Okumaya nasıl başladınız ya da insan niye okur benzeri bir soru sormuştum 1-2 yıl önce sitede. Anket linçine kurban gitmemiştim neyse ki. Arada; bir şeyler öğrenmek, gerçeği bulmak, kendini anlamak, ruhu doyurmak gibi cevaplar çıksa da, bulunduğumuz dünyadan kaçarak başka bir şey keşfetmek arzusu da bolca vardı cevaplarda. Anketsever arkadaşlar #52801987 iletisinden inceleyebilirler cevapları.
Evet, tekdüze hayatlarımızın içinde kaçabileceğimiz dünyalar arıyoruz genellikle. Çocukken dinlediğimiz/okuduğumuz masallardaki dünyaları istiyoruz belki de. Ama büyüdükçe – ne yazık ki- okuduğumuz şeyler de büyüyor. Farklı yollar seçiyoruz isteyerek ya da farkında olmadan. Arada sırada karşımıza çıkıyor yine benzer hikâyeler karşımıza. İşte o zaman heyecanlanıyoruz, Şehriyar gibi merakla bekliyoruz, rutinlerimizi bozma pahasına, anlatıcının bizi götüreceği yeri. Salman Rüştü de Geceyarısı Çocukları’nda hiç istifini bozmadan Şehrazatlığını yapıyor ve bizi -1001 olmasa da- 26 kavanoz turşu boyunca kitabına bağlamayı başarıyor.
Evet, Asya’nın güneyine gidiyoruz bu dev masalda, ülkemizde çok fazla bilinmeyen ama hakkında çok fazla önyargı bulunan Hindistan’ı – ve sonradan Pakistan’ı ve haliyle Bangladeş’’i- geziyoruz 20. Yüzyıl süresince.
Değişik bir hikâye dinleyeceğinizi bilerek başlıyorsunuz kitaba. Üzerine vurulan - Güney Amerikalı yazarların alameti farikası- büyülü gerçeklik yaftası var en başta. Hindistan tarihi var sonra. Hakkında ölüm fetvası verilen bir yazar, kesin din düşmanlığı da vardır hem. Üstelik İngiltere’nin en prestijli edebiyat ödülü olan Man Booker’ı üç kez almış bir kitap var karşımızda (1981 Booker, 1993 Booker of the Bookers, 2008 Best of the Booker) öyle ki eski sömürgelerine karşı vicdani bir rahatlamanın ötesinde bir şey bu. Gerçekten de sevilmiş bu kitap galiba. Bir milyondan fazla satmış sırf İngiltere’de.
Kitaba başladığımızda önce anlatıcımız Salim Sinai ile karşılaşıyoruz. Kaderi Hindistan’la özdeşleşmiş bir karakter Salim. Hindistan’la aynı anda doğuyor -15 Ağustos 1947 geceyarısı- ve hayatı aynı paralellikte devam ediyor.
Üç bölümden (kitap) oluşuyor Geceyarısı Çocukları, ilki Salim Sinai’nin doğumundan önce olan olaylar (Hindistan’ın bağımsızlığına kadar olan süreç), ikinci Salim’in çocukluğu (Hindistan’ın emekleme dönemleri, Pakistan’ın Ayrılması ) ve üçüncü bölümde son sönemleri (Savaş yılları Bangladeş’in bağımsızlığı, Indra Gandhi etkisi vb.) anlatılıyor. Keşmir, Agra Mumbai’nin yanı sıra Pakistan ve Bangladeş’te de geçiyor roman.
Kitabı okurken büyülü gerçekliğin o huzur veren dünyasına düşüyorsunuz düşmesine ama Salim (Salman Rüştü) sizi hiçbir zaman rahat bırakmıyor bu dünyada. Adam kelimelerle öyle bir oynuyor ki, her paragrafı adeta ağzınız açık bir şekilde dinliyorsunuz, hani şu çocukken size anlatılan masallarda olduğu gibi. Yaklaşık 500 sayfalık kitap size hem çok kısa hem de çok uzun geliyor. Çok kısa geliyor çünkü hoşumuza gidiyor anlatılanlar, akıyor adeta adamın kaleminden bizin beynimize. Çok uzun geliyor çünkü çok fazla şey yüklüyor o paragraflara yazar. Bir bölümde Hindu dini ve felsefesi, İngiliz sömürgeciliği, suikastlar, dil ayrımı, İslam/Hristiyanlık, kadının yeri, darbe planlaması vb. birçok şeyin içine gömülüyorsunuz ve bu da hoşunuza gidiyor.
