Farabi Ve İbn Sina'ya Göre Yaratma
Hüseyin AtayFarabi Ve İbn Sina'ya Göre Yaratma Gönderileri
Farabi Ve İbn Sina'ya Göre Yaratma kitaplarını, Farabi Ve İbn Sina'ya Göre Yaratma sözleri ve alıntılarını, Farabi Ve İbn Sina'ya Göre Yaratma yazarlarını, Farabi Ve İbn Sina'ya Göre Yaratma yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
yaratmamn devamlılığı olurluluğun içinde saklıdır. farabi ve ibn sina’ya göre, meydana gelen varlığın varlığının nedeni tanrıdır.
varlığa verdiği nesne olurluluktur. olurluluğun var olması için tanrıya muhtaç olduğu açıklanmıştı. olurlu, var olduktan sonra olurluluğu üzerinden kalkmış değildir.
Sayfa 149 - ankara üniversitesi basımevi.Kitabı okudu
farabi ve ibn sina yoktan var etme olarak yaratmayı kabul ettikleri gibi, yaratmanın da ezelî olduğuna inanırlar. onlar, böylece, yaratma ile ezeliliği birleştirmiş oluyorlar. bu noktaya nüfuz edemiyenler farabi ve ibn sina’nın, kâinatın kıdemine (ezelî) ve yaratılmamış olduğuna inandıklarını söylerler.yaratmanın ezelî oluşu, feylozoflarımıza göre, kâinatın ezelî oluşunu gerektiriyorsa da, bunun, kâinatın yaratılmadan ezelî olduğu ile aynı anlamda olmadığı anlaşılmalıdır.
Sayfa 141 - ankara üniversitesi basımevi.Kitabı okudu
ibn sina, metafizikte yapan (fail) nedenden bahsederken önemli bir noktaya değinerek onu açıklıyor. tanrı tanır feylesoflarla, tabiatçıları ayırmakta ve tabiatçıların yapan nedene sadece hareket ettiren dediklerini, tanrı tanır feylesofların tabiat varlıklarında yapan nedenin hareket ettiren olduğunu kabul etmekle beraber, yapan nedenin bundan başka bir şey daha yaptığını, ortaya koyarlar ki, bu da yapan nedenin kendi özüne benzemeyen, ondan ayrı bir varlık vermesi ve ortaya koymasıdır* der. ibn sina şöyle devam eder. yapan neden, yaptığı şeye varlık verir; öyle ki, bu şey o varlığa kendi özünün gereği olarak sahip olamaz. burada varlık veren, yapan neden ile var edilen nedenli (malul) arasında şu farklar vardır, a) yapan nedenin özü (zatı), yaptığı varlığın şeklini almaya ve ona bürünmeye elverişli değildir. b) yapan neden yaptığı varlığın içinde bulunacak şekilde onunla birleşmiş değildir, c) yapan neden ile yapılanın her biri birer varlık olarak birbirinden ayrılır**. tek varlıkçılığı (vahdeti vücudu) bundan daha açık ifade ile reddetmeğe zor rastlanır.
Sayfa 97 - ankara üniversitesi basımevi.Kitabı okudu
panteizmde tanrı-kâinat aynılığı olduğu, yani her şey tanrı ve tanrı her şey, diğer deyimle her şey tanrıda ve tanrı her şeyde*. vahdeti vücudda ise her şey tanrıda ama tanrı olarak değil, gerçekliklerini ondan alarak onda vardırlar**, yani tanrının varlığı kâinatı içine almakta, fakat kâinat tanrıyı içine alamamaktadır.
Sayfa 88 - ankara üniversitesi basımevi.Kitabı okudu
ibn sina’ya göre, zaman ezelîdir. burada adı geçen zaman süre (dehr) değildir. hareketin sayımı olan, hareket olduğu ve hatta hareketi sayan ruh (zihin) bulunduğu zaman var olan zamanın ibn sina’ ya göre ezelîliğinin sebebi şudur:
eğer ezelî olmayıp da bir noktadan başlamış olsa, zaman önceliği ve sonralığı içine alan kavram olduğundan, o başladığı noktanın bir öncesi ve bir sonrası bulunması zorunluluğu vardır. bu öncelik ve sonralık zamanı meydana getirdiğinden zamanın başladığı sanılan noktadan önce, öncelik bulunmaktadır, bu öncelik zaman kavramına girdiği için, zamanın başladığı noktadan önce de zaman vardır. böylece zamanın başladığı noktadan önceki öncelik noktasını da zaman saymak gerekecektir*.
Sayfa 80 - ankara üniversitesi basımevi.Kitabı okudu
ibn sina'ya göre zorunlu varlık kendini bilir. onun bilgisi (ilmi), bilmişliği (malûmu), ve bilginliği (âlimiyeti) aynıdır. başkasını ve bütün bilinebilecekleri bilmekle bilgisi şeyden şeye değişmez, bilinenin değişmesiyle, yok ve var olmasıyla bilgisinde bir değişiklik olmaz; çünkü kendisi hem bilgi (ilmi), hem bilgin (alim) ve hem bilinendir (malum), zira ilim, cisim ve cisimsel şeylerden uzak soyut olarak gerçeği bilmesidir.
Sayfa 52 - ankara üniversitesi basımevi.Kitabı okudu
farab’iye göre, daha önemli olan bu insan hüriyeti, tanrının adaleti ile de ilgilidir.
bunu, farabi, kendisinin ilk defa felsefeye mal ettiği “başkasıyla, dolayısıyla zorunlu” prensibi ile çözmeye çahşır. olurlu varlıklar kendilerinden olurlu başkasıyla zorunludur. burada tanrının, onların var ile yok olma şıklarından hangisi ile ittisaf edeceğini bilmesi kendiliklerinden varlık ve yokluk’a olan eşitliklerine mani olmadığını ileri sürer*.
Sayfa 51 - ankara üniversitesi basımevi.Kitabı okudu
farabi’ye göre, zorunlu varlık âlimdir. ilminde başkasına muhtaç olmadığı gibi, başkasını bilmekle de bir üstünlük kazanmağa muhtaç değildir. onun ilmi cevherinden başka bir şey olmadığından onun bilmesi, bilinmiş olması ve bilgisi tek varlık ve bir zat olmaktan ibarettir*
Sayfa 51 - ankara üniversitesi basımevi.Kitabı okudu
şüphesiz en çok birliğin izahını bulduğumuz plotinus’dan da farabi ve ibn sina daha açık ve daha teferruatlı ilk varın birliğini ileri sürmelerinde islam inancı ve kültürünün tesiri inkâr edilemez. daha doğrusu farabi ve ibn sina yalnız felsefe ile dini uzlaştırırken elbette her iki taraftan da bir takım ip uçları bulup yenilikler ortaya koymakla kalmamıştır. islâmın fikirlerini de, feselefeye mal etmişlerdir.
Sayfa 50 - ankara üniversitesi basımevi.Kitabı okudu
farabi ve ibn sina'nın zorunlu varlığın birliğini bu kadar teferruata inerek belirtmeleri ilerde çıkış (sudur) nazariyesine temel teşkil edeceğini göz önünde bulundurdukları kanısı insanda uyanmaktadır. bu nazariyenin ilk sahibi plotinus’a baş vurduğumuzda bu kadar tafsilâtı gene de bulamayız.
Sayfa 50 - ankara üniversitesi basımevi.Kitabı okudu