Spoiler olabilir.
Çok kısa bir kitap. İçinde çok fazla terim var yer isimleri, kutuplara ait deyimler gibi. Sanırım bu nedenden bazıları kitabın başlarını anlamakta güçlük çekmiş. Ben de terimlere yabancıyım ama pek rahatsız olmadım açıkçası.
Bence Jack London bu kitabı daha uzun yazabilirmiş, hikayeyi daha yedire yedire anlatabilirmiş. Yavaş başlayıp çok hızlı bitti çünkü. Hikayenin beni etkilemediğini düşünüyordum ama gün geçtikçe içimde büyüyor. Çünkü kutup, kabile kısmını terimleri bir yana koyarsanız hikayede çok tanıdık bildik bir şeyler var.
Küçük çapta bakalım olaya: bir aşk hikayesi. Sevip de kavuşmayan aşıklar, düşman aileler, kadın ile erkek arasındaki çekim, bir hayalin peşinden çöllere düşmeler (kutup da bir nevi çöldür), vefasızlık, haksızlık... Bir sonraki katman politik olabilir: bir kabilenin içinde süregelen kan davası ve yeni kabile reisi. Divanenin neden biz bu düşmanlığı sürdürmek zorundayız diye sorması çok yerinde. Bu davayı icat edenin beyaz adam olması biraz kolonileşme zamanını hatırlatıyor bize. En dış katman şu olabilir: uygarlaşma (civilization). Divane ya da Unga yeni yerler gördükten, dil ve okuma yazma öğrendikten sonra eski yaşamlarına dönmek istemiyorlar, küçümsüyorlar kabilelerini. İsteseler bile dönemezler belki çünkü artık rahata alıştılar. Biz insanlar da ne kadar bilgi edinirsek o kadar uygarlaşıyoruz, ne kadar uygarlaşırsak o kadar doğadan uzaklaşıyoruz, ne kadar doğadan uzaklaşırsak o kadar mutsuz oluyoruz.
Ben Ruhi Bey Nasılım gibi bir bütün değildi. Birkaç kitabın birleştirilmesiyle oluşturulmuş sanırım. Bu yüzden olacak uzundu. Ben çok uzun kitap okuma modunda olmadığımdan olabilir biraz sıkıldım. Ama – özellikle sonlara doğru — şiirler çok anlamlıydı. Aklımda kalanlar: Gökanlam, Mendilimde Kan Sesleri, Salıncak. Şairin tarzını, imgelerini cidden çok çarpıcı buluyorum. Tavsiye ederim.
