H.İnalcık Hoca'ya Göre Osmanlıların Menşei Meselesi
Oğuz Han rivayeti, çeşitli Türk devletleri tarihlerine az çok farklarla geçmiş, Osmanlı tarihlerine ilk defa Yazıcızâde Ali'nin Târih-i Âl-i Selçuk'unda ayrıntılarıyla nakledilmişir.Osmanlı sultanları bundan sonra bu teoriyi hararetle benimsemiş ve bir Oğuzculuk geleneği yerleşmiştir.
Sayfa 20Kitabı okudu
İbretlik
Ölümden kim ola ki bula necât
Çün oldu cihân menzili hâdisât
Kişi ger fakir ola, ya padişah,
Yiri akibet ola hâk-i siyâh.
Hüner-mend olursa ya bîhüner,
Ölümden kaçan kurtula serbeser?
Kimsenin öldiğine olma şâd,
Ki bu çarh kimseye vermez murâd.
Kânı Âl-i Selçûk ü Sâsânîler?
Kânı Deylemîler ü Horâsânîler?
Demâdem ecel câmını içtiler,
Pey-â-pey adem mülküne göçtüler.
Cihân bunları şöyle kıldı nihân,
Ki bilmez kimesne bunlardan nişân...
Sayfa 20 - Türk Tarih Kurumu YayınlarıKitabı okudu
Osmanlı sultanında evrensel egemenlik fikri değişik kaynaklardan gelir. Daha II. Murad devrinde yazılmış Yazıcızâde Ali'nin Selçuknâme'sinde Osman Gazi'nin sözde Oğuz Han'ın büyük oğlu Günhan'ın oğlu Kayı soyundan olduğu için ucdaki Türk beyleri tarafından üstün hükümdarlığa seçildiği kaydedilir ve şu iddia eklenir: “Günhan'ın vasiyyeti Oğuz türesi mucibince hanlık ve padişahlık Kayı soyu varken özge boy hanlarının soyuna Hanlık ve Padişahlık değmez.” Bu iddianın tarihi kaynağı ne olursa olsun Osmanlı hanedanı, egemenliğini meşrûlaştırmak ve özellikle Timur ve oğullarının himaye ve üstünlük iddialarına karşı çıkmak için bu görüşü benimsemiş, II. Murad'dan başlayarak paralarda ve silahlarda Kayı boyu damgası kullanılmıştır.
Yazıcızade Ali, Tarih-i Al-i Selçuk veya Oğuzname'yi II.Murad emriyle yazmıştır. Bu nokta, Oğuzculuk akımının hanedan tarafından benimsenmiş olduğuna işarettir.
Sayfa 203Kitabı okudu
Osmanlı padişahlarının, Oğuz Kağan neslinden geldiğine inanılan Kayı boyuna mensubiyetleri iddiası, ilk defa 15. yüzyılda II.Murad zamanında Yazıcızade Ali tarafından Tarih-i Âl-i Selçuk adlı eserde yazıya geçirilmiş, daha sonra öteki tarihçiler de benimsemiştir.
Sayfa 85Kitabı okudu
İslam Ansiklopedisi'nde Karamanlılarla
ilgili maddede Yazıcızade Ali'nin belirttiği bir noktaya
dikkat çekilmektedir. Yazıcazade'ye göre, Afşarların bir kolunu
oluşturan Karaman boyunun Anadolu'ya geçen büyük
kısmı Ala'eddin Keykubad I. tarafından 1228'de Kamaraldin adı da verilen Ermenek (Germanicopolis) vilayetine yerleştirilmişlerdir. Diğer taraftan, Üçokların çoğunluğu teşkil ettiği Türk- ·
menlerden bir kısmı Denizli, Hunas, Talamay ve Kilikya hudutlarına
(uçlara) yerleşmişken, bu yerleşimde Türkmenlerin çoğunluğunu
da yine Karamanlılar teşkil etmiştir. Bu konuda A.N.
