Hakkında
Dımaşk’ta dünyaya geldi. Vefatında sekseni aşkın olduğu dikkate alınarak 465-475 (1073-1082) yılları arasında doğduğu söylenebilir. Soyu Temîm’e kadar ulaşan büyük bir aileye mensuptur. Ailesi kalansüve (külâh) imalâtıyla meşgul olduğu için İbnü’l-Kalânisî lakabıyla tanındı. İbnü’l-Kalânisî Dımaşk’ta tarih, ilâhiyat, edebiyat ve fıkıh tahsili yaptıktan sonra Dîvânü’r-resâil ve’l-inşâ’da kâtip olarak göreve başladı; ardından bu divanın reisliğine yükseldi. Bir süre Dîvânü’r-resâil ve’l-inşâ ile birlikte Dîvânü’l-harâc’ı da yönetti. İki defa Dımaşk şehrinin reisliğine tayin edildi ve uzun yıllar bu görevde kaldı. Hadisle ilgilenen İbnül-Kalânisî, es-Sâhibü’l-amîd Ebû Ya‘lâ Sehl b. Bişr el-İsferâyînî ve Ebû Ahmed Hâmid b. Yûsuf et-Tiflisî’den rivayette bulunmuş; Ebü’l-Kāsım Sasrâ, Ebü’l-Mevâhib Sasrâ, Mükrem b. Ebü’s-Sakr, Ebü’l-Kāsım İbn Asâkir ve oğlu Kāsım b. Asâkir, Ömer b. Ali el-Kureşî ve kardeşi Abdülvehhâb, Kadı Abdurrahman b. Sultân ve İshak b. Tarhân eş-Şâgūnî de ondan hadis rivayet etmişlerdir. İbnü’l-Kalânisî 17 Rebîülevvel 555’te (27 Mart 1160) Dımaşk’ta vefat etti ve Kāsiyûn Mezarlığı’nda ağabeyi Muhammed’in kabrinin yanına defnedildi. 5 veya 7 Rebîülevvel’de (15 veya 17 Mart) öldüğü de rivayet edilir.
Nazımda, nesirde ve inşâ kâtipliğinde haklı bir şöhrete kavuşan İbnü’l-Kalânisî aynı zamanda şair ve iyi bir hattattı (İbn Asâkir, XV, 191). Kendi eserinde (Târîħu Dımaşķ [nşr. Süheyl Zekkâr], s. 447, 528, 532-533), İbn Asâkir’in Târîħu Dımaşķ’ında (XV, 191-192) ve Yâkūt el-Hamevî’nin MuǾcemü’l-üdebâǿsında (X, 279-280) bazı şiirleri yer almaktadır.
Dımaşk ve Mısır’daki idarî görevlerini nesiller boyu sürdüren Kalânisî ailesi halk tarafından seviliyordu. 548’de (1153-54) Dımaşk’ta karışıklıkların çıkması üzerine şehrin reisliğine getirilen İbnü’l-Kalânisî’nin yeğeni Ebû Gālib Radıyyüddin Abdülmün‘im, akrabalarını yanına alarak şehri dolaşıp halkı ve askerleri yatıştırmış, şehirde huzur ve sükûnu sağlamıştır (Târîħu Dımaşķ [nşr. Süheyl Zekkâr], s. 501). Ailenin VIII. (XIV.) yüzyılda bile Dımaşk’ın idaresinde söz sahibi olduğu bilinmektedir. Dımaşk’ta Sâlihiyye’deki Kalânisiyye Dârülhadisi bu aileye mensup olan Ebû Ya‘lâ Hamza b. Müeyyedüddin Ebü’l-Meâlî Es‘ad tarafından yaptırılmıştır (Nuaymî, I, 96-97, 307-311).
İbnü’l-Kalânisî, el-Emîrü’l-müeyyed Uddetü’l-imâm Haydere b. Hüseyin b. Müflih’in 1 Receb 441’de (29 Kasım 1049) Dımaşk valiliği görevine başladığını ve bu görevini 448 (1056) yılına kadar sürdürdüğünü belirttikten sonra Târîħu Dımaşķ (Źeylü Târîħi Dımaşķ) adlı eserini bu yıl üzerine kurduğunu söyler (Târîħu Dımaşķ [nşr. Süheyl Zekkâr], s. 140). Kitabından iki yerde (s. 474, 531) sadece Târîħ adıyla bahseder. İbn Asâkir (XV, 191), Yâkūt el-Hamevî (X, 278), İbnü’l-Esîr (X, 560) ve Zehebî de (XX, 388-389) onun eserine Târîħ ismini vermişlerdir. İbn Hallikân (VII, 144) kitabın adını Źeylü Kitâbi Târîħi Hilâl eś-Śâbî, Ebû Şâme (I, 28) Müźeyyelü’t-Târîħi’d-Dımaşķī, İbnü’l-Adîm (III, 1154, 1162) eź-Źeyl fî Târîħi Dımaşķ ve el-Müźeyyel bihî Ǿalâ Târîħi Dımaşķ, Kâtib Çelebi ise (Keşfü’ž-žunûn, I, 294) Źeylü Târîħi Medineti Dımaşķ şeklinde kaydetmiştir. İbn Hallikân’ın ifadesinden kaynaklanan yaygın kanaate göre İbnü’l-Kalânisî eserini, Hilâl b. Muhassin es-Sâbî’nin (ö. 448/1056) 360-448 (970-1056) yıllarına ait olayları ihtiva eden Târîħu Hilâl b. Muĥassin eś-Śâbî adlı kitabına zeyil olarak kaleme almıştır. Henry Frederick Amedroz da kitabı Źeylü Târîħi Dımaşķ ismiyle yayımlamıştır (Beyrut 1908). Ancak Claude Cahen, bu konuya dair yazdığı bir makalede meselenin İbn Hallikân’ın ifadesine dayanan Amedroz’un kısa açıklamasıyla vuzuha kavuşamayacak kadar karışık olduğunu, İbnü’l-Kalânisî’nin çağdaşı Azîmî’nin eserin ismindeki “müzeyyel” kelimesini “zeyl” ile değiştirerek kitabın adını Źeylü’t-Târîħi’d-Dımaşķī olarak kaydettiğini ve bunu “Dımaşk Tarihi’nin zeyli” değil “Tarih’in Dımaşk’a dair kısmının zeyli” olarak anlamanın daha doğru olacağını ileri sürmüştür (Arabic and Islamic, s. 156-167).
