Artık tarihi eskinin ilmi değil, şimdinin ve geleceğin ilmidir. Başka bir deyişle tarih ilmi, insanın kendi kendisini tanımasıdır. Geçmiş hadiseler, zamana bağlı olaylar veya geçmiş zaman değil... Bundan dolayı tarih gerçeğin oluşumunun incelenmesidir.
Bir toplum, şahsiyetli tarihçilere sahipse, o toplum kalkınmış toplumdur; yok aynı toplum dalkavuk, menfaatperest, makamperest, korkak tarihçilerden tarih öğreniyorsa o toplum hem geridir, hem de geri kalmaya mahkumdur.