Ahlak Felsefesi

İnsan doğruyu söylemeli; bu doğru kendi felsefesinin tümünü elinden alsa dahi. Dünyadaki cinayetlerin kaynağı olsa dahi doğruyu söylemek gerekir. Dünyadaki cinayetlerin önünü alacak, canları kurtaracak ve gerçekleri ortaya çıkaracak olsa da yalan söylememek gerekir! Acaba vicdan böyle bir hüküm verir mi gerçekten? Ruhunun yalan söylemeye alışmaması için, mecburiyetin olduğu yerde aklına bir şey getir, diline de başka bir şey. Her insanın iç yüzünde insana iyi işleri yapmayı emreden ve kötü işlerden alıkoyan ahlâkın değerli bir münâdisi vardır. Güzelliğin aşkı doğurduğunu düşünen insanlara karşı, bunun tersi olduğunu, yani aşkın güzelliği doğurduğunu söylemektedirler. Dönen bu gökyüzünün dönüşü, gökyüzünün namaz, kulluk ve ibadetidir; sallanan bu yer de aynı şekilde. Yağan yağmurun yağışı onun kulluğudur, akan suyun akışı da onun ibâdet ve kulluğudur. Bizim iç yüzümüzde başkası dost olarak yer almaz. Her iki âlemi de düşmana ver, zira bize dost olsan yeter. Ne insanların ayakları altında ezilen bir karıncayım, Ne de insanların sokmamdan dolayı inledikleri bir arıyım. İnsan aşağılık bir nefse sahip olmadıkça büyüklenmez.