Stoacılık felsefesine giriş ve genel bilgi edinmek amacıyla okuduğum metin erdem, iyi ve kötü kavramları üzerinden ilerliyor.
Seneca iyi insanların, iyi özellikler bahşedilerek kötü veya talihsiz yazgıları ile mücadele ettiklerini ve bunun tanrının iyilerin yanında hatta bir baba gibi, eli sopalı öğretici, olduğunu söylüyor. Kötülerinse talihsizlikler ve güçlüklerle yüzleşmedikleri için, çünkü erdemden yoksunlar, kendilerini tanıyamacaklarını ve cezalarının da bu olduğunu anlatıyor.
Merakla elime alıp bitirdiğim metnin sonunda, iyi, kötü, erdem, talih, yazgı gibi felsefi ve bir çok açıdan tartışmaya açık kavramların modern insan için Seneca ile aynı olmadığını düşündüm. Başımıza gelen kötü ya da talihsiz olaylarla mücadele etmediğimiz ya da kendimizi korumak için mücadele etmeyi seçmediğimiz zamanlarda iyi veya erdemli olmayı bırakıp kötünün tarafını mı tutarız? Bence hayır. İnsan pek ala hayata, yaşama veya hayatın anlamına dair sorgulamaları rahat bir yaşam sürerken de yapabilir. Felsefenin kölelerden veya gladyatörlerden değil, rahat yaşam süren ve düşünmeye bolca vakti olan zümrelerden meydana çıktığı bilgisini düşünürsek, istisnalar elbet vardır, kendimizi keşfetmek için acılar çekmemize gerek yok diye düşünüyorum.
Ama şu da bir gerçek ve yadsınamaz, acılarla ve kötü talihle mücadelede insan kendi sınırlarını ve gücünü, ya da güçsüzlüğünü tahlil etmek için çokça fırsata sahip oluyor.
