Kurala dayalı davranışlar bazen bizi esnek olmaktan uzaklaştırır, bazı özel durumlar, kurallar için uygun olmayabilir, ancak yine de uygularız. Örneğin, güvendiğimiz bir aşçının verdiği tarifle bir yemek hazırladığımızda, sonuçtan çok memnun kalmadığımızda, ikinci kez tarifi yeniden uygularız. Bunu yapamamızın nedeni, kitabın yazarının tanınmış olması ve tariflerinin doğru olduğunu düşünmemizdir. Tarifte bir yazım hatası nedeniyle, eksik ya da yanlış bilgiler olabilir. DEHB'li bir birey ise, böyle bir durumda, yemeğin tadına bakar ve onu seveceği bir şekilde düzenler, tarifte olmayan başka malzemeler ilave eder. Kurallara uymamıştır çünkü yemekleri tatma (anlık geri bildirim ve sonuçları) onu yönlendirmiştir. Bu örnekte de olduğu gibi, bazı durumlarda, DEHB'li olma, kurallara bağlı bireylere karşı avantaj sağlayabilir.
Sayfa 61 - Palme yayınevi
DENEY
Bir dala uzun bir iple bir yiyecek asılıyor.
Yiyeceği yiyebileceği kadar yakına getirebilmesi için hayvanın ipi çekmesi gerekiyor.
Siz ya da ben bunu, bir elle ipi tutup yakına çekip diğer elle de yiyeceği yakalayarak halledebilirdik.
Bu deney kuzgunlara yapıldığında işi oldukça hızlı bir şekilde çözdüklerini gördü. Kuzgunlar ipin bir parçasını kendilerine çekip ayaklarından biri ile ipe basmış diğer ayağı ile yiyeceği almışlar.
Bunun deneme yanılma yolu ile yapmamışlar.
Biraz baktıktan sonra hemen yapmışlar. Bu sorunun özünü ve “nedensel” bağlantıları anladıklarını gösteriyor.
Bu deney kuzgunların bizim gibi ama bizden daha az seviyede “neden” uzmanları olduklarını açıklıyor.
Bununla birlikte bir araştırma grubu ip çekme deneyini farklı bir şekilde yaptılar. Araştırmacılar ipi tahtada ki küçük delikten sarkıttı bu da kargaların ipi çekerken neler olduğunu görmesini zorlaştırdı.
Karga ipi çektiğinde yiyeceğin kendine yaklaştığını anlamış gibiydi ancak göremiyordu bu nedenle bir kere ipi çekip yiyeceğin yaklaştığını göremeyince çekmeyi bıraktı.
Buradaki bulgularımız, ip çekmenin “iç görü” veya nedensel bilgi “bağlantısı “yerine, algısal beceri geri bildirim döngüsünün aracılık ettiği edimsel koşullanmaya dayanma olasılığını arttırdığı sonucuna vardılar.
“Napolyon Mısır eyaletine bunun için saldırmıştı. İngilizler Mekke, Medine, Kudüs dahil bütün kutsal topraklar gibi, Irak ve Suriye eyaletlerindeki nefti de hırsla istiyordu. Rus Çarı'nın gözü İstanbul'daydı. Bulgarlar Çarigrad dedikleri bu muazzam şehri düşlüyorlardı. Ah ah, diye hayıflandı, bu aptal çocuklar atalarımın yüzlerce yıl yönettiği birçok yeri elden çıkaracaklar, tahttaki biraderim de aptalın önde gideni, bu işlerden hiç anlamaz. Korkarım ki İmparatorluğun çökmesi yakındır.”
Sayfa 162 - İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 2022Kitabı okudu
Kelly (2018, 84)
Önerilen araştırma sorunuzu şu adımlara göre açıklayalım:
1.Terimleri Tanımla ve Soruyu Temellendiren Varsayımları Belirle:
Anahtar terimleri ve kavramları araştırma sorunuzda açıkça belirtin.
Sorunuzun temelinde yatan herhangi bir varsayımı açıkça belirtin. Bu, araştırmanızın şeffaf olmasına yardımcı olur ve diğerlerinin varsayımlarınızın
Yaşamayı göze alamıyorsanız, cesur olduğunuz için zaman zaman kıçınıza tekmeyi yemiyorsanız, yaptıklarımla ilgili geri bildirim ve eleştirilere açık değilim ve ilgilenmiyorum.