İnsan kalbi, başkalarının duygularına ancak kendi tecrübeleri nisbetinde açıktır" demiş Tanpınar. Birini anlamaya yaklaşmamız, birinin derdine çare olmaya çabalamamız hep kendi anlaşılma isteğimizle ve derman arama gayretimizle ilgili. Aynı yolu yürüyenler birbirlerini tanırlar. 
Ahmet Hamdi Tanpınar
Şöyle bir şeyle karşılaştım az önce.Aynı hatayı tekrarlayanlar için söylenilmiş.
"El-Mücerreb lâ yücerreb."
(Tecrübe edilmiş olan şey tekrar denenmez.)
"Hakikaten bir parça tecrübe etti. Doğru olduğunu tasdik etti. Evet ben, yani şu bîçare Said dahi bunu tasdik ederim. Çünki biraz tecrübe ettim, pek doğru gördüm. "
KATEGORİLER ve KANUNLAR...
- "Varolanı var olduğu gibi inceleyen varlıkbilim (Ontoloji). 
Nicolai Hartmann'a göre varlık düzeninde alttan üste doğru sıralanan dört basamak vardır; maddî, uzvî, ruhî ve manevî... Burada alt ve üst tabirleri birer değerlendirme değil, basamakların yalınlığını ve karmaşıklığını gösterirler. Felsefenin en büyük yanılgısı, temel ilkenin bunlardan sadece birinde-tek'de aranması olmuştur: Materyalizmi maddede, metafizik ve idealizmin manevî basamakta aranması. Oysa basamaklar birbirine irca edilemezler; birinin kanunları öbürüne uygulanamaz, her biri kendine mahsus esas, usûl ve kurallarla ele alınabilirler. "Ne manevî basamaktan yola çıkılarak maddî kâinat, ne de maddî basamaktan yola çıkılarak manevî hayat anlaşılabilir; çünkü bir varlık basamağının kategorileri ve kanunları öbür basamağa uygulanamaz. Şayet uygulanırsa, bu kategoriler ve kanunlar geçerliliklerini yitirirler..."
Salih Mirzabeyoğlu 
Sefine Sahife 263-264, 6.Levha -Şuur ve Tecrübe- Nikolai Hartmann, İBDA Yayınları
VARLIKBİLİM...Nicolai Hartmann, insanın dünyada varlık münasebetlerinin oluşturduğu geniş bir sistem içinde bulunduğunu söyler; bu sistem ona has olmadığı gibi, insanın bulunmadığı yerde de vardır. İnsanın da içinde bulunduğu dünya, varlık ilişkileriyle kurulmuştur. İnsan kendisini bu ilişkilerden tecrid ederse, içinde bulunduğu dünyayı kavrayamaz. Varlık ilişkilerini tanımadan, ne tarihin oluşumu ve ne de hayatın içtimâî şekilleri anlaşılabilir; aynı zamanda insanın ruhî ve manevî yapısı da anlaşılamaz.. Bu yüzdendir ki, bir felsefî temel ilim aramak zamanımızda ihtiyaç hâline gelmiştir. İşte bu temel ilim varlıkbilimdir (ontoloji)..."
Salih Mirzabeyoğlu Sefine sahife 262, 6.Levha -Şuur ve Tecrübe- Nikolai Hartmann, İBDA Yayınları
NİKOLAİ HARTMANN...
- "20.asrın büyük mütefekkirlerinden sayılan Nicolai Hartmann, idealist,
gerçeküstücü, agnostiktir. Husserl'in fenomenolojisine dayamak istediği kendine has bir varlık bilimi geliştirmiştir. Enfüsî idealist akliyeciliğin kendisine aykırı düştüğünü farkedinceye kadar Yeni Kantçı okula bağlı kalmıştır. Nicolai Hartmann tarafından geliştirilen yeni varlıkbilim, objektif bir temele dayanma niyetiyle ortaya çıkmış tenkidî varlıkbilimdir...
Salih Mirzabeyoğlu Sefine sahife 262, 6.Levha -Şuur ve Tecrübe- Nikolai Hartmann, İBDA Yayınları
DOĞRUYU YANLIŞTA KULLANMA...
- "(...) İnsanın dünyada en büyük paradoksu -insan faaliyetini kastediyoruz-, her ân yeni, kendi ve içinde bulunduğu eşya ve hâdiseler zemininde sürekli olarak bildikçe bilinecek olan karşısında kalma durumu; düşünce faaliyetiyle "Mutlak Hakikat"i bulamayacağı ve sistemini kuramayacağıdır... Bu da imâna ve teslimiyete dayanan "Mutlak Fikir" ve ona nisbetle kurulacak "vasıta sistem" idraki-çabalarının bunu göstermesi. Aksi takdirde, bütün düşünce ve ilim tarihinde görüldüğü üzere, her biri bir takım hakikatlere dayanırken, "doğruyu yanlışta kullanma" veya "yerinde doğruyu genelleştirerek yanlışa düşme" şeklinde mihraksız tümevarım zaafiyetine düçardır..."
Sayfa 262 - 263. 6.Levha -Şuur ve Tecrübe- Nikolai Hartmann, İBDA YayınlarıKitabı okudu