Montaigne, Batı aydınlanmasının öncü isimlerinden. İnsanın ve insanlığın gelişimi için yapılması gerekeni biliyordu: kendine yönelmek. Şöyle söyledi:
''İnsanlar hep başkasına bakıyorlar, ben kendi içime bakıyorum. Benim işim kendimle. Kendimi inceliyorum, kendimi denetliyorum. Onlar hep başka yere gidiyorlar. Kuşkudan kurtulmanın yolu, kendini ve başkalarını sevmeden geçer.''
Kendine cevaplar aramaya çıktı, kendine hesap sordu, kendiyle yüzleşti... İşte bu hesaplaşmaların, bu düşünmelerin ürünü olarak da Denemeler'i ortaya koydu. Gerçeği aramaya çıkan Montaigne, kendini çağının ve çevresinin fikirlerinden soyutladı. insanlığa bir bütün olarak bakmaya çalıştı, herkesi kardeşi saydı. Hatta kendi soyundan olmayanları, kendi soyundan olanlardan üstün tuttu. şüphesiz, var olduğu toplumdan çok daha yüksek bir düşünüşe sahipti montaigne. ne alçakgönüllü olmayı seçti ne de kibirli. Her ikisini de aptallık olarak görüyordu zira. o, yalnızca kendisini öğrenmeye çalıştı. bildiklerini söylemek, bilgi aktarmak istemedi. Tıpkı İmparator Aurelius gibi kendine öğütler dizdi. Bu öğütlerin tamamı besinini kendi aklından aldı, öyle büyüyüp öyle geliştiler.
Okuduğunuz her sayfada düşüncenin, sorgulamanın, aklın ve felsefenin tadına varacağınız ölümsüz bir eser. Çağının çok ötesinde, çağımıza seslenen, yüksek bir düşünüşün eseri; mutlaka okunmalı, faydalanılmalı.
