Atatürk’ün bazı sözlerini alıp onu sosyalist ilan edebilirsiniz. Başka sözlerine bakıp, onun liberal olduğunu söyleyebilirsiniz. Büyük kurtarıcı, çeşitli şartlarda çeşitli sözler söylemiştir. Bu sebeple onu anlamak için kelama dayalı bir cins medrese edebiyatını bırakıp, Atatürkçülüğü tarihi gelişmesi içinde yakalamaya çalışmak gereklidir.
"Bir adam vardı.Suyu arıyordu. Toprağı üç kulaç kazdı. Suyu bulamadı.
On kulaç, on beş kulaç kazdı. Gene suyu bulamadı.
Sonra yerin derinliklerinde kara kaya tabakalarına rastladı. Yeise düştü, gücü sona erdi ve suyu bulmaktan ümidini kesti.
Fakat bir ses ona:
-- Daha derinlere in, daha derinlere! dedi.
Daha derinlere indi ve suyu buldu"
.
Kitap bir arayışın hikayesi, her limana uğrayan kaptanının limanları tasviri.
Tarihçiler 19. yy sonunda doğanları bahtsız bir nesil olarak görürler. Zira gençliği savaşlarda orta yaşı ekonomik buhranda geçmiş bir nesildir. Yazarımız Süreyya Aydemir de bu nesle mensup, kendisi 1897 doğumlu. Bir imparatorluğun yıkılış evrelerine gelen bu dönemde
“Bir devlet ki,kendi tebasına koyduğu vergiyi ecnebilere koyamaz;gümrük muamelelerini,gümrük resim ve vergilerini memleketin ve milletin ihtiyaçlarına göre düzenlemekten men edilmiştir”