Örneğin, Shakespeare Kral Lear'ı ve Antonius ve Kleopatra'yı yazarken nasıl bir ruh hali içindeydi acaba? Hiç kuşkusuz ki, şiir için gelmiş geçmiş en elverişli ruh hali olmalıydı onunki... Ama Shakespeare'in kendisi bu konuda hiç sır vermemişti. Onun, yazdığı “tek bir satırı bile karalamadığını” tesadüfen ve şans eseri olarak biliyoruz. Nitekim belki de on sekizinci yüzyıla kadar, ruh halleriyle ilgili olarak sanatçıların kendileri tarafından söylenmiş tek bir söz bile yoktur. Bunu başlatan kişi, bir ihtimal Rousseau'dur.
Sayfa 68Kitabı okudu
Denemeler'i Daha İyi Anlamak İçin Okuma Önerileri
Denemeleri Avrupa kültürünün geniş haritasına yerleştirmek isteyen okuyucular için hemen eleştirel edebiyata başlamaktansa bir şekilde ilişkili olduğu diğer önemli çalışmaları okumak daha yararlı olabilir; bunların çoğunun iyi modern İngilizce çevirileri mevcuttur.
Klasik eserler arasında Plutarkhos'un ahlaki denemeleri ve Seneca'nın
Sayfa 107-108
Doğru
"belki de 18. yüzyıla dek, hiçbir sanatçı kendi ruh durumuyla ilgili herhangi bir şey söylememiştir. Bunu Rousseau başlatmış olabilir. Her neyse, 19. yüzyıla gelindiğinde kişisel bilinç öylesine gelişmişti ki, yazarların ruh durumlarım, itirafnamelerinde ve özyaşam öykülerinde anlatmaları alışkanlık haline gelmişti. Yaşanılan da kaleme alınıyor, ölümlerinden sonra mektuplan basılıyordu. Bunun sonucunda Lear'ı yazdığı zaman Shakespeare'in neler yaşadığını bilemememize karşın Fransız Devrimi'ni yazarken Carlyle'ın neler yaşadığını; Madame Bovary'yi yazarken Flaubert'in neler yaşadığını; Keats'in ölümün gelişine ve dünyanın umarsızlığına karşı şiir yazarken neler yaşadığını biliyoruz."
Demek ki on altıncı yüzyılda şairlik yeteneğiyle dünyaya
gelen o kadın, mutsuz bir kadındı, kendisiyle mücadele eden
bir kadındı.Hayatının bütün koşulları, bütün içgüdüleri,
beynin içinde ne varsa serbest bırakmak için ihtiyaç duyulan
ruh haline düşmandı. Yaratma eylemine en elverişli olan ruh
hali hangisidir, diye sordum. O tuhaf eylemi mümkün kılan ve
geliştiren bir ruh hali edinebilir mi insan? Bu noktada
Shakespeare’in tragedyalarının bulunduğu kitabı açtım.
Örneğin, Kral Lear’i ve Antonius ve Kleopatra’yı yazarken
nasıl bir ruh hali içindeydi? Şiire, gelmiş geçmiş en uygun ruh
hali içindeydi mutlaka. Ama Shakespeare’in kendisi bu
konuda bir şey söylememişti. Onun bu konuda ‘asla birkaç
satır karalamadığını’ tesadüfen biliyoruz. Belki de on
sekizinci yüzyıla kadar sanatçılar içinde bulundukları ruh
halinden hiç söz etmezlerdi. Belki de bunu başlatan Rousseau
idi. Her ne olursa olsun, on dokuzuncu yüzyılda özbilinçlilik
öylesine gelişmişti ki edebiyatçılar ruh hallerini itiraflarında
ve özyaşamöykülerinde dile getiriyorlardı. Onlar öldükten
sonra hayatları kaleme alınıyor, mektupları yayınlanıyordu.
Böylece, Shakespeare’in, Kral Lear’i yazarken neler
yaşadığını bilmesek de Fransız İhtilali’ni yazarken Carlyle’ın
neler yaşadığını biliyoruz; Flaubert’in Madame Bovary’yi
yazarken neler yaşadığını da; yaklaşan ölümü ve dünyanın
kayıtsızlığı karşısında şiir yazmaya çalışan Keats’in neler
yaşadığını da.
Belki de on sekizinci yüzyıla kadar sanatçılar içinde bulundukları ruh halinden hiçbir şekilde söz etmezlerdi.Belki de bunu ilk olarak başlatan kişi Rousseau olmuştu.Her ne olursa olsun, on dokuzuncu yüzyılda özünü bilmek öylesine gelişmişti ki insanlar ruh hallerini itiraflarında ve otobiyografilerinde anlatıyorlardı.Onlar
öldükten sonra hayatları yazılıyor ve mektupları yayınlanıyordu.Bu sayede Shakespeare'in Lear'ı yazarken ne hissettiğini bilmesek bile Carlyle'ın Fransız İhtilali'ni yazarken ne hissettiğini biliyoruz.Yaklaşmakta olan ölümü ve dünyanın kayıtsızlığı karşısında şiir yazmaya çabalayan Keats'in neler yaşadığını da biliyoruz.
Sayfa 87Kitabı okudu
Kral Lear'i ve Antonius ve Kleopatra'yı yazarken nasıl bir ruh hali içindeydi? Şiire, gelmiş geçmiş en uygun ruh hali içindeydi mutlaka. Ama Shakespeare'in kendisi bu konuda bir şey söylememişti. Onun bu konuda 'asla birkaç satır karalamadığını' tesadüfen biliyoruz. Belki de onsekizinci yüzyıla kadar sanatçılar içinde bulundukları ruh halinden hiç söz etmezlerdi. Belki de bunu başlatan Rousseau idi.
Sayfa 57Kitabı okudu
