Tarihte Usul
Zeki Velidi ToganÖne Çıkan Tarihte Usul Gönderileri
Öne Çıkan Tarihte Usul kitaplarını, öne çıkan Tarihte Usul sözleri ve alıntılarını, öne çıkan Tarihte Usul yazarlarını, öne çıkan Tarihte Usul yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.Bununla beraber tarih metodu, ilim ve fikir hayatındaki terakkilerin, insanlarda görüş ufkunun genişlemesinin bir mikyası olarak inkişaf etmiştir. Tarih metodunun tatbiki insaniyetin ve ayrı milletlerin fikri inkişaflarında kazandığı ehemmiyet itibarile mikroskob, teleskop ve röntgenin tatbikiyle kıyas kabul etmeyecek derecede büyük olmuştur.
Metod BilgisiKitabı okudu
Tarih ilminin kıymet ve mahiyetini anlayan, onu rasyonel ve metodik bir surette vesaik üzerinde işleyip bu yolda kendi mesaisini diğer milletlere de tanıtabilen milletler reşid ve olgun milletlerdir. Tarih tetkikinde kemale ermek milletlerin ve cemiyetlerin kemalini ölçmekte mi'yar olmuştur. Cahil cemiyetlerce tarih hiçtir. Bu yüzdendir ki bizim eski din ulemasının çok geri kalanları tarihi hiçe saymışlardır. Onlarca tarih ilim değildir. Ve bu sebeple tarih medreselere girmemiştir. Fakat medeniyet ilerledikçe daha fazla anlaşılır olmuştur. Tarih öğrenmek, insanların gündelik hayatında bile mühim yer almalıdır.
Sayfa 18
Tarihi asla öğrenmeyip onu ihmal etmek ise cehalet ve hamakatin en bariz tecellisi demek olur.
Bütün başka ilimlerde de bilinen şeyler bilinmeyenlerine nisbetle cüzi olduğundan o ilimlerin inkişafı yolunda, asırlar geçtikçe, sayıları artan insanlar çalışırlar. Filhakika tarih ilmi insaniyetin geçmiş hayatından kat'iyetle bildiğimiz hadiselerin tavsifine münhasır kalmıyor; bilakis ihatası müşkil, meşkuk ve mudil meselelerle de uğraşarak insaniyetin mazisine ait bilgilerimizin açıklıklarını doldurmak istiyor. Fakat hadiselerin iyi bilinenleriyle iyi bilinmiyenlerini yekdiğerinden ayırıp göstermek hususunun usullerine riayet etmek icab eder. O zaman tarihin kat'iyetle tesbit ettiği bilgilerin yanı başında iyi bilinmiyen hadiselere ait mütalealar bulunmasında tarihi bir meselenin tetkikine tahsis edilen bir eserin ilmi kıymetine hiç zarar gelmez.
İlk meşrutiyet hareketleri ile bağlı olarak tarih tenkidi fikirlerinin yayılması Ahmet Vefik Paşa'nın 17 Şubat 1863 Darülfunun açıldığı vakit tarih felsefesine dair verdiği 44 sayfa olarak aynı sene Hikmet-i tarih ismiyle neşrolunan dersinde ve Sultan Hamidin katibi Gelenbevizade Ahmet Tevfik Beyin bu sultan namına tarihte usul mevzuu üzerine Hamidet-ü'l-usul namiyle 1878 de yayınladığı 43 sayfalık küçük bir risalesinde kendisini gösterdi.
Sayfa 199Kitabı okudu
mahdudiyet: sınırlı olma durumu, sınırlılık
Fikrimce hakikat şudur ki, tarihi hadiseleri sırf ruhi amillerle izah etmek yanlıştır; bunların ve milletlerin ruhi karakterlerinin iktisadi ve tabii amiller kadar müessir olduklarını inkar etmek veya onları tali şeyler saymakta bir tarafgirlik ve mahdudiyet eseridir.