Papazı öğretmenle karıştırmak istemiyorum.
Victor Hugo, yüz altmış yıl öncesinden, akılcı, hümanist, laik, aydınlanmacı eğitimden sapmanın bir ülkeyi nereye götüreceği konusunda tarihe not düşüyor, ders alınması için, tabii alınırsa… Teşekkürler Victor Hugo!
Fransa. 15 Ocak 1850.
Cumhurbaşkanı Louis Napoléon tarafından “Ruhban Partisi”nin (le Parti clérical) desteğiyle Milli Eğitim
Geçenlerde, çok insancıl bir kişi ve erkeklerin en alçak gönüllülerine biri olan Rebecca West'in yazdığı bir kitabı alıp içinden bir paragrafı sesli bir şekilde okuduğum zaman düştüğüm şaşkınlığı açıklayamam: 'Rezil feminist! Erkeklerin kendini beğenmiş olduğunu söylüyor!'
...
Bu bağırmış sadece yaralanmış bir kibrin bağırması değildi, adamın
Sayfa 61 - RenKitabı okudu
"Milyonlarca insanın birbirini öldürmeye çalıştığı ve yarım milyon insanın öldüğü böyle bir olayın nedeni tek bir insanın iradesi olamaz: Bir insan nasıl bir dağı deviremezse, tek bir insan 500 bin kişinin ölmesine de yol açamaz. Peki nedenler nedir? Bazı tarihçiler nedenin Fransızların savaşçı ruhu, Rusya'nın yurtseverliği olduğunu söylüyor. Başkaları Napoleon'un askerlerinin taşıdığı demokratik öğeden ve Rusya'nın Avrupa'yla ilişkiye girme zorunluluğundan bahsediyor. Ama milyonlarca insan birbirlerini öldürmeye nasıl kalkıştı, kim emretti bunu onlara? Herhalde herkes bunun kimse için daha iyi olmayacağını, daha kötü olacağını açıkça görüyordu; neden yaptılar bunu? Bu anlamsız olayın nedenleri üzerine geriye dönük sonsuz sayıda çıkarım yapılabilir ve yapılıyor da; ama bu açıklamaların engin sayısı ve hepsinin aynı havadan çalması, sadece bu nedenlerin sonsuz sayıda olduğunu ve hiçbirine neden adı verilemeyeceğini kanıtlıyor. Dünyanın yaratılışından beri öldürmenin fiziksel ve ahlâki açıdan kötü olduğu bilindiği halde, neden milyonlarca insan birbirini öldürdü?"
Ön sözKitabı okudu
Kadınlar eğitilebilir mi eğitilemez mi? Napoléon eğitilemeyeceklerini düşünüyordu. Dr. Johnson'sa tam aksini. Ruhları var mı yoksa ruhları yok mu? Bazı barbarlar olmadığını söylüyor. Öte yandan diğerleri kadınların yarı kutsal olduğu görüşüyle onlara tapıyor. Bazı bilgeler akıllarının daha kıt olduğunu öne sürüyor, diğerleri daha derin bir farkındalığa sahip olduklarını. Goethe onları el üstünde tutuyordu; Mussolini ise onları hakir görüyor. İnsan nereye dönse erkeklerin kadınlarla ilgili düşüncelerine rastlıyordu ve herkes farklı bir şey düşünüyordu.
Sayfa 36Kitabı okudu
Napoléon gece yarısı eski bir saray arabasıyla Paris'e geliyor. Her şeyi, kendi eşyasını bile kaybetmiş. Gelir gelmez bütün erkek kardeşlerini, bakanlarını çağırıyor. Bakanlar beş dakika ancak kalıyorlar, Meclis'e dönüyorlar, imparator yüzbin asker daha istiyor, Lucien'i de kendi adına Meclis'e yolluyor, Imparator'u yüz üstü bıraktınız! diye milleti suçlamasını söylüyor. Meclis'te onu kimse dinlemek bile istememiş. Millet ağabeyimi yüz üstü bıraktı! deyince Lafayette ayağa fırlamış: Millet ağabeyinize üç milyon evlâdını kurban verdi. Daha mı istiyor? diye bağırmış... Bunun üzerine Lucien birtek kelime bile söylemeden çıkmış Meclisten.
"Ama benim için tek bir kadın var. Onun kim olduğunu biliyor musun? Sana onu tarif etmek isterdim ama seni anlattığımı anlayabilmen için çok fazla övmem gerek. Gerçekten, kalbim onun hakkında ancak iyi şeyler söylüyor. Ah, bu yalnız ve uzun geceler!"
Sayfa 306 - Napoleon'un YazılarıKitabı okudu
