O dönemde Türkiye Başbakanı olan Dr. Refik Saydam'ın 20 Nisan 1942 günü TBMM'de yaptığı bir konuşmada: "Türkiye başkaları tarafından arzu edilmeyen insanlar için vatan hizmeti göremez...."
Sayfa 302 - İnkılapKitabı okudu
Zaten "mecburiyet olmadıktan sonra her savaş bir cinayettir" derken bunu kastetmiştir. Asıl savaş şimdi başlıyor derken haklıydı çünkü 1933'te, 1912-22 arasındaki savaşların faturası olarak, 15 milyonu bulan Türkiye nüfusunun yaklaşık 1 milyonu kör, topal ya da çolaktı, yani sakattı. Yine 1917'de ordu sağlık bürosunun yaptığı bir araştırmaya göre, halkın %14'ü sıtmalı, %9'u frengiliydi. Köylülerin %72'si bitli olup, her an tifüse yakalanabilecek durumdaydı. İşte Atatürk ve arkadaşları bunların savaşını da vermişlerdir. Mesela Samsun'a çıkışından beri onunla olan, Dr. Refik Saydam gibi seçkin bir sağlık bakanının arkasında yokluklar içinde kavrulan bir sıhhiye ordusu vardı ve beraber çok şey başardılar. Hıfzıssıhha Enstitüsü açıldı; penisilin ve sülfamitlerin icadından evvel frengi, sıtma ve tüberküloz gibi salgın hastalıkları önlediler. Bunlar kolay işler değildi. Yine mesela kadın hakları konusu... Cumhuriyet'ten evvel, Türkiye'de kadın hareketlerinde, kadının aydınlanmasında bir atılım vardı. Ancak Cumhuriyet, bu hareketleri yönlendirmeyi, kanunlaştırmayı, sistemleştirmeyi başardı. Kadının toplum hayatındaki yerini, üstelik birçok Batı toplumundan önce kadınlara seçme-seçilme hakkı vererek sağlamlaştırmış olması, Cumhuriyet'in en önemli kazanımlarından biridir.
Sayfa 268 - Kronik Kitap, 3. Baskı: Ağustos 2021 | Mustafa Kemal Atatürk, İlber Ortaylı
Toplu Bir Cinayet
Dr Refik saydam'ın 20 Nisan 1942 günü TBMM'de yaptığı bir konuşmada konuya değindiği yazıyordu: "Biz bu hususta elimizden gelen her şeyi yaptık maddi manevi en ufak masuliyetimiz yoktur. Türkiye başkaları tarafından arzu edilmeyen insanlar için vatan hizmeti göremez. Kendilerini bu sebepten İstanbul'da alıkoyamadık. Çok yazık ki bir kazaya kurban gittiler."
Elindeki kağıtları attım. Öğrenecek daha fazla bir şey yoktu. Toplu bir cinayetti bu İngiltere, Romanya, Almanya, Türkiye, Sovyetler Birliği hükümetleri el ele vermiş 769 masum insanın ölümüne yol açmış ve konunun üstünü bir daha açılmamak üzere kapatmıştı.
Sayfa 353Kitabı okudu
Dr. Refik Saydam
Dr. Refik Saydam, bir neslin içinde bu nitelikteki tıb adamlarından biriydi ve siyasi hayatında da bu yönüyle temayüz etmiştir.
Askerî eğitim gördü; Kuleli Askerî Lisesi’nden sonra Askeri Tıbbiye’de okudu; Alman tıbbı ile Berlin ve Danzig’de ki askeri akademilerde tanıştı. Balkan Savaşı'nda orduya katıldı, örgütçü bir askerî hekimdi. Bakteriyoloji Enstitüsü’nü örgütledi, Birinci Dünya Savaşı sırasında tifüs aşısını hazırlayarak literatüre geçti. Eski orduların başlıca derdi olan tetanos ve dizanteriye karşı serumların üretilmesini sağladı. Mustafa Kemal Paşa’ın karargâhıyla birlikte Samsun’a çıktı. 1920’den itibaren TBMM üyesi ve Türkiye’nin ilk Sağlık Bakanıydı. Büyük illerdeki devlet hastaneleri, doğumevlerive Ankara’daki Hıfzıssıhha Enstitüsü ve yurt sathındaki
Verem savaş dispanserieri onun eseridir
Sayfa 347 - Kronik Kitap
Cumhuriyetin ilan edilmesinden sonra 1937 yılına kadar Sağlık Bakanı olarak görev yapan Dr. Refik Saydam başkanlığında sağlık alanında çok büyük gelişmeler kaydedilmiştir.
