Birinci Dünya Savaşı'na girme kısmı...
(7) Mütarekeden sonra teşkil edilen bir parlamento komisyonu, harp kabinelerinin soruşturma ve kovuşturması işi ile görevlendirilmiştir. Bu soruşturmaların zabıtları, Vakit gazetesi tarafından bir cilt halinde yayınlanmıştır. Zabıtlara göre, o zamanki Mebusan Meclisi Reisi Halil [Menteşe] Bey de, harbe girişimizi bu şekilde izah eder. Ve fazla olarak, bizim harbe girişimizden, Enver Paşa'nın da malumatı olmadığını ve Enver Paşa'nın bunu kendisine, Türkiye'den kaçtıktan sonra yeminle teyid ettiğini kaydeder!...
Talat Paşa hatıratında, kendisinin de harbe girişimizden malumatı olmadığını bildirir. Şeyhülislam Cemalettin Efendi de hatıratında, aynı şekilde mütalaa yürütür.
O zamanki Sadrazam Sait Halim Paşa, Divan-ı Harp huzurunda devletin harbe girişinden kendisinin habersiz olduğunu ifade eder.
Cemal Paşa'yla Mebusan Reisi Halil Bey, zaten habersizdiler. Hulâsa, Osmanlı İmparatorluğu harbe girmiş ve harp neticesinde göçmüş ve zaten istilâya uğramıştır ama, ne gariptir ki, bu devleti idare edenlerden hiçbiri bu harbe bizi kimin soktuğundan haberdar değildir.
Görünüşe göre her şey, Almanya'nın Avrupa'da harbe girişinden sonra ve Almanya ile Osmanlı hükümetinden yalnız dört kişinin malumatı dahilinde (Sait Halim Paşa, Talat Bey, Enver Paşa ve Halil Bey) bir ittifak muahedesi imzalamakla başlar (2-3 Agustos 1914). Aynı günlerde Akdeniz'de kaçacak yer arayan iki Alman gemisi (Göben ve Breslau) da, Çanakkale'den Marmara'ya girerek Istanbul'a demirler (12 Ağustos 1914)
17 Ekim 1914'te bu filo, Karadeniz'e çıkarak, Rus limanlarımı topa tuttu ve Türkiye böylelikle fiilen harbe girdi (Tek Adam, Cilt 1.)
Sayfa 237 - Remzi Kitabevi / Başarılamayan İnkılâpKitabı okudu
"Birbirinden sorumsuz, birbirinden mutaassıp ve çağdaş bir dünya görüşünden mahrum dört kişi, imparatorluğun kaderini kendi aralarında ve ancak birbirlerine cesaret vererek, merkezî hükümetlerin (Almanya, Avusturya ve Macaristan) kaderlerine başlamışlardır. Bu dört kişi Enver Paşa, Talât Bey, Mebusan Reisi Halil Bey ve Sadrazam Sait Halim Paşa'dır. Hele ittifakı imzalayan Sait Halim Paşa bir Mısırlıdır. Türk vatanı ile bir ilgisi yoktur. Meşrutiyetin bile aleyhindedir. Kofluğunun, kuklalığının verdiği bir kayıtsızlıkla olaylara gözü kapalı sürüklenmiştir."
Sayfa 186 - I. Dünya Savaşı (1914)Kitabı okudu
Birbirinden sorumsuz, birbirinden mutaassıp ve çağdaş bir dünya görüşünden mahrum dört kişi, imparatorluğun kaderini kendi aralarında ve ancak birbirlerine cesaret vererek, merkezi hükümetlerin (Almanya, Avusturya ve Macaristan) kaderlerine bağlamışlardır. Bu dört kişi Enver Paşa, Talat Bey, Mebusan Reisi Halil Bey, Sadrazam Sait Halim Paşa'dır.
Bu ittifak yapılırken,ne padişaha, ne kabineye, ne meclise haber verilmiştir. Birbirinden sorumsuz, birbirinden mutaasıp ve çağdaş bir dünya görüşünden mahrum olan dört kişi, imparatorluğun kaderini kendi aralarında ve ancak birbirlerine vererek, merkezi hükümetlerin kaderlerine bağlamışlardı. Bu dört kişi Enver Paşa, Talât Bey, Mebusan Reisi Halil Bey ve Sadrazam Sait Halim Paşadır.
Sayfa 187Kitabı okudu
Harbin ilk ateşi 28 Temmuz'da Avusturya'nın Sırbistan'a harp ilanı ile başlar. İlk ateşin üstünden daha bir hafta geçmeden duyulur ki Türkiye, Almanya ile ittifak etmiştir. Bugün, bu ittifak oyununun bütün perdeleri açıklanmıştır. Ve anlaşılmıştır ki, bu ittifak yapılırken, ne padişaha, ne kabineye, ne meclise haber verilmiştir. Birbirinden sorumsuz, birbirinden mutaassıp ve çağdaş bir dünya görüşünden mahrum dört kişi, imparatorluğun kaderini kendi aralarında ve ancak birbirlerine cesaret vererek, merkezî hükümetlerin kaderlerine bağlamışlardır. Bu dört kişi Enver Paşa, Talât Bey, Mebusan Reisi Halil Bey ve Sadrâzam Sait Halim Paşa'dır.
Sayfa 186 - Remzi KitabeviKitabı okudu
Bugün, bu ittifak oyununun bütün perdeleri açıklanmıştır. Artık sır yoktur. Ve anlaşılmıştır ki, bu ittifak yapılırken, ne padişaha, ne kabineye, ne meclise haber verilmiştir. Birbirinden sorumsuz, birbirinden muataassıp ve çağdaş bir dünya görüşünden mahrum dört kişi, imparatorluğun kaderini kendi aralarında ve ancak birbirlerine cesaret vererek, merkezî hükümetlerin ( Almanya, Avusturya ve Macaristan ) kaderlerine bağlamışlardır. Bu dört kişi Enver Paşa, Talât Bey, Mebusan Reisi Halil Bey ve Sadrâzam Sait Halim Paşadır.
Sayfa 187 - Remzi KitabeviKitabı okudu