Türklerle Omuz Omuza
Hans GuhrTürklerle Omuz Omuza Gönderileri
Türklerle Omuz Omuza kitaplarını, Türklerle Omuz Omuza sözleri ve alıntılarını, Türklerle Omuz Omuza yazarlarını, Türklerle Omuz Omuza yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
19 Eylül'den beri tümenin kaybı 1000 kişiyi aşmıştı, kimse artık ayakta duracak halde ve iş yapabilir vaziyette değildi. İnce çarıklar askerlerin yara içindeki ayaklarından parça parça dökülüyordu. Buna rağmen yürüyüşe devam etmeklazıındı. Düşüp kalanlar soyguncu Araplara av oluyordu.Cephane kıtlığı gerçekten büyük bir dert yaratmıştı. Durum çok vahim gözüküyordu.
Sabah saat 1O.OO'da 124. Piyade Alayı dik yamaçlardan Nablus'a indi. Tümen karargahı tepelerde kaldı ve alay Nablus'tan geçene kadar bekledi. Şehir dağlarla çevrili bir vadinin ortasındaydı. Şehrin bütün sokaklarına tam bir sessizlik hakimdi. Her tarafta acele bir geri çekilişin izleri görülüyordu: kırık pencere camları, evlerin yerlerinden sökülmüş kapıları, yerlerinden çıkarılmış sokak taşları, devrilmiş bordür taşları, orada burada hayvanleşleri, etrafa dağılmış top ve araba parçaları, bunların arasına fırlatılıp atılmış silahlar ve sair teçhizat. Bayramlık elbiselerini giymiş birkaç Arap evlerinin önünde oturmuş, nargilelerini veya sigaralarını rahat rahat içip arkadan takip eden İngilizleri bekliyor, onlardan bolca altın alacaklarını ümit ediyorlardı.
Kolordu komutanı İsmet -İNÖNÜ- beni sık sık ziyaret ediyordu. Önce işle ilgili meseleler görüşülsede, arkasından siyaset ve ya diğer hususlar hakkında sohbet etmeyi seviyorduk ve bu yüzden birbirimize iyice yakınlaştık. Bu iyi eğitimli, ileri görüşlü adamla sohbet etmek bana hep büyük bir zevk veriyordu.
Araplar ağaçlara daha yaşken büyük çentikler açıyor ve büyümelerini önlemek için bunların içine taş koyuyorlardı. Bu yüzden ağaçların özsuyu yapraklara ve tepesine daha güçlü gidiyordu. Böylece daha çok çiçek ve meyve veriyor, dolayısıyla daha bol ürün alınıyordu.
Topçu, özellikle de ağır topçu bakımından İngilizler çok güçlü bir durumdaydılar; cephane ikmali bakımından bir zorluk yaşamıyorlardı. Ayrıca Hintliler ve Mısırlılardan oluşan birçok amele taburları vardı. Otomobillerinin sayısı bizimkilerin kırk misliydi. Düşmanın sınırsız kaynakları vasıtasıyla ne kadar kısa zamanda her yöne uzanan bir yol ağını inşa ettiğini hayretle görüyorduk. Otomobiller sürekli olarak gürültülü bir şekilde ön hatlara kadar geliyorlardı. Askerlerinin iaşesi çok iyi, teçhizatları mükemmel, elbiseleri ve çamaşırları çok kaliteli, yüksek konçlu, bağcıklı ayakkabıları tamamen yeni ve sessizce yürümeyi mümkün kılmak için tabanları kısmen keçeyle kaplıydı. Sırt çantalarında tam bir vücut temizliği için gereken her şey vardı. Her askerde tropikal hastalıklara karşı ilaçlar ve bir su arıtma cihazı bulunuyordu. Buna karşılık Türkler kendilerini zavallı paçavraları içinde nasıl acıklı vaziyette ve yoksul hissediyorlardı. Esirlerden mükemmel teçhizatlarını aldıkları veya ölülerin elbiselerini çıkardıkları zaman bu hiç de acımasız bir soygunculuk değil, bilakis anlaşılması mümkün olan bir hayatta kalmak güdüsüydü.
Şehrin içinde -Halep- en lüksünden pislik ve haşereden geçilmeyen bodrum köşelerine kadar birçok günah yuvası bulunuyordu. Hatta buraların bahtsız sakinleri sokak haya tında belli bir rol oynuyorlardı. Akşamüstleri saat 17.00 1 9.00 arasında hareketlilik doruktayken davetkar kıyafetler giyip uzun bir araba kafilesiyle ahbaplık kurmak, kşam ve gece için sözleşmek üzere gölgeli şehir parkına gidiyorlardı.
Oradaki bir lokalde Viyanalı kadınlardan oluşan bir orkestra çalışıyor, en sevilen parça olarak " Glücklich ist das Maedc hen, das noch nichts von Liebe ıueiss "• şarkısını çalıyordu.
