Tevekkül tedbire mani olmadığı gibi, hiçbir bakımdan kötüye razı olma mânâsına da çekilemez. Kader neyse o olur; fakat kimse kaderi bildiği iddiasında bulunmaz.
<<Kızıl Sultan>> tâbiri, doğrudan doğruya Ermeni buluşudur ve dünyada bir eşi gelmemiş derecede merhametli bir hükümdara bu, hakikatte yüzde yüz ters sıfatı yakıştıran Ermenilerdir. Yeni nesiller de bu eski Ermeni buluşunu hakikat diye kabullenmiş. Ermeni kafasıyla düşünmeye mahkum edilmiştir.
Saygı ve Rahmetle
"Osmanlı İmparatorluğu'nu büyük bir modern devlet ve büyük bir islâm gücü haline getirme düşünde başarısızlığa uğrayacaktı. Kabul etmek gerekir ki, önüne koyduğu bu hedef tek bir insanın sınırlarını çok aşıyordu."