Orwell Gözünden Edebiyat: Bir Seçki
Edebiyat olmasaydı ne olurdu? Hiç düşündünüz mü? Şiirin, romanın, öykünün, tiyatronun, mektubun, makalenin olmadığı bir dünya hayal edin.
İngiliz romancı ve felsefeci 
Lars Iyer "Edebiyat olmadığında Trajedi'yi de Devrim'i de kaybederiz." diyor. Bu düşünceye katılmadan edemiyorum. Girişte sorduğum soruya benim cevabım ise şöyle olurdu: "Yaşayamazdık." Evet, tek bir kelime. Tabii ki içi boş bir "yaşayamazdık" değil bu. Aksine içi fazlasıyla dolu. Edebiyat olmasaydı, hissedemezdik, sevemezdik, kendimizi tanıyamazdık, sorgulayamazdık. Ve bunlar olmasaydı ben "yaşayamazdım", yaptığım eyleme yaşamak diyemezdim.
Tam da bu konuda Perulu yazar ve eleştirmen 
Mario Vargas Llosa'nın "Edebiyat Ne İşe Yarar?" adlı bir makalesi var, büyük üstat 
Celal Üster'in çevirisi ile bu makalenin bir kısmını (özellikle en çok katıldığım kısmı) sizinle paylaşıyorum:
"Kitap okumayan, edebiyata el sürmemiş bir insanlık, kaba ve ilkel dili yüzünden ürkütücü iletişim sorunları yaşayan bir sağır-dilsizler topluluğuna döner. Aynı şey bireyler için de geçerlidir. Hiç okumayan, az okuyan ya da yalnız süprüntü okuyan insan, engelli bir insandır."
(Sağır-dilsiz ve engelli kelimelerinin mecazi anlamda kullanıldığı konusunda hemfikirizdir umarım. Edebiyatsız bir dünya konusunda da daha fazla açıklamaya gerek kaldığını düşünmüyorum. ^^)
Nedir bu edebiyat? Edebiyat en bilindik tabirle; olay, düşünce, duygu ve hayalleri dil aracılığıyla estetik bir biçimde ifade etme sanatıdır. Peki gerçekten ne işe yarar bu edebiyat?
Edebiyat penceresinden dışarıya baktığımızda, binlerce yıllık insanlık tarihi ve sonsuz bir duygu-düşünce evreni önümüze seriliyor. Kimi zaman Samim, Raskolnikov ve Zebercet ile iç dünyamızın karanlık çıkmazlarını keşfediyoruz, kimi zaman Shevek, Winston, D-530, Ernest Everhard ile yozlaşmış devlet ve toplumlara şahitlik ediyoruz. Hamlet'in deliliği ve kararsızlığı, Werther'in aşkı, Heathcliff'in intikamı, Kafka'nın sessiz çığlıkları, Sylvia Plath ve Nilgün Marmara'lar... Bu kısmı daha fazla uzatmak isterdim fakat incelemeyi sıkıcı bir hale getirmemek adına, burada kesiyorum. Kısaca, yaptığımız her okumadan kendimize ders çıkartırız, daha doğrusu çıkartmalıyız, nitelikli okuma yapmak bunu gerektirir çünkü. Tabii ki her eser için bu geçerli değildir. Bu konuda 
Francis Bacon'ın üniversitede öğrendiğim ünlü deyişini kendime rehber edindim, size de tavsiye ediyorum: #107645361
Şimdiyse daha fazla "edebiyat" yapmadan, konuyu uzatmadan elimizdeki kitabın içeriğinden bahsedeyim:
Edebiyat Üzerine, kendisini daha çok 
George Orwell kalem adıyla tanıdığımız Eric Arthur Blair'in kaleme almış olduğu 22 adet denemeden oluşuyor. Edebiyat Üzerine adlı seçkide bulunan denemeler roman sanatının savunmasından, döneminin popüler bilimkurgu eserlerine, basın özgürlüğüne, bir yazarın karşılaştığı zorluklara, kitapların fahiş fiyatlarına dair bitmeyen tartışmalara, edebiyat ve sosyalizm arasındaki ilişkiye değiniyor. 