Müellif Târîħu Dımaşķ’a, muhtemelen Hilâl b. Muhassin es-Sâbî’nin eserinde Dımaşk tarihiyle ilgili olarak verdiği bilgileri tamamlamak amacıyla 360 (971) yılı olaylarını anlatarak (Karmatîler’in zilkade ayında [Ağustos-Eylül 971] Dımaşk’ı işgal etmesiyle) başlamıştır. Eser, 1 Safer 555’te (11 Şubat 1160) Dımaşk Kadısı Zekiyyüddin Ebü’l-Hasan Ali b. Muhammed’in kadılık görevinden istifası ve yerine Kadı Kemâleddin eş-Şehrezûrî’nin tayin edildiğini belirten mâlumatla sona erer. Kitabın Oxford Bodleian Library’de bulunan (nr. Hunt. 125) nüshasının başından on dört varak eksiktir. Bundan da eserin daha erken bir tarihte cereyan etmiş olaylarla başladığı anlaşılmaktadır. Kitabın iki bölümden oluştuğu söylenebilir. Müellif, 441 (1049) yılına kadar gelen birinci bölümü (asl) yazarken Sâbit b. Sinân ve Hilâl b. Muhassin es-Sâbî’nin tarihlerinden istifade etmiştir. Ancak onun bu kaynakları kullanırken onları iktibas ederek mi, ilâve, tashih, tâdil ve ihtisar ederek mi, yoksa diğer bazı kaynaklarla birlikte bunlardan da faydalanmak suretiyle mi eserini kaleme aldığı konusu henüz aydınlatılamamıştır.
Unvan:
Siyasetçi
Doğum:
Dımaşk, 1070
Ölüm:
18 Nisan 1160
Okurlar
2 okur beğendi.
30 okur okudu.
1 okur okuyor.
39 okur okuyacak.
Sözler ve Alıntılar
514 Senesi (9 Nisan 1120–28 Mart 1121)
Anlatıldığına göre Mardin'de hiç alışılmadık olan ve evvelce de benzeri görülmemiş ölçüde büyük bir dolu fırtınası çıktı. Hayvanları telef etti, bitki ve ağaçların çoğunu da yol etti. Bu sene Necmeddin, Zerdanâ'yı yerle bir etti. Aynı sene Emîr Balak b. Artuk, Afrâs er-Rûmî' yi Erzincan'da Sirmân Kalesi'nde yenilgiye uğrattı. Rumlardan beş bin kadarını öldürdü ve komutanları Afrâs'ı esir aldı.
Sayfa 83 - İşbankası kültür yayınlarıKitabı okudu
Şam Tarihine Zeyl
Yiyecek kaynakları tükeninceye kadar Frenkleri kuşattılar, öyle ki artık cesetleri yer hale geldiler. Tükenmiş bir durumda olsalar da güçlerinin ve sayılarının zirvesinde olan İslam ordularına karşı savaş düzeni aldılar.
Sayfa 4 - İş Bankası YayınlarıKitabı okudu
Şam Tarihine Zeyl
Şehir ahalisinin başına gelen felaketin ve kuşatmanın şiddetinden ve gedikler yüzünden aman yoluyla teslim olduğu haberi gelinceye kadar sürdü. Lakin kule tutunmuştu. İçinde özellikle orayı savunmaları ve ele geçmesine engel olmaları için bırakılmış olan cesur Türkler vardı.
Sayfa 146 - İş Bankası YayınlarıKitabı okudu
Şam Tarihine Zeyl
Her kim bir mümini kasten öldürürse artık onun cezası, içinde ebedi kalmak üzere cehennemdir. Allah ona gazap etmiştir. Ona lanet etmiştir. Ve ona çok büyük bir azap hazırlamıştır.
Sayfa 101 - İş Bankası YayınlarıKitabı okudu
Şam Tarihine Zeyl
Cemaziye'l-evvel'in sonlarında ( Mayıs 1098) Emir Yağısiyan'ın emridenki bir grup silah zanatkarının Antakya'yı Frenklere teslim etmek üzere onlarla anlaşmaya girdikleri haberi ulaştı.
Sayfa 3 - İş Bankası YayınlarıKitabı okudu
İletiler
Dünya klasikleri listesi (İş bankası kültür yayınları)
1) Jane Austen - 
Gurur ve Önyargı
2) Novalis - 
Geceye Övgüler
3) Oscar Wilde - 
Mutlu Prens - Bütün Masallar, Bütün Öyküler
4) Hans Christian Andersen - 
Seçme Masallar
5) Anonim - 
Kerem ile Aslı
6) Henry James -
Yorumlar ve İncelemeler
