FERGANÎ (IX. YY.)
*Astronomi ve matematik alimi.
*Ekliptik meili ilk defa tespit eden kişi.
*Astronomiye ağırlık verdi.
*İlimi çalışmalarında deneye dayanan inceleme ve araştırmalar yaptı.
*Gök cisimlerinin hareketleri ile uğraştı.
*Aklın prensiplerine uymayan Batlamyusçu astronomiyi ilk defa tenkit edenler arasında yer aldı.
*Gök cisimlerinin Batlamyus ve izindekilerinin iddia ettiği gibi akıldışı bazı ruhi cisimler olduğunu kabul etmedi. Onların akli, Aklı homosentetik ve eksantrik daireler şeklinde hareketlere sahip olduklarını ispatladı.
*Güneşin de kendine göre hareketi olduğunu ilk defa keşfetti. Kendi devrine kadar gök cisimlerinin hareketi biliniyordu. Ancak güneşin de bir yörüngesi olduğunu, batıdan doğuya doğru döndüğünü ilk defa Fergani tespit etti.
*41 sene devam eden astronomi incelemelerinde enlemler arasındaki mesafeyi hesapladı.
*Güneş tutulmasını önceden tespit eden bir usul buldu. bu usul ile 842 senesinde bir güneş tutulması olduğunu önceden tespit etti ve o gün bu konuda rasatlarda (gözlem) bulunup incelemeler yaptı.
*Dünyanın yuvarlak olduğu konusunda yeni deliller gösterdi.
*Çizimini kendisinin yaptığı ve yapımına nezaret ettiği Nil Nehri sularının hızını ve seviyesini ölçen Mikyas-ül Cedit adlı bir alet yaptı.
*Latinceye tercüme edilen eserleri, asırlarca Avrupa üniversitelerinde okutuldu.
*Hazırladığı zicler (Zic:
İslam astronomlarının hazırladığı astronomi bilgileriyle beraber gözlem çizelgelerini içeren yıllık türü kitap.), Fransız matematikçi D. Alembert ve Lablance'nin en çok faydalandığı eserler arasında yer aldı.
*Fergani'nin astronomi ile ilgili eserlerinden 6'sı günümüze kadar ulaşabilmiştir.
Sayfa 114 - Panama YayıncılıkKitabı okudu
Zira, insanlar uzun süre düşünmeyi bıraktıkları şeylere bir daha asla geri dönmezler, olsa olsa o konu hakkında sahip oldukları düşünceleri iyi ya da kötü anımsama yoluyla yeniden kurarlar.
Bu Diderot'lar ve d'Alembert'ler ve Voltaire'ler ve Rousseau'lar ve her neyse adları, işte o yazıcı uşakları kendi berbat huzursuzluklarını, kendi doyumsuzluklarından duydukları tadı, dünyada hiçbir nimetle yetinemeyişlerinin verdiği zevki, kısacası, kafalarındaki uçsuz bucaksız kargaşayı bütün topluma yaymayı gerçekten başardılar!
Sayfa 65 - Can Yayınları 30. BaskıKitabı okudu
"İnsanın felaketi, sessizce odasında, ait olduğu yer olan odasında oturmak istememesinden gelir," der Pascal. Ama Pascal büyük adamdı. Düşün alanının bir Frangipani'si, aslına bakılırsa bir zanaatçı, zanaatçı olduğu için de bugün modası geçmiş biri. Şimdi millet Huguenot'ların* ya da İngilizlerin yazdığı kışkırtıcı kitapları okuyor. Bir
"İnsanın felaketi, sessizce odasında, ait olduğu yer olan odasında oturmak istememesinden gelir," der Pascal. Ama Pascal büyük adamdı. Düşün alanının bir Frangipani'si, aslına bakılırsa bir zanaatçı, zanaatçı olduğu için de bugün modası geçmiş biri. Şimdi millet Huguenot'ların* ya da İngilizlerin yazdığı kışkırtıcı kitapları okuyor. Bir
Sayfa 64 - CAN Yayınları, Çevr: Tevfik TuranKitabı okudu
Çok yakından baktığımız her şey tuhaf görünür ve çoğu zaman gerçeğe en az benzeyen şey gerçeğin ta kendisidir. Öte yandan J. J. Rousseau, "Her gün gördüğümüz şeyi gözlemleyebilmek için enikonu felsefeye dalmak gerekir," der; keza d'Alembert, "Hayatın sıradan gerçeklerine dikkat çekilmediği sürece insanlar bu gerçeklere karşı duyarsızdır," diyor.
Sayfa 129Kitabı okudu
Ve belkide bu hikayeyi başkalarına da anlatmışsındır, onlar da kendileri yaşamış gibi başka insanlara aktarmışlardır.
Sayfa 133
"Şimdi, senin de bildiğin gibi, dünyamız bağımsız parçacıklardan değil, atom denilen, birbirine sıkıca bağlı daha küçük birimlerden meydana gelmiştir. Ne var ki Newton sadece boyutu olmayan ideal parçacıklar üzerinde nasıl çalışacağımızı gösterdi bize. Eğer katı kütlelerle uğraşacaksak o zaman bu kütledeki parçacıkları bir arada tutan güçleri de hesaba katmalıyız."
"Mösyö d'Alembert, aklım karışmaya başladı..."
"Ve benim bulduğum ilke bu sorunu çözmekle kalmayıp hava ya da su gibi daha karmaşık sistemlerin hareketini de açıklıyor. Aslına bakarsan bu ilke, dünyadaki bütün hareket şekilleri ve Newton'un teorisini içine alan basit bir kanun olarak adlandırılabilir. Ya da doğanın temel yasası da denebilir."
Sayfa 70
Gece ilerledikçe daha çok kanım ısınıyordu bu adama. Harika bir çocuk gibiydi, iyi ya da kötü olarak niteleyemiyordunuz onu, daha ziyade tüm basmakalıp kurallardan arınmış özgün bir dünyayı içinde barındırır gibiydi. Kendi elinden çıkma düzensiz, kaotik bir evrende yaşıyor ve tüm ihtiyaçlarını buradan karşılayabiliyordu.
Sayfa 33