‘’ Bir yazarın siyasi yönden tarafsız davranması mümkün değildir.’’
Nazım Hikmet
Kemal Karpat (1923-2019), uzun yıllar yurt dışında yaşamış ve 20 ülkede100’ü aşkın makale ve birçok kitap yayımlamış bir Bilim İnsanı. Birçok yurt dışı ödülü, onur üyeliği, madalyaları hatta TBMM Onur Ödülünün sahibi bir tarihçi.
Bu kitabı, 9 bölümden oluşuyor: Modernite, laiklik ve İslam’ın değişen anlamları (1876-1945), CHP (1923-1945), Türk solu, 1957 seçimleri, Türkiye’de ordu ve siyaset, 1950-1970 siyasal gelişmeler, sosyalizm ve TİP, 1960 darbesinin toplumsal arka planı ve ideoloji, parti siyaseti ve 3. askeri müdahale.
Yer yer kendi siyasi ve dünya görüşlerini hissettirse de genel olarak tarafsıza yakın olarak olayları anlatmış. Kitabın en büyük eksiği 1971 muhtırasına az değinmesi ve 1980 darbesiyle kitabın son bulması.
Kitap görece yakın tarihli yayımlansa da yazıların 1980 darbesi sonrası yazıldığını tahmin ediyorum.
’’Türkiye'nin durumu her açıdan umutsuz göründüğünden askeri müdahale yurtdışında da memnuniyetle karşılandı. ABD, Latin Amerika'daki darbelerin aksine bu müdahalenin insan haklarını ihlal etmediğini açıkladı ve Türkiye'ye yardım etmeye devam etti.’’
‘’1980 darbesi şu açıdan 1971 müdahalesine benziyordu: Ordu, ideolojik eğilimleri olan bir grubun yönetimi ele geçirmesini engellemek için değil, rejimi kurtarmak ve Kemalist ilkeleri yeniden yerleştirmek amacıyla müdahalede bulundu. ‘’
Bu tür yorumlar genelde darbenin hemen ardından yazılıyor ve yıllar sonra inkar ediliyor veya farklı yorumlanmaya çalışılıyor diye düşünüyorum.
