Bazılarının boş olduguna görsem bile eminim :)
"Bir insani varlık olduğumu biliyorum." Bu önermenin anlamının ne kadar kapalı olduğunu görmek için olumsuzunu düşün. Onu en çok şöyle kabul edebiliriz: "Bir insani varlığın organlarına sahip olduğumu biliyorum" (Örneğin kimse görmese de, yine de bir beynim var). Ama "Bir beynim olduğunu biliyorum" gibi bir önerme hakkında ne denebilir? Ondan kuşkulanabilir miyim? Kuşkulanmak için eksik olan şey, sebeplerdir! Her şey onun lehinedir; hiçbir şey aleyhine değildir. Yine de, bir ameliyatta kafatasının boş olduğunun ortaya çıktığını tasavvur etmeyi hiçbir şey engellemez.
Proof of an External World
Bunun bir el olduğunu bilirsen¹ o zaman sana tüm geri kalanı veririz.
G. E. Moore
İnsanın kendisine sabretmeye çalışması, kendi zayıflığını taşıması kadar zor şey yoktur. Tanrı herkesin yardımcısı olsun.
Okur Takip Önerileri
Doğa neden zehirler kendi çocuklarını?
Ve neden doğan şeyler ölmek, neden
sevdiklerimiz bizi terk etmek zorunda?
"Öyleyse," dedi Hummin, "sen de çöküşün bir parçası olmuşsun. Başarısızlığı kabullenmeye hazırsın."
"Seçeneğim var mı?"
"En azından deneyemez misin? Bu uğurda çabalamak sana ne kadar boş görünürse görünsün, yaşamın boyunca yapabileceğin daha iyi bir şey var mı? Daha değerli bir hedef var mı önünde? Kendi gözünde yaşamına haklılık kazandıracak başka bir amacın var mı?"
Seldon gözlerini hızlı hızlı kırptı. "Milyonlarca farklı kültür. Katrilyonlarca insan. Desilyonlarca ilişki... Sen de kalkmış benden bütün bunları bir düzene sokmamı istiyorsun."
"Hayır, denemeni istiyorum. Milyonlarca gezegen, milyarlarca farklı kültür ve katrilyonlarca insan için, Imparator ya da Demerzel için değil. Insanlık için."
"Başarısız olurum," dedi Seldon.
"O takdirde bundan daha kötü bir durumda olmayız. Deneyecek misin?"
Seldon, kendi istencinin dışında ve niçin böyle bir şey
yaptığını da anlayamadan, "Deneyeceğim," dedigini duydu... ve yaşamının akışı belirlenmişti.
Hummin-Seldon
Elias Canetti iki tür ruh arasında ayrım yapar: "yaraları mesken tutanlar ve evleri mesken tutanlar."" Yara, ötekinin içeri girdiği aralıktır. Aynı zamanda öteki için açık olan kulaktır. Tamamen kendinde evde olan kişi, kendini eve kapatan kişi, dinleyemez. Ev egoyu, ötekinin içeri girmesinden korur. Yara, evcil, narsisist içselliği kırıp açar. Dolayısıyla ötekine açık bir kapıya dönüşür.
"Birbirinden büsbütün farklı şeyleri onları korumak için topluyor gibi görünüyordu."
"Gözlerinin değdiği her şeyi kendine katıyordu, içine alıyordu -ama bu içine alma ritmi, yutma şeklinde değil, soluma şeklindeydi. Hiçbir şeye karşı durmuyor, dokunmuyordu, hiçbir şeyi itip kakmıyordu, her şey olduğu gibi, yaydığı kendine özgü havayı koruyarak, değişmezliği içinde kalıyordu. O, bunları koruyabilmek için her türden şeyi kendi içine katıyor gibiydi."
