Karşı Anılar 20. yüzyılı şekillendiren büyük tarihsel olayların birçoğuna ya aktif olarak katılmış ya da yakından tanık olmuş bir büyük yazarın, André Malraux’nun bu arka plan eşliğinde yaptığı bir çağ muhasebesi olarak okunmalıdır öncelikle. Son derece renkli, derinlikli bir politik pratik ve entelektüel hayatın kazandırdığı bilgi, deneyim zenginliği ve olgunlukla, çarpıcı anılarla harmanlanmış bir sorunun, “20. yüzyıl neydi?” sorusunun cevabını arıyor burada.
Malraux bu kitabında bizi Birinci ve İkinci Dünya Savaşı’ndan İspanya İç Savaşı’na, Nazizme karşı Direniş’ten toplama kamplarına, Çin, Vietnam ve Hindistan’ın devrim-kurtuluş mücadelelerinden sömürgeciliğin tasfiyesi sürecine götürüp getirirken; bu sürükleyici anlatıya insanın ve insanlığın ezeli sorunlarının, umut ve hayal kırıklıklarının gerilimini yüklemeyi de ihmal etmiyor. Bunu yaparken olayların cereyan ettiği ülke, kültür ve uygarlıklara ilişkin derin bilgisini, anı ve düşüncelerini, o olaylara güçlü birikim ve kişilikleriyle yön vermiş De Gaulle, Mao Zedung, J. Nehru ve Ho Şi Minh gibi liderlerle yaptığı özel sohbetlerle harmanlıyor. Ve böylece bize sadece bir 20. yüzyıl tarihî freski sunmakla kalmıyor, aynı zamanda, bizi bu yüzyılda birbirleriyle çatışmanın yanı sıra tarihte ilk kez birbirlerini gerçekten anlamaya, insanlığın ortak hazinesine kattıklarını görmeye çalışan başlıca kültür/uygarlık, inanç dünyalarının bu tanışma sürecinin göz alıcı yolculuğuna çıkarıyor.