Alınan mevki komutanlığının bu hayasız işlere niye kesin bir son vermediği benim için muamaydı. Aylarca bir şeylerin yokluğunu çektikten sonra büyük şehrin cazibesine dayanamayan askerler için ciddi bir tehlike teşkil ediyordu. Birçoğu orada bir daha hiç iyileşmeyecek hastalıklar kapıyor, diğerleri ise ahlaken bozuluyorlardı. Biteviye Doğu dünyasında gördükleri yozlaşmanın davetkarlığına kapılıyorlardı. Günahkarca harcamaya para bulmak için nice dürüst boz üniformalı, resmi aracın benzinini, çizmelerini, üniformasını ve kendisine verilen iaşeyi satıyordu .
Burada (Mardin-Şenyurt) insanlar her sabah ceketlerinin yenlerini iyice kontrol ediyorlar. içlerine bir akrep girmesi az rastlanan bir şey değildi. Bazen de tarantulalarla ( Sarıömer ), güvercin yumurtası büyüklüğünde, ince bacaklı, iğrenç örümceklerle karşılaşıyordunuz. Isırıkları gerçi öldürücü değildi, ama acı veren felçlere sebep oluyorlardı.
Türkler itibar, kudret, akıllılık ve beceri ile daima şatafatlı bir görünüşü bağdaştırırlar. Mütevazı ve tutumlu bir önder hakkında, hemen konumuna uymayan davranışı yüzünden yerini koruyaınayacağıyla ilgili şeyler düşünülür. Almanlar için böyle bir tavrı anlamak mümkün değildir, ama burada bunu mutlaka dikkate almak gerekir.
Almanya'da mutat olan, "Çağrılımadan prensinin yanına gitme" atasözünün Doğu'da hiçbir geçerliliği yoktur. Aksine, orada herkes amirini selamlayarak, onunla bir iki kelime konuşmak için uğraşır. Sıradan askerler bile bunun için eğitilir. Askerlerin bulunduğu bir köyden atla geçerken bütün erat önderini selamlamak için sokağa fırlardı.
Hiçbiri onun bir bakışını yakalamadan rahat etmezdi. Erat ile subaylar arasındaki bu bağlılığın büyük bir değeri vardı.
Bütün Türklerin ruhuna hakim olan bu gönülden gelme itaat bunun üzerine kurulmuştu.
Şimdiye kadar sakin olan cephede 4 Temmuz'u 5 Temmuz'a bağlayan gece birden tek tük silah sesleri duyuldu ve akabinde bütün kesimde şiddetli bir cayırtı koptu. Aniden ortaya çıkan düşman dünyevi değil, semaviydi. Bir tam ay tutulması olmuştu. Batıl inançlı Kürtler bunu bir felaket işareti olarak görüyor ve kötü kalpli aya ateş ediyorlardı; tek tük askerler de hemen buna katıldılar. Bu saçmalık sayesinde, aksi takdirde uyuyup kaçıracağımız o tabiat hadisesini seyredebildik.
Diyarbük'e yaklaşırken daha çok uzaktan, tarifi mümkün olmayan bir gürültü işittik. Gürültü Harput'a nakledilmek üzere olan buradaki bir hastaneden geliyordu. İçeri girdiğimiz zaman korkunç bir manzarayla karşılaştık. Tamamen bakımsız olan hastalar açlıktan çıldırmış vaziyette birbirlerine saldırıyorlardı. Bir kısmı diğerlerinin kollarından ve sırtlarından ısırıp et parçaları koparıyorlardı; diğer bir kısmı ise ekmek diye haykırıyor, tepiniyor ve her şeyi parçalıyorlardı.
İki sıhhiye subayı zor kullanarak düzeni sağlamaya beyhude yere uğraşıyordu, Köhler bile nihayet müdahale etti. Kavga edenler beni görünce sükunet avdet etti. Şayet uysal ve aklı başında askerler gibi davranırlarsa onlara hemen yiyecek göndereceğimi vaat ettim.
Türkler " istirahat" denince, hiçbir şey yapmayıp sadece dinlenmeyi anlıyorlardı. Bense daha fazla çalışmayı, silahların, giysilerin ve teçhizatın bakımına tam manasıyla nezaret etmeyi anlıyordum.
Bütün Osmanlılar milli gururla doludur; şüpheci olur ve memnuniyetle itaat edermiş gibi görünmelerinin altında pasif direnişe hazır vaziyette, başka dinden olanlara tepeden bakarak, ecnebilere karşı suskun kalırlar. Ama bir Batılının dürüstlüğünü ve güvenilirliğini bir kere fark ederler ve davranışı bir kere hoşlarına giderse, açık yürekli, dostça, bir dereceye kadar sadık ve sürekli olmasa da mübalağalı bir şekilde arkadaşça davranırlar. Burada anlatılan hatalar, muntazam ve temelli bir eğitim ve öğretimle süratle yok edilebilir. Çünkü bunların kaynağı insanların şahsiyetinde değil, Türkiye'nin şimdiye kadarki dahili ve harici siyasi gelişmelerinde yatmaktadır. Fakat bunun için uzun süreli bir barış ve hükümetin başında güçlü bir adam gerekir.
Türkiye'nin daha sonra Mustafa Kemal önderliğinde bu kadar hızlı ve önemli bir yükseliş yaşaması, bu yüzden benim için hiç şaşırtıcı değildir.