Hayvan Çiftliği'nin karşılaştığı sansürleri ve bu eserin nasıl ve niçin ortaya çıktığını da daha yakından, birinci ağızdan öğrenebiliyoruz. Popüler İngiliz edebiyatı üzerine sosyolojik yaklaşımlar, İspanya İç Savaşı, Stalin, şiir, mizah ve siyah biraya dair Orwell'in fikirlerini bulabileceğimiz bir eser Edebiyat Üzerine. İçerdiği deneme listesinin tamamını incelemenin en son kısmında paylaşacağım.
Bu seçki sayesinde Orwell'in düşünce yapısını, kendisinin nasıl bir eşitlik, adalet, edebiyat ve özgürlük aşığı bir insan olduğunu öğrenme fırsatını yakaladım. Gerçekten hayran olunacak bir kişiliğe sahip.
Eğer Orwell'in düşüncelerini daha da yakından öğrenmek istiyorsanız, edebiyata ilgili ve deneme okumayı seven biriyseniz, bu kitabı okumanızı tavsiye ediyorum.
Ayrıca bildiğiniz üzere Orwell'in 70 yıllık telif hakkı 1 Ocak 2021 tarihinde son buldu ve merdiven altı yayınevleri dahil bütün yayıncılar Orwell kitaplarını telif hakkı ödemeden basmaya başladı. Estetikten uzak kapaklar ve çeviriler çöplüğüne rağmen, duruşunu bozmadan muazzam kapak ve çeviriye imza atan İthaki Yayınları'nı tebrik ediyorum. Çeviri için 
Yunus Çetin'e, kapak tasarımı için Barış Şehri'ye ayrıyeten teşekkürlerimi sunuyorum. İthaki fanboyluğumu da dile getirdikten sonra incelememe burada son veriyorum. ^^
Mümkün olduğu kadar edebiyatla kalın, keyifli okumalar!
Seçkinin içindeki denemeler:
-Romanı Savunmak
-Philip Henderson'ın The Novel Today'i Üzerine
-Yazarlar İspanya Savaşı'nda Saflarını Belirliyor için Yayınlanmamış Yanıt
-Martin Block'un Gypsies'i Üzerine
-Yolculuk Notları
-Yeni Kelimeler
-Jack Hilton'ın English Ways'i Üzerine
-Edebiyat ve Sol
-Sosyalistler Mutlu Olabilir mi?
-Dilediğim Gibi, 15
-Kitaplar Çok mu Pahalı?
-Bayağılaşmadan Komik Olmak
-İstiridyeler ve Siyah Bira
-Palinurus'un The Unquiet Grave: A World Cycle'ı Üzerine
-Şiir ve Mikrofon
-Bilimkurgu Üzerine Kişisel Notlar
-Basın Özgürlüğü (Hayvan Çiftliği)
-Saçma Şiir: Lear Seçkisi
-Sayfiye Yerleri
-Yazmanın Bedeli
-Hayvan Çiftliği'nin Ukrayna Baskısına Önsöz
-Leydi Gregory'nin Günlükleri Üzerine
-Spearhead: Ten Years' Experimental Writting in America Üzerine
··
4.040 görüntüleme
George Orwell'ın sadece Hayvan Çiftliği kitabını okumuş olmam ne büyük eksiklik. Aslında 
Kitaplar ve Sigaralar kitabına başlamak için uygun zamanı kolluyordum. Devamınında birçok noktaya değindiğiniz incelemenizle beraber Edebiyat Üzerine olması kaçınılmaz olacak.
Kaleminize sağlık. 🤗🍀
Eksiklik demeyelim de okuyacağınız bir sürü güzel Orwell eseri var diyerek bir olumluma yapalım. :)) Her eseri okunmaya değer, 47 yıllık ömrüne müthiş işler sığdırmış birisi kendisi. İlginize teşekkür ederim ayrıca. 🙏🏻
Tam da bu kiymetli esere yakışır bir inceleme.. Çok çok beğendim 👏👏Edebiyatın hayatımızdaki önemini ne de güzel kaleme dökmüşsünüz. Ne boş olurdu hayatımız kimbilir? Düşüncesi bile ürkütücü.. Yazısız bir hayat düşünülemez. Bunca okunacak eser ve bunca kısa bir hayat...Kaleminize, yüreğinize sağlik... Sanatın her dalı hayatımızın gökkuşağı... 😊🌺
Değerli yorumunuz ve ilginiz için teşekkür ederim Leman Hanım. Dediğiniz gibi hayat kısa lakin onu dolu dolu yaşamak elimizde... Sanatla ve edebiyatla kalın. ^^ 🍀
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.