Gelenek Sayı: 1 Gönderileri
Gelenek Sayı: 1 kitaplarını, Gelenek Sayı: 1 sözleri ve alıntılarını, Gelenek Sayı: 1 yazarlarını, Gelenek Sayı: 1 yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
metin çulhaoğlu - aydın hep günah keçisi mi olacak?
Bir başka deyişle, aydın, maskeleri olanların bu maskeleri düşürmenin yanı sıra, ne olduklarını bilmeyenlere, mevcut konumlarından hareketle "ne olabileceklerinin" bilgisini vermelidir. Bu görev, bu somut işlev, aydının tam tamına "madde üzerinde egemen olma" denemesidir.
Yaşamını İspanya İç Savaşı'nda yitiren Caudwell
Şarlatan, yalnızca insanlar üzerinde etkilidir. Kahramanlar ise olaylar, dış gerçeklik ve madde üzerinde de egemendirler. Onlar, yeni toplumsal gerçeklik ile eski arasındaki gerilimin bilgisi ile yetinmekle kalmazlar; bu gerilime yaratıcı bir biçimde son verecek eylemin ne olduğunu da, tam olmasa bile, eyleme izin verecek ölçüde bilirler.
metin çulhaoğlu - aydın hep günah keçisi mi olacak?
Kitlesel hareketlenmenin, kendi başına, aydını nitelikçe yeni bir aşamaya ulaştıramaması gibi, belirli bir kimlik ve misyon bilinci önsel olarak bulunmadığı sürece, uluslararası kaynaklı çıkışlar da, Türkiye aydınını kendi başına teoriye götürmüyor. Sonuç felaket değilse, ulaşılan yer, en çok, tam anlamıyla reel politiker bir çizgi oluyor. Kısacası ne kitlesel hareketlenme, ne de uluslararası biçimlenme Türkiye aydınının eksikliklerini kendi başlarına kapatamıyorlar.
Teorisiz Osmanlı aydınının, 1908 çıkışından sonra ulaştığı noktayı en iyi Enver Paşa’nın sözleri anlatıyor: "Mefkureyi (ideal, teori) gerçekleştiremeyince, gerçeği mefkure edinmekten başka çare yok". Okuyup geçmemek gerekiyor. Enver Paşa’nın bu sözleri gerçekte bir motto’dur (slogan). Yalnızca kendisinin, İttihatçıların değil. Bu yola teorisiz çıkan tüm eylemcilerin, sol kesimde olanlar dahil, sonunda ulaşacakları yerdir.
metin çulhaoğlu - aydın hep günah keçisi mi olacak?
aydın kendini iki kere ikinin dört ettiği ölçüde kesin yasalarla yönetilen bir toplum ile gücü ile dağları delen bir sınıf arasında "aracılık" yapan bir konuma sınırladığı ölçüde "ölü can"a dönüşecektir.
Evet, Ölü Canlar. Burada, Gogol’un yalnızca rastlantıdan ibaret olduğunu hiç sanmadığım bir betimleme türüne dikkat çekmek istiyorum. Gogol’un insanları "ne çok şişman ne de çok zayıf"; bunlar "ne çok alçak sesle ne de bağırarak" konuşuyorlar; yine bu insanların saçları bile "ne fırça gibi dimdik ne kıvırcık ne de karışık"... İnsan düşünüyor: Bunlar yaşıyorlar mı? Çünkü "ne öyle ne de böyle" olmak, ölü olmak demek.
Türkiye aydını, kendini yalnızca bir "aracı" gördüğü ölçüde olumlu yanlarını da arasına sıkıştığı iki güce törpületecek "ne öyle ne de böyle" olan ölü canlara dönecektir.
metin çulhaoğlu - aydın hep günah keçisi mi olacak?
Türkiye ve felsefe... Hayalciliğe hiç gerek yok. Türkiye’de felsefeye, (siyasal ve toplumsal bilinç) işlevi beklentisi ile bakmak hayalcilik oluyor. Bu ne anlama geliyor? Türkiye aydınının hiçbir zaman "soyut düşünemeyeceği", sistem kuramayacağı, model oluşturamayacağı, faaliyetinin nesnelerini en geniş bir çerçevede yerli yerine oturtamayacağı sonucu mu çıkıyor?
Böyle sonuçlara ulaşmak için acele etmemek gerekiyor. Çünkü Türkiye aydınının kendine özgü bir "avantajı" olduğunu sanıyorum. Batı aydınını geçmişte diri, araştırıcı ve eylemci yapan, uluslararası coşku dönemlerinin dürtüsü yanında, sahip olduğu felsefi sistemin bütüncülüğü, kapsamlılığı ve bu anlamda doyuruculuğu idi. Türkiye aydını, böyle sistemlere sahip değil. Buna karşılık Türkiye aydını, belki de başka ülkelerin aydınlarından çok da ötede kendi toplumunun, geçmişinin ve bugününün, aydın olarak kendi damgasını belirgin bir biçimde taşıdığının bilincine varma şansına sahip görünüyor. Bir başka deyişle, subjektif bir öğe olarak Türkiye aydınının gerçek gücü, geçmiş eyleminin toplumsal-siyasal oluşuma vurduğu damganın belirgin oluşundadır. Sorun, Türkiye aydınının bunu gereğince bilince çıkarabilmesidir.
O halde, Türkiye aydını geleceğini arıyorsa, önce geçmişini kendi elleriyle kurmak zorundadır.
Tolstoy
Hareketin mutlak sürekliliğini kavrayamaz insan aklı. İnsan, herhangi bir hareketin yasalarını ancak o hareketin belli birimlerini incelediği vakit kavrayabilir. Oysa insanların yanlış düşüncelerinin çoğu da, sürekli hareketin, böyle keyfi biçimde, süreksiz birimlere ayrılmasından doğar.
Tolstoy Lev; Savaş ve Barış cilt III çeviren: A.Tokatlı Sosyal Yayınlar İstanbul 1984 s.333
metin çulhaoğlu - aydın hep günah keçisi mi olacak?
Aydın, yaşadığı ortamın özgün bir dinamiğe, giderek özgün bir yazgıya sahip olduğunu tam tamına "bilimsel" olarak kanıtlayamasa bile, kendine bu doğrultuda özel misyon biçen kişidir.
Aydın giritli - eşitsiz gelişim yasası
"Öte yandan gerek Marx, gerek Engels, 1875'ten itibaren ama özellikle 1880'li yıllarda Rusya'nın tarihsel gelişmesini irdelerken, Batı'da bir sosyalist devrimle birleştiği takdirde Rusya'nın kapitalist aşamadan geçmeden sosyalizme geçiş aşamasına sıçrayabileceğini açık açık savunmuşlardır."19
19. yüzyıl sosyalist düşünüşünü
Aydın giritli - eşitsiz gelişim yasası
"Rusya burjuva devrimini o denli geç tamamladı ki, burjuva devrimini proleter devrimine dönüştürmek zorunda kaldı. Başka türlü söylenirse: Rusya diğer ülkelere göre o denli gecikmişti ki, en azından bazı alanlarda onları aşmak zorundaydı."1
Eşitsiz gelişim bundan daha güzel nasıl ifade edilebilir? Olguyu, Rus Devrimi'nin
Yalçın Küçük
Anadolu ihtilali başından itibaren bir işçi sınıfı hareketine cephe aldı; zaman zaman iç ve dış dinamiklerin dengesiyle bu cephe yumuşatıldı ancak hiçbir zaman ortadan kalkmadı.