Büyülü Gerçekliğin yanında postmodern bir eser Geceyarısı çocukları. Bir çok gönderme var içinde, aynı zamanda çeşitli esinlemeler de görüyoruz tabii. 1001 Gece Masalları, Yüzyıllık Yalnızlık gibi aleni şeylerin yanında dili açısından Laurence Sterne’in 
Tristram Shandy ’sini andırıyor biraz. Hatta ben geceyarısı çocukları konseptinde X-Men serisini, Bütün önemli olaylarda Sinai ailesinden birilerinin bulunmasında da Forrest Gump’ı hatırladım.(Benzer romanlarda olduğu gibi bunda da tesadüfler oldukça fazla:) Bununla birlikte yine de bambaşka bir şey yaratmış Salman Rüştü.
Kitapla ilgili söyleyebileceğim belki de tek kötü şey, yazarın bazı yerlerde kitabı aşması. Salman Rüştü ara sıra yukarıda bahsettiğim yoğunluk olayını öyle bir abartıyor ki çeşitli dil oyunlarıyla biz basit okuyucuyu geride bırakıp müstakil hareket etmeye başlıyor. Böyle anlarda bırakmak isteseniz de hikâyenin inanılmaz çekiciliği gitmenize izin vermiyor neyse ki.
Aslında bu kitapla ilgili yazılacak tonlarca şey daha var. En basitinden tarihsel bir roman olmasına rağmen güvenilmez anlatıcı kullanması – ki roman içinde birkaç defa bunu özellikle belirtiyor kahraman- ya da dinlerle ilgili olumsuz görüşleri olan karakterlerin bile dinin etkisinden çıkamamaları ya da kadınların çoğunlukla asıl yönetenler oldukları ya da en önemlisi “Geceyarısı Çocukları”nın ne olduğu gibi. Ama Salman Rüştü’nin anlatımı benimkinden çok daha iyi. Hindistan kültürü ve tarihi ile ilginiz varsa ya da büyülü gerçeklikle ilgileniyorsanız ya da sadece keyifli bir maceraya ihtiyacınız varsa benim yerime onu dinlemelisiniz. İyi okumalar.
··
1.655 görüntüleme
Fazlasıyla teşvik edici, oku bunu oku bunu diye dürten bir inceleme yazmışsınız :) İncelemenizi okuyunca bir minik göz attım kitaba ve yazara, ilgi çekici her ikisi de. Teşekkür ederim haberdar ettiğiniz için, ellerinize sağlık.
Evet, biraz öyle oldu. Ama zevkli bir okuma olur emin olun. Ben teşekkür ederim yorum için:)
Rushdie, bildiğim pek çok ateist yazar gibi dini anlamsız bulmak yerine dinden nefret ediyor. Yola nefretle çıktığı için de söylemek istediği bir şey varsa dahi biz onu anlamıyoruz. Nefret perdesini kapatamıyoruz çünkü. Ancak kültürel anlamda birikiminden ve bildiği coğrafyayı edebiyata taşımasından faydalanmak gerekiyor. Tüm bunların ötesinde, büyülü gerçekçiliği Güney Amerika dışında farklı bir coğrafyadan okumak oldukça keyifli olabilir... incelemen fazlasıyla cezbedici. Ellerine sağlık... Sevgiler...
Bu kitap çerçevesinde konuşacağım mecburen, göze çarpan bir nefret yok burada. Ne dindar ne de ateist olarak yaklaşmış dinlere. Saçma yanlarını da gösteriyor, olumlu şeyleri de ama zaten din yoğunluklu bir kitap değil gerçekte bu. Tabii diğer kitaplara da bakmak lazım yazar hakkında daha net konuşabilmek için. Teşekkürler yorumun için :)
Yetiştirebilseydim bu ay okuyacaktım hocam ,hatta masamda gözümün önünde küskün küskün bakıyor bana :)) ama olmadı artık 2021e :)) Rushdie bana biraz Umberto Eco biraz da Marquez çesnili geliyor :) seviyor muyum , sevmiyor muyum ,bir türlü karar veremediğim bir adam :))
Ben de Kasımda bitiremedim zaten:) Ama benden kaynaklanıyor sadece. Hepsinden biraz var galiba, ben beğendim ama bu en iyi kitabıymış zaten- diğerlerine de bakmam lazım galiba.
