1861'de Rusyada toprak köleliği kaldırılır, 1867'de Turgenyev Duman adlı eserini yazar. Eserin ana teması her ne kadar aşk olsa da derinlerde yazarın ölçüp dövdüğü aslında kaldırılan toprak köleliğin karşı aristokratların ve aydınların tutumudur.
Bir kısım aydın geçinen üst tabaka insanların Rus toplum yapısındaki bu reformda takındıkları tavır Turgenyevin belli ki gözünden kaçmamış ve bu eseri kaleme almış.
Aristokrat çevredeki kadınların ise temsilcisi, kendisine herkesi aşık edip kötülük üstüne kötülük yapan bir İrinadır. Derinden etkilenen sosyal yapının aslında Rus insanının ve geleceğinin eleştirisi haline gelen eserin kökeni, hem köleliğe karşı olup hem de kölelik kaldırıldıktan sonra takınan çelişkili tutumdur.
Kendi milletini ve tarihini bu şekilde eleştirip aydınlarını yerden yere vuran böyle bir eseri yazmak aslında o dönemde biraz da cesaret işidir ki birçok kez sansüre uğramıştır eser.
Potuginin özellikle fikirlerinden yola çıkarsak, rusyanın ve halkının batıdan etkilenmesinin kaçınılmaz olduğunu belirtmesi ise, dönemin statükocularına verilen çok güzel bir mesaj niteliğindedir.
Eser Fransızca kelimelerin fazlalığı sebebiyle ayrıca kitap sonuna bir de sözlük yerleştirilmiş. Ama bana göre bu gereksiz olmuş. Çünkü esere adapte olmayı zorlaştırıyor.
