"Mustafa Kemal Paşa 1918'de Geldikleri Gibi Giderler!" demişti;
*
"Tarih yazmak, tarih yapmak kadar mühimdir. Yazan yapana sadık kalmazsa değişmeyen hakikat insanı şaşırtacak bir mahiyet alır"
Mustafa Kemal Atatürk
(Hasan Cemil Çambel, T.T.K. Belleten, Cilt: 3, Sayı: 10, 1939, S. 272)
drive.google.com/file/d/0B7liBn5...
*
Yapacağım inceleme uzun olmamakla beraber, gereksiz süsleme ve abartıdan uzak olacaktır. Yani olması gerektiği gibi yorum yapacağım bir inceleme olacak. Yazar’dan çok yazar olmamak kaydı ile.
Önemli bir hususu en son yerine başta belirteyim, kitabı büyük hayranlıkla okuyup inceleme yapan insanların, en büyük yanılgısı Atatürk ve Cumhuriyet ile ilgili az kitap okumuş olmaları, Atatürk hakkında az bilgiye sahip olmalarıdır. Başka türlü her şeyin harika olduğunu düşünmeleri ve düşündürtmeleri imkansız olurdu. Özellikle daha geniş anlatımlı kitapları okumuş kişiler, anlatılanların detaysız olduğunu ilk andan itibaren anlayacaktır. Kitabın iki markası vardır; ATATÜRK ve İlber Ortaylı. O yüzden çok satanlar listesinde olması çok doğaldır. Bunu kötü niyetli bir yorum olarak görmeyin. İlber Hoca çok güzel yazmış, ama neyi ne kadar yazmış, önemli olan husus bu. Yani en iyi Atatürk kitabımız İlber Hoca’nın Atatürk kitabı(mıdır?) En Entelektüel Atatürk kitabımız olduğu kesindir. Lakin; Lord Kinross'un 
Atatürk'ünü okuyan mı, bu kitabı okuyan mı Atatürk'ü ve Milli Mücadele yıllarını ve Cumhuriyeti daha iyi anlar? Ya da 
Tek Adam - Cilt 1, 
Çankaya, 
Fikrimizin Rehberi'ini... Bu kitap Ortaylı'nın entelektüel bir eseridir.
İlber Hoca’ya hayranlığım üst seviyededir ve neredeyse 4-5 yıldır sürekli söylediğim bir şey vardır; İlber Hoca bir Atatürk kitabı yazsa da, bilgiye, tarihe doysak, bize harika bir eser bıraksa da gelecek için önemli bir kaynak olsa demişliğim çoktur ve bunun akabinde yıllar sonra İlber Hoca’nın kitabının çıkmasıyla birlikte, hızlıca kitabı aldım ve okumaya başladım.
Öncelikle kitabı okurken notlar almaya başlamamla birlikte, okumuş olduğum birçok eser ile kitabı karşılaştırdım. Yani inceleme yazmaya o anlarda başladım. Kitabın 150. Sayfasında durup ne okuduğumu sordum kendime? İlber Ortaylı’nın Atatürk’ünü okuyordum. Bunu sorgulamam da ki sebep, kitabın bana fazlsıyla hafif gelmesiydi.
İlber Ortaylı’yı biraz takip ediyor ve programlarını izliyorsanız, kitapta yazılanların, çıktığı programlarda sorulan sorulara verdiği yanıtlardan farklı olmadığını göreceksiniz. Bunun en önemli nedeni, Ortaylı kitaplarının birer derleme gibi olmasıdır. Kendi yazmıyor da, konuşmalarını ya da fikirlerini birileri kağıda döküyor, düzenliyor gibi düşünebilirsiniz.
Şimdi kitap bize neyi vaat ediyor, okurken bize ne veriyor?
Kitap derinlemesine bir ATATÜRK sunmuyor. İlber Hoca’nın yazım dili, aynı şekil de konuşma dili. Yani kitabın akıcılığını sağlayan şey aslında İlber Hoca’nın konuşma dili ile yazılmış olması. Bu birçok biyografide kullanılan bir yöntemdir. Okuyucu sıkmaz.
Kitabı okurken her şey çok hızlı gerçekleşiyor. Mustafa Kemal’in de çok kullandığı bir sözcüktür, “OLDU BİTTİ” ye getirilmiş gibi bir hızla akıyor kitap. Özellikle kurtuluş mücadelesi ve Cumhuriyetin kuruluş evresini detaylı olarak bilmiyorsanız, yine bilmiyor olacaksınız. Bildiğiniz zaman bu eser, daha anlamlı olur. Çünkü İlber Hoca bildiğimizi düşünmüş olacak ki böyle bir tercih yapmış. Örnekler verecek olursak;
Milli Mücadele yılları çok hızlı geçilmiştir. Mustafa Kemal’in Samsun’a çıkması ile başlayan bu mücadele, daha detaylı anlatılmalıydı. Dediğim gibi, hiç Atatürk ile ilgili kitap okumamış insanlar İlber Hoca yazdığı için alıp okuyorlar, şimdi her şeyi bildiklerini sanmalarına sebep olacak bir fikre kapılmışlar. Bu okuyucular için yanılsama olacaktır.