Aşk, her zaman bir başkalığı şart koşar ve yalnızca ötekinin başkalığını değil, aynı zamanda bizzat kişinin kendisinin başkalığını da. İnsanın bu ikiliği, kendisine olan sevgisi açısından kurucudur:
"Aşk, bir başkasının bizim yaşadığımızdan farklı ve buna zıt bir şekilde yaşadığını, davrandığını ve hissettiğini anlamak ve buna sevinmekten başka nedir? Aşkın, çelişkileri neşeyle bağlayabilmesi için onları ortadan kaldırmaması, inkâr etmemesi gerekir. - Öz-sevgi bile önkoşul olarak bir kişide birbirine karışmayan ikiliği (veya çokluğu) içerir."*
*Friedrich Nietzsche, Menschliches, Allzumenschliches II. Kritische Gesamtausgabe, C. IV3, Berlin 1967, s. 408.
Bir insanla karşılaşmak, Lévinas'a göre, "bir gizem tarafından ayık tutulmak" demektir.
Ben ve Sen
"İfadeleri çekici olabilir, fakat denenmiş, sınanmış yapıyı gevşeterek, geride hoşnutluktan ziyade şüphe bırakarak, güvenimizi sarsarak -hepsi gizemli, hepi zaruri- bizi tehlikeli şekilde aşırı uçlara çekerler."
Ah Celan!
'Peki gidilir mi, şiir düşünüldüğünde, böyle yollarda şiirlerle ilerlenir mi? Bu yollar, dolambaçlı yollar mı, sadece senden sene dolaylı yollar mı? Ancak aynı zamanda, kim bilir kaç başka yol arasında, dilin seslendirildiği yollar da vardır, karşılaşmalar, bir sesin algılayan bir Sen'e doğru uzanan yolları."
Paul Celan, Der Meridian. Endfassung-Entwürfe-Materialien, Haz. B. Böschhenstein v.b., Frankfurt am Main 1999, s. 11.
Ses, bilincin altında yatan o derin katmana nüfuz eder. Bakış da aynı yoğunluğa ve derinlik etkisine sahiptir. [...] Bilinçli eylemden kaçan o alana nüfuz eder. Ben'deki ötekiyle, öteki olarak Ben'le iletişim kurar:...
Lacan, peygamberdevesi fablıyla Maurice Blanchot'nun Karanlık Thomas'sındaki bir sahneye atıfta bulunur. Bu sahne ana karakterini, sanki bir peygamberdevesi tarafından yutuluyormuş gibi bir sözcük tarafından yutulup ele geçirilmiş bir okur olarak tasvir eder. Okumak, bakılmak demektir:
Her harf karşısında, erkek peygamberdevesinin dişisi tarafından öldürülüp yutulduğu anda içinde bulunduğu durumdaydı. Birbirlerine bakıyorlardı (L'un et l'autre seregardaient). [...] Böylece Thomas, kelimenin özü tarafından görüldüğü âna kadar, yaklaştığında hiçbir savunmayla karşılaşmadığı bu koridorlara doğru süzüldü. Henüz korkutucu değildi, aksine uzatmak istediği neredeyse hoş bir andı. [...] Ona bakan gözlerde zevkle kendini gördü.
Blanchot burada, insanın gözün egemenliğinden vazgeçtiği ve kendini ötekinin bakışına teslim ettiği özel bir yabancılaşma deneyimini betimlemektedir.
Dijital düzen, dünyanın artan bir şekilde bedensizleşmesine neden olur. Bugün bedenler arasında giderek daha az iletişim vardır. Dijital düzen aynı zamanda eşyadan onun maddi doluluğunu, kütlesini, kendi ağırlığını, kendi hayatını, kendi zamanını çalıp, onu her an ulaşılabilir kılarak, karşı cisimleri yok eder. Dijital nesneler artık obicere değildir. Bize karşıt bir yük oluşturmazlar. Onlardan herhangi bir direnç gelmez. Karşıtın ortadan kalkması günümüzde, her düzeyde gerçekleşmektedir. Like, obicerenin karşıtıdır. Bugün her şey bir like talep etmektedir. Karşıtın topyekûn yokluğu ideal bir durum değildir, çünkü insan, karşıtı olmadı mı sert bir şekilde kendine yönelir. Bu durum, bir oto-erozyona yol açar.