Sınıflarından ve iç dünyalarından kopuk bir tavırla radikal eylemler peşinde koşan bir grup gencin 1938 yılında yayımlanan romanı. Aslında devrim değil; karşı çıkmak, reddetmek ve hissettikleri yabancılığı içlerinden atmak tüm istedikleri. Ve gençliklerinin olanca ateşiyle hayata karşı çıkmaya, onu reddetmeye, kendilerine bir varlık kazandırmaya yarayacak başka bir araç buldukları anda, devrim de bir bakıma gerçekleşmiş oluyor onlar için...
Maceralı bir hikâye değil "Fesat" ("La Conspiración", yani komplo). Etkileyici tasvirlerin, ruh ve toplum tahlillerinin yer aldığı, küçük burjuva aşırılığını da eleştiren yüksek bir Fransız romanı. Dağınık sayılabilir ama savruk değil. Bazen çetrefil olabilen cümlelerini dikkatli okumak gerek (Çevirmeni, şair Özdemir İnce. Varolsun). Attilâ İlhan romanlarına âşinâ olanlar, İkinci Dünya Savaşı'nda hayatını kaybetmiş Paul Nizan'ın yazdığı bu eserin dilini de tanıdık bulacaklardır (Kişisel bir etkilenmenin yanısıra, Fransızca'nın ve Fransız kültürünün etkisi olacak). Zaten İlhan, İnce'ye "Fesat"ı çevirmesini rica etmiş.
Çok boyutlu, şaşırtıcı bir eser. Yazarının hayatı gibi. Bir gençlik romanı ama gençlere inancı yok. Abarttığımın farkında olarak, onu, savaş yerine devrim oyunu oynayan ve yaşları büyümüş "Pal Sokağı Çocukları"na benzeteceğim...