Çerkez Ethem olayını detaylandırmalıydı. Çerkez Ethem hain mi değil mi sorusuna kendi üslubu ile cevap vermiş Hoca. Yalnız; düzenli ordu kurulmaya çalışırken, ve zaman çok önemliyken, hiçbir şekilde üzerine vazife olmadığı halde, kendi çetesi ile birlikte cephe savaşı yapmış ve yenilmiştir. Kurucu meclise kafa tutmuş, sonraki evrede zaten Yunan birliklerine katılmıştır. Bu olayı açıklayarak anlatmalıydı hoca. Kimilerine göre sadece katılmak zorunda kalmış ama savaşmamıştır. Bu ikileme yön verebilirdi, ama vermemiş.
Özellikle Yunan ordusunun Ankara sınırına gelmeden önce durdurulması, yani; Sakarya Meydan Muharebesi basit bir şekilde geçiştirilecek bir unsur mudur? “Hattı müdafaa yoktur. Sathı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır. Vatanın her karış toprağı vatandaş kanı ile ıslanmadıkça terk olunamaz.” demiştir Mustafa Kemal. Bu söz bile açıklanmak için sayfalar isterken, ilber hoca kolayca geçmiştir bu bölümü. (Yunan ordusunun hiçbir şey anlamadığı bu savaş stratejisi yenilmelerine yol açmıştır. Çünkü tek bir yerde değil, savunma her yerde yapılmıştır. Yunanlar ilk önce Mustafa Kemal aklına, daha sonra bağımsızlık uğruna savaşan halka yenilmiştir. ) Sonrasında kitapta Kurtuluş savaşına gidilmiş, İzmir Yunan işgalinden kurtulmuştur.
Mesela, Vahdettin’in kaçışı ve Abdülmecit Efendi’nin (T)BMM tarafından seçilmesi konularında ayrıntılara girmesi gerekirdi. Çünkü; maalesef insanımız çok okumuyor, kendi Cumhuriyetini tanımıyor, Kurucusunu dahi bilmiyor. İlber Hoca gibi sempatik bir dehanın bunu fırsata çevirmesini isterdim.
İlk meclisin kuruluşu, yaşananlar, içerideki muhalefet... Mustafa Kemal'e Başkomutanlık nasıl verildi? Neler yaşandı? Kaç aylık bu görevi üstlendi? Daha sonra kaç defa uzatıldı, sonra tekrar nasıl alınmak istendi, en sonunda da süresiz nasıl Başkomutan oldu? Cevapsız ve detaysız. Daha fazlası olmalıydı, kitap bir yüz sayfa daha uzasa sorun teşkil etmezdi.
Yani anlatmak istediğim, detaysız bir kitap. Tarihi olayları anlatmak yerine, İlber Hoca birçok yerde başka kaynaklar göstermiştir. Biz o kaynakları değil, Hoca’nın bilgilerini isterdik. İlber Hoca’nın şikayet ettiği, yani Tarihçilerin tarihi yanlış anlattığı durumuna Hoca cevap verebileceği bir kitapta, öğrencilere ders verir gibi kısa tutmuş, hikayesel bir yöntem izlemiş.
Kısacası; kitap bize, bildiğimiz ya da bilmediğimiz konuları detaylandırmadan, normal bir okurun sıkılmadan okumasını sağlayacak şekilde tertip edilip, sunulmuştur. Kitabın bir artısı olarak Cumhuriyet dönemi sonrası için, ilber hoca’nın bilgi birikimi dahilinde, yaşanan gelişimler ve yenilikler üzerine yaptığı yorumlardır. Bunlarda ayrıca bilgi edineceğiniz kısım vardır ki, sanki sırf buraları yazmak istermişcesine yazmış ilber Hoca. Çünkü konuşmayı ve en çok anlatmayı sevdiği kısımlardır. Balkanlar, Avrupa Devletleri 1800 ve 1900’lü yılları çok sever Hoca. O yüzden her türlü detayı anlatmış. Ama birçoğu, normal bir okuyucunun aklında kalmayacak maalesef.