Nihal'in, Anadolu'd a Türklere Ait Yer İsimleri adlı Erkan-ı Harbiye
haritalarına dayanarak yapmış olduğu çalışmada Karamanlı
ismine rastlanan yerler arasında: Aydın, Burdur, Elmalı, Balıkesir,
İnegöl, Sandıklı, Şile de yer almaktadır
Karamanlıların Anadolu'ya hicretlerinden önce Amuderya civarında İlyalık civarında ve
nehrin batısındaki Balkhan dağlarında yaşamakta olup şekavetleriyle( eşkiyalık) meşhur oldukları ve hatta Ahmed Yesevi'nin oğlunu öldürerek bu şeyhin bedduasını aldıkları yönünde de bazı bilgiler bulunmaktadır.
İslam Ansiklopedisi'nde Karamanlılarla ilgili maddede Yazıcızade Ali'nin belirttiği bir noktaya
dikkat çekilmektedir. Yazıcazade'ye göre, Afşarların bir kolunu oluşturan Karaman boyunun Anadolu'ya geçen büyük kısmı Ala'eddin Keykubad I. tarafından 1228'de Kamaraldin adı da verilen Ermenek (Germanicopolis) vilayetine yerleştirilmişlerdir. Diğer taraftan, Üçokların çoğunluğu teşkil ettiği Türkmenlerden bir kısmı Denizli, Hunas, Talamay ve Kilikya hudutlarına (uçlara) yerleşmişken, bu yerleşimde Türkmenlerin çoğunluğunu
da yine Karamanlılar teşkil etmiştir.
1380'lerde küçümseme amacıyla Kadı Burhaneddin (Bazm u Razm) Osman'ın bir kayıkcı oğlu (Kayıg boyu kelimesinden) olduğunu söylemişti. Timur, Yıldırım Bayezid'e bir mektubunda Osmanlı sultanına, bir Kayıkcı Türkmen soyundan gelmişsin diye, hakaret etmek istemiştir. Osmanlı hanedanın soyu meselesi, Timur'dan sonra oğlu Şahruh zamanında bir diplomatik tartışma konusu olmuştur. Timur, Anadolu'dan ayrılmadan önce, Osmanlı Çelebi sultanlar dahil, tüm beylere birer yarlığ vererek egemenliklerini tasdik etmişti. Oğlu Şahruh, karşıtlarını bertaraf edip tahtta sağlamca yerleşince, I. Mehmed ve II. Murad'a ferman ve hilatlar göndererek kendisine bağımlılıklarını göstermelerini istemiş, Osmanlı sarayı bu baskı ve tehdit karşısında ciddi bir kaygıya düşmüştü. Saraya yakın Yazıcızade ailesinden Ali o zaman, Tarih-i Al-i Selçuk'unda (yazılışı Hicri 840/1436-1437) Osman'ı Kayı'ya bağlayan soykütüğünü koymuş ve Osman'ın Oğuz Han'ın büyük oğlu Günhan'ın oğlu Kayı'nın soyundan geldiğini, böylece Timur ve Şahruh'un üstünlük iddiasını çürütmek istemiştir.
Sayfa 118Kitabı okudu
Aşıkpaşazade Tevarih-i Al-i Osman'da Osman'ın soy kütüğü, Oğuz Han'a kadar götürülür. Bu soy kütüğü Yazıcızade tarafından Reshideddin'in Cami'ü-t Tevarih'inde Oğuz faslından alınmadır. Çeşitli Türk devletleri tarihlerine az çok farklarla geçmiş (bu arada özellikle Akkoyunlular ve Timur tarihlerinde), Osmanlı tarihlerine ilk kez Yazıcızade Ali'nin Tarih-i Al-i Selçuk'unda ayrıntılarıyla nakl olunmuştur. Osmanlı sultanları bundan sonra bu teoriyi hararetle benimsemişler, bir Oğuzculuk geleneği yerleşmiştir. Selçuklularda olsun, Yazıcızade Ali, her dönemde devlet kurucu hanedanlar göçebe aşiretler arasından çıkmıştır teorisini hararetle savunur.
Sayfa 119Kitabı okudu