3 Haziran 1963. Duyuyorum ki Nazım Hikmet ölmüş...
“Hava leylak ve tomurcuk kokuyor
uy anam anam
haziranda ölmek zor” dizeleri dökülüyor dudaklarımdan.
2 Haziran 1973. Duyuyorum ki Orhan Kemal ölmüş.
Yine aynı dizeler, yine kendiliğinden…
Büyük şair Nazım Hikmet, ünlü romancı Kemal Tahir, öykücü Sabahattin Ali, müzisyen Ruhi Su, yazar Hasan İzzettin Dinamo, Rıfat Ilgaz değişik oranlarda Cumhuriyet’le sorunu olan sanatçılardı. Orhan Kemal, Vedat Türkali, Yaşar Kemal de farklı değildi. Türk Devrimi’nin gerçek boyutunu görememişler, dünyaya yaptığı etkiyi kavrayamamışlardı.
Sayfa 269Kitabı okudu
Haziranda Ölmek Zor
( Nazım hikmet, Ahmed Arif, Orhan Kemal
Anılarına saygıyla)
neden niçin bu sokaklar böyle boş
niçin neden bu evler böyle dolu?
sokaklarla solur evler
sokaklarla atar nabzı
kentlerin
19 Mayıs 1942, Salı / Bursa Cezaevi
Orhan Kemal: Çiçeklere şarkı mı söylüyorsunuz?
Nazım Hikmet: Evet, benim çiçeklerim şarkıya alışıktır. Onlar şarkıyla büyüdüler.
Sayfa 6
Sözcüklerin aynı yere işaret ettiğini kim söyleyebilir? Cemil Meriç "ülke" sözcüğünden mağdurluk, hüsran ve öfkeden yontulmuş bir ülke yaratmıştır. Nazım Hikmet'in "memleket"i yeryüzünün dört bucağına, Akdeniz'e Ortadoğu'ya [...] açılan kahredici olduğu kadar yaratıcı da olan bir memleketti. Orhan Kemal "topraklar"dan kanla beslenen bir o kadar da bereketli topraklar, Tanpınar "coğrafya"dan yalılar köşkler, çeşmeler ve mescidler dolu bir [...] bir coğrafya yaratmıştır.
Sayfa 12
"Vatan" Namık Kemal'in bölgesiyse "ülke" Cemil Meriç'in, "topraklar" Orhan Kemal'in "memleket" Nazım Hikmet'in "coğrafya" Tanpınar'ındır