2 sonraki yanıtı göster
Eline sağlık Erhan abi. İncelemen oldukça ilgi çekiciydi. Ama ilgim kitaptan ziyade yazara yoğunlaştı nedense. Zira bu yazarı çokça görmeye başladım son zamanlarda. Benim için birkaç cümle yazabilir misin yazar hakkında?
Daha okuduğum ilk kitabı ama cevap vermeye çalışayım. Çevrilmeyen Şeytan Ayetleri ile biliyoruz biz yazarı. Tarihi romanları var genelde, bu oldukça sürükleyici. Hindistan'a alakası olmayan birisini bile hikayeye bağlayabiliyor. Kelime oyunlarını abartılı şekilde çok kullanmış, diğer kitaplarında da böyle midir bilmiyorum. Din önemli bir yer tutuyor kitapta. İslam değil sadece, inanmamasına rağmen dinlerin kültürün bir parçası olduğunu kabul ediyor yazar, kitabın daha başında dede Adem Sinai'nin namazı esnasında burnunu taşa vurup kanatmasını ve artık herhangi bir tanrı ya da insan için yeri öpmemeye karar verdiğini fatihanın ayetleri eşliğinde okuyoruz mesela. Kaçırılmaması gereken birisi kanımca
1 sonraki yanıtı göster
Bu yorum görüntülenemiyor
"Yaklaşık 500 sayfalık kitap size hem çok kısa hem de çok uzun geliyor. Çok kısa geliyor çünkü hoşumuza gidiyor anlatılanlar, akıyor adeta adamın kaleminden bizin beynimize. Çok uzun geliyor çünkü çok fazla şey yüklüyor o paragraflara yazar. "
İşte bu tespit bile okumalusın Order dedirtti bana.
Kaleminize sağlık.
Belki ben yanlış kitapla başladım ya da yanlış bir zaman oldu Rushdie için. Hala merak ediyorum ama Altın Ev'de lafı çok dolandırması kitabın içine almıyor okuru bir türlü, tabi benim düşüncem bu. Ben 
Ebru Ince'ye katılıyorum adamın satırları hep öfkeli ama sanki tam olarak öfkelendiği şey belirli bir şey değil yaşadığına bin pişman gibi bir huysuz tavır gözlemledim. :) Yine de tabi tek bir kitabın 20 30 sayfalık bir kısmı ile değerlendiriyorum. 2021'de umarım daha fazla okurum ve Rushdie de dahil olur okuduklarıma. :)
Belki de ölüm fetvasından sonra değişmiştir. Bilmiyorum, diğer kitaplarına da bakmak lazım
Emeğinize sağlık oncelikle :)
Oldum olası Hindistan ve kültürüne soğukluk duyarım. Ama güzel incelemenizden dolayı kitap ilgimi çekti. 2021'de adını ara ara duyduğum ve Şeytan Ayetleri mevzusundan dolayi aklımda kalan Salman Rushdie'yi listeme almıştım. Başka bir kitabını (Utanç veya Öfke idi sanırım) okuyacaktim. Geceyarısı Çocuklarını da ekleyebilirim. Ve yazarın bu iki kitabını da okumuş muydunuz?
Teşekkürler, bu okuduğum ilk kitabı oldu, ama zaten yazar bu kitabıyla biliniyor İslam ülkeleri dışında aslen. Diğerlerine de bakacağım fırsat bulursam. Hindistan bize uzak bir kavram ama gerçekte engin bir kaynak. Bu kitabı d a Wikipedia ile birlikte okuyunca bazı yeni ufuklar açılıyor insanın önünde :)
Oldukça aydınlatıcı bir inceleme olmuş, teşekkürler. Yazarı tanımakla birlikte yeni takibe almış biri olarak bu kitaptan başlanır mı sizce¿
Teşekkürler, yazarın ilk kitabı bu-başka bir tane var sonraki yıllarda yayınlanmış, ama o çok matah değl- bazıları kitabın zor olduğunu söylüyor ama yazarı tanımak için ideal bir kitap bence.
1 sonraki yanıtı göster
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.