinde yaşayan ve sessiz ve uysal kişiler içindir. Savaş yapmak ve güç kazanmak isteyenlere göre değildir''. Böylece onu her nasılsa saplanıp kaldığı bu çok tehlikeli fikirlerden vazgeçirmeye muvaffak olmuştur.
279 syf.
9/10 puan verdi
Çaşıt kitabı Vezir Tonyukuk , Bilge Kağan ve Kül Tigin yani Göktürk Devleti dönemini anlatıyor. Devlet ayakta kalsın diye kendini feda eden, ismini dahi bilmediğimiz nice yiğitler vardır. Kitabımız da kendini Göktürk Devleti için feda eden Karabuğu'yu anlatıyor. Karabuğu , Çin'de Bao-Zhi adıyla yaşıyan bir Türk ve vezire istihbarat sağlıyordu. Vezir Tonyukuk'un ölümünden sonra Ötüken' e Çinlilerin oyununu bozmak için Çaşıtbaşı olarak gitmiştir. Eymen Ata'nın sözü Karabuğu'nun kaderini anlatıyordu.
"Oğul, Ötüken'de yağı üzerine Kağan gideceksin! İki bahar dolmadan ,yer sarsılıp gök çökecek! Kurtbaşı düşecek... Üç bahara kalmadan oklar uçuşacak ,on okun gölgesinde uçmağa varacaksın! Gümüş ok,toğrağa düşecek..." Genel olarak o dönemin siyasi ve sosyal hayatı hakkında bilgi sahibi oldum. Kitap 17 bölümden oluşuyor. Akıcı diliyle sizi içine çekiyor. Sanki o dönemdeymiş gibi hissediyorsunuz. Kitabı okumama vesile olan 
Kitap Şuuru ailesi teşekkür ederim.
#kitapşuuru
2.Taş (Batı Cephesi) - Vezir Tonyukuk Kitâbesi
“Haberciyi getirdiler. Sözü şöyle idi: Yarış ovasında yüz bin asker toplandı dedi. Bu sözü işitince beyler, hep birlikte geri dönelim, zayıfın utancı daha iyidir dediler. Ben şöyle dedim; ben, Bilge Tonyukuk: Altun Ormanını aşarak geldik, İrtiş ırmağını geçerek geldik. Gelenler yiğit dediler duymadılar; tanrı, Umay, mukaddes yer su üzerine çöküverdi. Niçin kaçıyoruz? Çok diye niçin korkuyoruz? Azız diye niçin kendimizi küçümsüyoruz? Hücum edelim dedim. Hücum ettik ve yağmaladık.
İkinci gün ateş gibi kızıp geldiler. Savaştık. Bizden iki ucu, yarısı fazla idi. Tanrı yarlığadığı için çok diye korkmadık ve savaştık. Tarduş şadına kadar kovalayıp dağıttık. Kağanını tuttuk; yabgusunu, şadını orada öldürdük. Elli kadar er yakaladık. Hem o gece halkına haber gönderdik. O haberi işitip On Ok beyleri, halkı hep geldi, baş eğdi. Halkın birazı kaçmıştı. Gelen beyleri ve halkı düzenleyip toplayarak, On Ok ordusunu yürüttüm. Biz de yürüdük. Anı’yı geçtik. İnci ırmağını geçerek Tinsi oğlu denen ebedi Ek dağını aşırdım.”
Türk tarihinde, Göktürklerden Osmanlı'ya kadar her zaman başbakanlık var olmuştur. Hem de çok güçlü, büyük devlet adamı olarak ve padişahın adı bile bilinmezken, unutulmaz olan başbakanlar, başvezirler, sadrazamlar vardır. Birçokları hanedan haline gelmiştir. Göktürkler deyince akla Tonyukuk gelir. Kültigin kadar, "Bilge" lakaplı, Vezir Tonyukuk da anılır. Tarihin gördüğü en büyük sultanlardan biri olan Kanuni Sultan Süleyman'ın yanında Sokullu Mehmet Paşa vardır. Osmanlı'nın kuruluşunda Çandarlı hanedanı vardır başbakanlık makamında. Selçuklu'da Sultan Alparslan, Sultan Sancar ve Melikşah kadar Nizamülmülk bilinir. Hangi padişahın tahtta olduğunu hatırlamazsınız bile ama Köprülü Mehmet Paşa'yı mutlaka bilirsiniz. Şimdi getirilen tarif, Türk tarihine uymamaktadır.
Buda dinine geçmek isteyen Bilge Kağan'a Vezir Tonyukuk'un Cevabı
Vezir Tonyukuk: :Biz Çinliler'in yüzde biri kadarız. Bir şehir kurup oturursak orada düşman bizi yok eder. Halbuki eski hayatımızı sürdürürsek zayıf olduğumuz zamanlarda çekilir, güçlü olduğumuz zamanlarda ilerleriz. Buda dinine gelince, bu din insana alçak gönüllülük, yumuşaklık, telkin etmekle savaşçıların (Türkler'in) mizaç ve karakterine uyumaz sözleri ile damadının yani Bilge Kağan'ın arzularını uygulamasına mani olmuştur.
Sayfa 7 - Türk Tarih Kurumu YayınlarıKitabı okudu
1.Taş (Güney Cephesi) - Vezir Tonyukuk Kitâbesi,
Geyik yiyerek, tavşan yiyerek oturuyorduk. Milletin karnı tok idi. Düşmanımız çevremizde ocak gibi idi, biz ateş idik.
Böyle otururken Oğuz’dan casus geldi. Casusun sözü şöyle idi: Dokuz Oğuz boyu üzerine kağan oturmuş; Çin’e Kunı Sengün’ü göndermiş; Kıtay’a Tongra Esim’i göndermiş. Şu haberi göndermiş: Azıcık Türk (Köktürk) boyu var; fakat
Ünlü kumandan ve devlet adamı Kül Tegin, II. Gök Türk Devleti'ni 716-734 yılları arasında idare eden Bilge Kağan'ın kardeşidir. Babaları Kutlug Kağan (682-691) öldüğünde Kül Tegin yedi yaşında, ağabeyi Bilge ise sekiz yaşında olduğu için, amcaları Kapgan (692-716) tahta geçti. Hükümdarlığının ilk yıllarında devletini güçlendirme
Sayfa 108 - Kronik Kitap 1. BaskıKitabı okudu
Göktürkler arasında dolaşan Budist rahipler Bilge Kağan'ı Budizm'e geçmeye ikna etmişlerdi. Bu büyük bir değişim olabilirdi. Vezir Bilge Tonyukuk, bu inancın Türklerin yaşam tarzına büsbütün aykırı olduğunu anlatarak Bilge Kağan'ı ikna etti. Bu noktada Tonyukuk'u Budizm'in inanç içeriği değil, tapınak yapma ve ruhban yetiştirme özelliği rahatsız etmişti çünkü böyle bir hâlin gerçekleşmesi doğrudan yerleşik hayatı zorunlu hâle getirecekti ki o zaten kale ve sur fikrine karşı olduğunu daha önce de ortaya koymuştu. Böylece Budizm ikinci defa olarak Türkleri teğet geçti.
Sayfa 84 - Yeditepe Yayınevi 1. Baskı Ekim 2022Kitabı okudu
