Osmanlı bir Müslüman Türk devleti miymiş? Bakalım Atay ne diyor:
"1918 Aralığında bütün ekonomi, bütün iç ve dış ticaret, bakkallara kadar çarşılarımız, kadrolarında bir tek Türk bulunmıyan banka ve imtiyazlar, şirketler, hepsi Hristiyan, Yahudi veya ecnebi idi."
"İstanbul’da hayat denilebilecek ne varsa Hristiyanlarda ve yabancılardadır."
"Türk, ham maddesi kendi toprağında yetişen bir okka dokunmuş kumaşa, on okka ham ipliğini verir."
"1911’den, hele Rumeli’yi kaybettikten beri durmadan düşen İstanbul’un Birinci Dünya Harbinde çekmedik çilesi kalmıyan Müslüman semtleri bir göçüş hâli gösterir. Hemen bütün mülkler, mücevhere benzer şeyler Emniyet Sandığına veya tefecilere rehin verilmiştir." (tefeci dediği Gayrimüslim)
"...Rumluk, ilk medeniyetlerin halkı, Ortaçağı Müslümanlarla beraber geçirerek, yurtlarında ve yuvalarında rahatça yaşıyan, İzmir’in ve Batı Anadolu’nun tarımını, ticaretini ve bütün ekonomisini ellerinde tutan, saraylar, konaklar, çiftlikler içinde ömür süren halk..."
"Birkaç kondüktörle ateşçilerden ve yaban yerlerde istasyon memurlarından başka içine Türk sokmayan Alman, İngiliz, Fransız demir yolları..."
"Tarihî anıtlar dışında ne varsa, iktisat, teknik, ticaret, ziraat teşebbüslerinden doğma ne görünürse, hemen hiç biri Türk değildi."