Rönesans, Reform, bilimsel devrim ya da Aydınlanma devrimi gibi daha önceki Avrupalı hareketler, onların farkında dahi varmayan İslam dünyasında hiçbir yankı uyandırmamıştı. Belki de bundaki başlıca neden bu hareketlerin hepsinin ifadelerinde az çok Hristiyan olmaları ve sonuç olarak, İslam'ın zihinsel savunmasının onlara tüm kapılarını kapamasıydı.
Sayfa 31 - metis yayıneviKitabı okuyor
'Din için yeteneği olmayan bir toplumun, devrim için de yeteneği yoktur.'
Sosyal evrim sürecinde din
İhvan-ı safa, insanın hem bir birey olarak psikolojik hem de yaşadığı toplumun bir üyesi olarak sosyal evrim geçirdiğini düşünmektedir. Onlar, insanın sosyal yönden de evrimleştiği tezini, Kozmo-biyolojik evrim teorisinden çıkardıkları mantıki sonuçdan ziyade, insanlık tarihinin diyalektik bir analizi ile temellendirmek tedirler. Bu tür bir analiz için de özellikle dinlerin gelişim tarihiyle, esası İslam tasavvufunun da bulunan yetkin insan (insan-ı kamil) velayet ve imamet teorilerini ele alıp incelemişlerdir.
Sayfa 243Kitabı okudu
Kozmolojik ve dinsel evrim
Evrimin İslam düşüncesindeki konumunu belirlemeye çalışan M. Bayrakdar'a göre, Nazzam (ö.845) ve Cahız'dan sonra, önemli müslüman evrimciler XI. yüzyılın başında ortaya çıkmışlardır. Bunlar İhvan-ı Safa, ibn Miskeveyh, Biruni ve ibn Heysem'dir (965-1039). İbn Miskeveyh ve ihvan-ı Safa'yla, İslam kültüründeki evrimci düşünce, alan ve konu bakımından en geniş sınırlarına ulaşırken, Biruni ile de zirveye çıkmıştır. İbn Miskeveyh, insanın ruhen ve zihnen evrimleştiğini ilk defa ortaya atarak bir çeşit psikolojik evrimden söz ederken, ihvanı safa da cemiyetlerinin sosyal evrimine dikkat çekmiştir. Birıni, suni seçkinleşme (artifical selection) yoluyla canlıların evrimini savunarak, sadece genel biyolojik evrim teorisine bir katkıda bulunmamış, aynı zamanda jeolojik ve kimyasal evrimlerden de söz etmiştir.
Sayfa 250Kitabı okudu
Medeni haklar, politik özgürlükler ve hatta insan haysiyetine ilişkin en çirkin ihlaller dikkate alınmıyor ya da üstü kapatılıyor ve bir Avrupa ülkesinde ya da Amerika'da olsa öfke fırtınası yaratabilecek düzeydeki insanlık karşıtı suçlar normal, hatta kabul edilebilir şeyler olarak görülüyor.Bu tür ihlalleri yapan rejimler hoş görülmekle kalmıyor, Suudi Arabistan, Suriye, Sudan ve Libya'nın da üyesi olduğu Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu'na üye bile seçilebiliyorlar.
...
Birçok Ortadoğulunun gördüğü gibi, Avrupa ve Amerikan yönetimlerinin temel tutumu şudur: "İhtiyaçlarımızı karşılamak ve çıkarlarımızı korumakta işbirliği yaptığınız sürece, içeride kendi halkınıza ne yaptığınız bizim umurumuzda değil."
Bazı kereler, hatta Amerikan çıkarları söz konusu olduğunda bile, Amerikan yönetimleri desteklemeye söz verdiği ve buna karşılık riske girmeye ikna ettiği insanlara ve gruplara ihanet etmektedir. Bunun dikkate değer bir örneği, ABD'nin Irak halkını Saddam Hüseyin'e karşı ayaklanmaya çağırdığı 1991 yılında görüldü Kuzey Irak'ta yaşayan Kürtler ve güneydeki Şiiler ayaklandılar ve muzaffer ABD kuvvetleri Saddam Hüseyin, ateşkes anlaşmasıyla elinde tuttuğu helikopterleri kullanarak, ayaklanmayı kanla bastırır ve grup grup, bölge bölge insanları katlederken oturup seyretti.
Bu davranışın, daha doğrusu davranmayışın, arkasında yatan mantığı görmek zor değildir. Kuşkusuz, muzaffer Körfez Savaşı koalisyonu Irak'taki hükümeti değiştirmeyi istiyorlardı ama onlar bir hükümet darbesi ummuşlardı, bir devrim değil.
Bazı antropolojik meseleler
Belki de yaşamın alt formlarından insanın türeyişini ve onun evriminin daha doyurucu ve cesur açıklamasını Müslüman bir filozof olan İbni Miskeveyh (M.S.936-1030) yapmıştır. Söz konusu filozof, yaşamın evrimi ile ilgili Darwin, Huxley ve diğerlerinin görüşlerine eşdeğer temel bir farkındalığa sahipti. Onun evrimle ilgili değerlendirmesinin bir bölümü, bazı Müslüman filozofların evrimle ilgili gerçeklere karşı dikkatli ve doğrudan bir duyarlılığa sahip olduklarını göstermektedir. Bu gerçekler, tam ibn Tufeyl'den yüzyıldan daha kısa süre önce İslam düşüncesinin içinde sunulmaktaydı.
Sayfa 277Kitabı okudu