İlber Ortaylı’nın, 
Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü, detaylı bir anlatım olmadan, Atatürk’ü bir çok yönü ile anlatmaya çalışmıştır. Bunda ne kadar başarılı olduğu, okuyucunun takdiridir. Yaptığım ya da bir başkasının yapmış olduğu yorumlar kitabı İYİ ya da KÖTÜ yapmaz. Bir kitap yazmak, emek harcamak kolay değildir. Ve bir de Atatürk’ü anlatıyorsanız, bu hiç kolay değildir. Sıradan okuyucunun, sıradan yorum ve istekleri olarak bakmak gerekir bu incelemeye.
İlber Hoca’ya bizlere sunduğu eser için, içtenlikle teşekkürlerimi ve saygımı sunuyorum. Ellerine sağlık Hocam. Tek isteğim, daha detaylısını yapabileceğini bilerek, bu kitabı ikinci bir safhaya taşıyabileceğindir. Türkiye Cumhuriyeti siz ve sizin gibi değerli insanların fikirlerine ve araştırmalarına, yazmalarına ve bilgilendirmelerine ihtiyaç duyar. Bu devletin kapıları siz ve sizin gibi halkın desteğini kazanmış insanlara daha rahat açılır. Sizler arşivlere daha kolay ulaşırsınız. Önümüzdeki yıllarda yeni bir beklenti içinde olacağım Hocam.
Kitabı tek referans olarak almayıp, farklı Atatürk kitapları da okuyunuz. Sakın ola ki, bu kitap bana yeter demeyin. Unutmayalım ki, bildiğimiz tek şey hiçbir şey bilmediğimizdir.
Kitabı tabi ki tavsiye eder, herkese iyi okumalar dilerim.
··
207 görüntüleme
Gördüğüm en güzel incelemelerden *
Teşekkür ederim efendim, inceliğiniz ve yorumunuz için *
2 sonraki yanıtı göster
Tam aradığım inceleme! Gerçekten tebrik ediyorum, kaç tane inceleme okudum kitabı her yönüyle ele alan, bu kadar tarafsız eleştiren görmedim. Elinize, vaktinize sağlık.
Elimden geldiğince incelemeye çalıştım. Çok Teşekkür ederim, yorumunuz ve düşünceniz için.
2 sonraki yanıtı göster
Emeğine yüreğine sağlık. Çok yerinde ve gayet başarılı bir inceleme çıkartmış, kitaba dair düşüncelerini de ifade etmişsin. Ben de kitabı dün bitirdim ve bugün incelememi yayınladım. Seninle fikren örtüşüyoruz bu konuda. Yazan ve yazdığı belli ve abartmanın hiç gereği yok. Bir monografiden çok, biyografi olmuş aslında. Burada Atütürk'ü tekil olarak ele alıyor gibi büyük puntolar ile yazmasına da gerek yoktu, çünkü kitap o tarihi kapsayan bir süreci konu almış. Kişisel olarak çok detaylı bir bilgi ve bizim bilmediklerimiz yok.
Bu detaylı incelemen için tekrar teşekkür ederim.
Bu niye gözümden kaçmış benim? Dün bildirim gelince tekrar döndüm incelemeye. :)))
3 sonraki yanıtı göster
İnceleme gibi bir inceleme olmuş ve amacına ulaşmış yani okudugum zaman gerçekten de iyi bir analiz yeteneğinizin olduğunu düşündüm. Emeğinize sağlık
Beğenmiş olmanız ve bu şekilde düşünüp yorum yazmanız çok önemli. Değerli yorumunuz için çok Teşekkür ederim.
1 sonraki yanıtı göster
İncelemede çok güzel noktalara değinmişsiniz emeğinize sağlık :) bir şey sormak istiyorum size. İlber Hoca'nın kitaplarını bilirsiniz, soru cevap şeklinde ilerler. Merak ediyorum da acaba bu kitabı da öyle mi ?
Merhaba, teşekkür ederim yorumunuz için. :)
Televizyonda ne söylüyorsa, oradaki dili ne ise kitaptaki de o. Kendi kendine takılıyor İlber Hoca. Oturup yazdığına kanaat getirmek güç, konuşma dili var çünkü kitapta. :)
Konudan konuya geçme huyu kitapta da devam ediyor tabi.
1 sonraki yanıtı göster
Çook güzeldi •-• beğendim. Bir de halil inalcık kitabna bir inceleme isteriim:)
Teşekkür ederiz efendim.. :) Paylaşırsanız Halil Hoca'nın hangi kitabı olduğunu varsa okur yaparım incelememi. Yoksada alırım yakın bir zamanda yaparım. :) sizi mi kıracağız . :)
Kitapla ilgili yazılmış en doğru ve isabetli inceleme, üstelik çok berrak ifade etmişsiniz.
Yarın için kaydettim. :)
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.