Kısa Bir Giriş

Özgür İrade

Thomas Pink

Sayfa Sayısına Göre Özgür İrade Sözleri ve Alıntıları

Sayfa Sayısına Göre Özgür İrade sözleri ve alıntılarını, sayfa sayısına göre Özgür İrade kitap alıntılarını, etkileyici sözleri 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Hangi eylemleri gerçekleştireceğimiz bize bağlıyken, ne istediğimiz veya hissettiğimiz doğrudan bize bağlı değildir.
Ahlak bize, yükümlülük getiren, uymakla sorumlu olduğumuz, yerine getirilmediğinde haklı ve adil bir şekilde kınanabileceğimiz standartlar sunar. Bu standartlar eylem için geçerlidir. Aynı sorumluluk yükü, duygular veya arzuları, en azından kendi yapıp etmemizden bağımsız olarak dışarıdan gelen duygular veya arzuları kapsamaz. Örneğin, size karşı bir düşmanlık duygusu besleyebilirim; ama eğer bu duygu bana dışarıdan geldiyse -eğer bu his, yaptığım herhangi bir şeyin sonucu değilse ve bunu önlemek için yapabileceğim hiçbir şey yoksa-bu duygu için nasıl suçlanabilirim?
Reklam
Bizler yaptıklarımız ya da yapamadıklarımız için kınanırız; ancak kendi yapıp etmemizden bağımsız olarak başımıza gelen şeyler için suçlanmayız. Bu sorumluluk görüşü son derece doğal ve bildiktir. Fakat ahlaki sorumluluğu, başka herhangi bir şey için değil de nasıl eylediğimiz ve eylemlerimizin sonuçları bakımından sahip olduğumuz bir şey haline getiren nedir?
Nasıl davrandığımız doğrudan bize bağlıdır ancak hangi duygulara ya da arzulara sahip olduğumuz bize bağlı değildir. Eylem kontrolümüz vardır, ancak eylemden bağımsız, doğrudan bir duygu veya arzu kontrolümüz yoktur. İşte bu nedenle ahlaki olarak duygu ve arzularımızdan değil, eylemlerimizden sorumluyuz.
Eğer ahlaki sorumluluğun anahtar kavramı özgürlükse, eylem ancak gerçekten özgür olduğu -onu gerçekleştirip gerçekleştirmemek gerçek anlamda bizim kontrolümüzde olduğu- sürece bizim sorumluluğumuzdadır.
O halde bir eylemi sahici bir eylem yapan, bir sonuca veya çıktıya ulaşmak için bizim tarafımızdan üzerine düşünülmüş, bilerek yapılmış bir şey olarak anlaşılabilir olmasıdır. Eylem her zaman anlaşılır biçimde amaçlı bir şey olmalıdır. Her zaman şu ya da bu hedefe yönelik olmalıdır; yani bu nihayetinde, eylemin amacının onun ötesine uzanıp uzanmadığı veya eylemin yalnızca kendisi için gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği meselesidir. O halde, eylemimizin verili bir hedefe yönelik olduğunu doğru kılan nedir? Örneğin, elimi kaldırdığımda bunu size işaret etmek için yaptığımı doğrulayan nedir? Elbette eylemi belirli bir arzu veya motivasyonla gerçekleştiriyorum; bu, tam da o hedefe yönelik bir arzu veya motivasyondur. Eğer elimi kaldırmam, hedef olarak sana işaret etmek şeklinde addedilirse, elimi yukarıya götürmeme neden olan şey sana işaret etme arzum olmalıdır. Bedenimizin, arzularımızdan kaynaklanmayan-yani biz istesek de istemesek de meydana gelen- hareketleri, hedefe yönelik eylemler değil, seğirmeler veya refleksler gibi salt kör hareketlerdir.
Reklam
36 öğeden 1 ile 10 arasındakiler gösteriliyor.