Şerif Paşa Gönderileri
Şerif Paşa kitaplarını, Şerif Paşa sözleri ve alıntılarını, Şerif Paşa yazarlarını, Şerif Paşa yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Şerif Paşa ve Boghos Nubar Paşa arasında Paris'te varılan antlaş- ma. Türkiye'de büyük gürültü koparır. Harekete geçen karşı çevre ler Paris'e bir dizi sahte telgraf çekerek, durumu protesto ederler, bunlar arasında bir kesim Kürt ağa, bey ve aşiret liderinin imzaları da vardır. Anlaşılan, telgraflar "başkaları" tarafından yazdırılmakta Paris'e ve Istanbul'daki diğer elçiliklere bilinçli olarak postalanmak- tadır. Kürdistan Teali Cemiyeti'nin bu sırada yayımladığı bir bildi- ride bu konuya dikkat çekilmekte ve bu telgrafların Kürtler adına düzenlenen senaryoların birer parçası olduğu belirlemesine yer ve rilmektedir: "Bu son iki ay zarfında Kürdistan'ın bazı yerlerinden kimlere, ne biçimde ve hangi maksatla yazdırıldığı bilinen telgraflar hariç, vaki girişime karşı hiçbir itiraz eseri görülmemiştir
Sayfa 111
Şerif Paşa, anılarının bir yerinde çok ilginç bir belirlemede bulu- narak, Jön Türklerin "kendilerinden başkalarına başkaldırtmak is- temedikleri" ni, bu alışkanlığı “eski çirkin bir adet" (adet-i kabiha-i kadime) olarak tanımlar.269 Şerif Paşa, buradan yola çıkarak, Türk- ler gibi diğer halkların da baskı ve zulme karşı ayaklanma hakkına sahip olması gerektiğini çarpıcı bir biçimde dile getirir.
Taner Timur un dediği gibi, Şerif paşa: "...felsefesini şovenliğin eleştirisi üzerinde kuran" birisidir.
" Zengin bir insan vatanı için neden çalışmasın? "
Jixwe çareserî di destê me de ye .
Mevlanzade Rıfat'ın Kürtler ko- nusundaki net görüşlerinin yer aldığı bir yazısı, daha 1913 yılında Hetawi Kurd (Kürt Güneşi) adlı dergide yayımlanır. Yazının bir bölümünde; "Şimdi biz Kürtlere düşen görev, başımızın çaresine bizzat bakmaktır. Elbette hiçbir Kürt, ırkının bölünmesini, insanlık içinde sönmesini, ırktaşı tarafından yutulmasını istemez. Bundan dolayı "başımızın çaresine bizzat bakalım" cümlesine her Kürdün katılması gerekir ”
Gazetenin 50/1914 tarihli sayısında yine Kürtler ve Ermeniler başlıklı diğer bir yazı bulunmaktadır. Kürtler ve Ermeniler arasın- daki dostluktan yola çıkarak, bu iki halkın ortak hareket etmesi ge- reği Meşrutiyet gazetesinde sürekli ele alınan önemli bir konudur.
Hem Şerif Paşa, hem de Meşrutiyet gazetesi ülkedeki Türk ol- mayan ulusların
Gazetenin 40/1913 sayısında yayımlanan Reformlar Sorunu adlı yazıda ülkede yaşayan ulusların geleceği konusu ele alınmaktadır. Bu arada Kürtlerin sorunlarına değinilen bu yazıda, Kürtler hak- kında yaratılan kötü imajın Türkler tarafından bilinçli olarak ortaya atıldığı belirtiliyor. Şövalye karakterli olan Kürtlere yönelik baskı- ların, Turancı bir zihniyete sığınan İttihat ve Terakki idaresinden kaynaklandığı öne sürülmektedir.
Şerif Paşa'nın eşi Emine Hanım zeki bir kadın olmanın dışın- da, kültürlü ve ağırbaşlı bir kişiliğe sahiptir. İngilizce, Fransızca ve İsveççeyi hem konuşma, hem de yazı dili olarak bilen Emine Ha- nım'ın en büyük hobisi okuma alışkanlığıdır. Özellikle İsveç'de bu- lunduğu yıllarda büyük bir okuma alışkanlığı kazanan Emine Ha- nım, boş zamanlarını hep okumakla geçirir. Geleneklerine sıkı bir biçimde bağlı olan Emine Hanım, barış, yardımlaşma ve kadın hak- ları konularında zamanla Stockholm'de belli bir duyarlılık kazanır. Büyük kızı Şerife ile birlikte Stockholm'de bulunan bir yardımlaş- ma derneğinin çalışmalarına aktif olarak katılır.
Di pişta her kesayetekî kurd de , jineke lehenge Kurd heye
Bu yaşam öyküleri böylece "Kürtlük" gibi yeni biçilen bir kimlik de edinir. Örneğin Şerife Hanım 1920'lerde Kürt hareketini uluslararası düzeyde temsil eden baba- sının cengini daha da yüceltir: "...Sevr'de, Ağustos 1920'de, başkenti Diyarbakır olan bir Kürt devletinin tanınması hakkını elde etti ve bu devletin geçici kralı oldu."
Hêza jinê
Emine Hanım ve eşi Şerif Paşa'nın diplomat olarak İsveç'in başkenti Stockholm'de kaldığı yıllara (1898-1908) ilişkin olarak yeni bilgi kırıntıları Kürtçe kaleme alınan bir yazıda ele alınmıştır. 113 Emine Hanım 1918 yılında kurulan ilk Kürt kadın derneği Kürt Kadınları Teali Cemiyeti'nin başkanlığına getirildiği- ne dair haber, Emine Hanım'ın eşi Şerif Paşa'nın yanında olduğu- nu göstermesi açısından önem kazanıyor.
Rêça lehengekî Kurdistanê
1919 yılinda Svenska Dagbladet adlı bir İsveç gazetesinde yayımlanan bir yazıda, Şerif Paşa'nın gelmiş-geçmiş Osmanlı elçileri arasında en meşhuru olduğu, şimdi Paris'te kaldığı ve Kürdistan'ın çıkarlarını temsil ettiği notu yer almaktadır. Kısacası, Şerif Paşa İsveç'ten ayrıldıktan uzun yıllar sonra da bu ülke halkı tarafından zaman zaman anılacaktır.
Askeri bir çevrede yetişen Şerif Paşa'nın tarımla uğraşma planları böylece geçici de olsa suya düşer. Askerlik dışında diplomat, aydın, gazeteci, siyaset adamı ve bir dönem Kürt milliyetçisi olarak sahneye çıkan Şerif Paşa, kısacası hırslı ve azimli bir kişidir. Askeri bir eğitim alan Şerif Paşa, bu azmini bir İsveçli gazeteciyle yaptığı söyleşide: "Bir asker herşey yapabilir"
Pirtûkhez(kitap seven)
Şerif paşa okumaktan hoşlanan birisidir. Evini ziyaret eden bir gazeteci, Şerif Paşa'nın güzel bir kitaplığın bulunduğunu ve çalışma odasının kitaplar ile dolu olduğunu söyler.
Son yıllarda yapılan bazı araştırmalar ve incelemeler Mehmed Ali Paşa'nın Kürt olduğunu, ailesinin Diyarbakır'dan Arnavutlug'a sürüldüğünü belirtirler. Günümüzün en saygın ve yetkin araştır- macılarından olan Prof. Kemal Mezher Ahmed bazı belgelere da- yanarak Mehmed Ali Paşa'nın Kürt olduğunu söyler. 1949 yılında Mısır'da