Mürebbiye
Bonjour(fr.): Uzun siyah ceket ile çizgili pantolondan oluşan bir erkek giysisi.
Tûbâ-kadd: Tûba,cennette yer alacağı var sayılan, kökleri dışarıda,dalları aşağıda bulunan kocaman bir ağaçtır.Onun büyüklüğü nispet tutularak çok uzun boylu anlamında kullanılıyor.
Kırma: Plili kumaşlar.
Sayvan:Örtüler.
Kündeden atmak: Aldatarak tuzağa düşürmek,safdışı bırakmak.
Zeklenmek:Alay etmek,gırgıra almak.(Sf-112)
Benât-ı Havva: Kadınlara. Havva'nın soyuna.
Çeşm-evleri:Sözlük anlamı gözevi.Burada yuva anlamında kullanılıyor. (Sf-113)
Muaşaka:Birbirini sevme, karşılıklı aşk.(Sf-131)
Goriot Baba
Telemakhos’un
Yunan mitolojisinde, Odysseus ile Penelope’nin oğlu. Telemakhos’un babasını ararken yaşadığı serüvenler, Fransız yazar Fénelon’un bir eserine konu olmuştur.
catacombelara
Yeraltı mezarlığı. Eskiden, Paris’te, kaldırılan mezarlıklardaki kemikler taş ocaklarına taşınır, buralara da catacombe adı verilirdi.
Incurables
İyileşmez hastaların, kötürümlerin ve düşkünlerin alındığı hastanelere verilmiş ad.
Georges ya da Pichegru
Birinci konsül olan Napoléon’a karşı suikast hazırlamış, başlarına büyük ödüller konulmuş, polisin uzun aramalarından sonra ele geçmiş iki ünlü kişi.
Mont-de-Piété’ye
Eşyaların rehine verilerek borç para alınan ünlü kurum.
fizyonomist
Fizyonomi, yüz çizgilerine ve beden yapısına dayanarak kişinin ruhsal özelliklerinin incelenmesidir. Günümüzde bilimsel bir geçerliliği olmadığından sahte bilim ya da şarlatanlık olarak kabul edilen fizyonomi, Franz Joseph Gall’in geliştirdiği frenolojiyle birlikte, Balzac’ın en çok etkilendiği konular arasındaydı.
Suç ve Ceza
Yortu: 15 Ağustos'ta tarladan buğdayların kaldırılması nedeniyle kutlanan bir tür hasat bayramı.
Golgotha: Kudüs yakınlarında,idamların yapıldığı tepeye verilen ad. İncil'de yer alan bir söylenceye göre İsa'da burda çarmıha gerilmiştir. Mecazen acı çekilen yer,acı kaynağı anlamında yer alır.
Teneke Trampet
Kılıçlı Rahipler Tarikatı:Hıristiyanlığı yayma amacıyla 1202'de Livland piskoposunun önayak olmasıyla kurulmuş bir tarikat.
Rapallo Antlaşması: Almanya ile Rusya arasında 16.4.1922’de imzalanan dostluk ve ticaret antlaşması.
Sgrafflilos: Rönesansla bu yalın uygulanan ve özellikli modern mimaride baş vurulan bir dekorasyon tekniği.
Çocukluğum
Kvas: (Rus.) Kuru ekmek, buğday ya da çavdarla ve türlü meyvelerle yapılan mayalanmış şıra cinsinden içki.
Varenets: Süt,krema ve yumurta sarısı ile yapılan mayhoş bir içecek.
( Kafkasya'da başka yaparlar diyor, o zaman Kefire benzer bir içecek varenets. )
Lepyoşka: Orta Asya halklarının pideye benzeyen geleneksel ekmeği.
Bu Ülke
Bâbil Kulesi: Tevrat’a göre Nuh’un torunları gökyüzüne ulaşmak için böyle bir kule inşâ etmek sevdasına düşmüşler. Ve Yehova onları cezalandırmış. İçinde çeşitli dillerin konuşulduğu yer. Büyük bir karışıklığın hâkim olduğu, kimsenin kimseyi dinlemeden hep bir ağızdan konuştuğu toplantı.
Beatrice: Dante’nin sevgilisi. Şair bu Floransalı dilberi önce “Vita Nuova” (Yeni Hayat), sonra “Divina Comedia” (İlâhî Komedya’da terennüm eder. Kimdir bu Beatrice? Herhangi bir İtalyan kızı. Babası Portinari. Doğum tarihi, aşağı yukarı 1265. 1288’de rasgele bir herifle evlenir. 1290’da da sizlere ömür. Beatrice’i topu topu iki kere görür Dante. Önce, kilisede dokuz yaşında bir kız çocuğu olarak, sonra da on sekiz yaşında. Dante, aşkından haberdar olmayan Beatrice’in dünya evine girmesine aldırmaz, kendisi de evlenir. Beatrice öldükten sonra, büyük ve ezelî aşkı ruhunu sarar. Beatrice, bir hakikat midir, bir remiz mi? Araştırıcılar, İtalyan şiirinde yüzlerce
Beatrice bulunduğunu söylerler.
Yani Beatrice, yalnız Dante için Beatrice’dir. Bir tecrit, bir vesile, bir ilham perisi. Nedîm’in tabiriyle.
“Yok senin vasfettiğin dilber bu şehr içre Nedim,
Bir peri-sûret, görünmüş, bir hayal olmuş sana.”
Büchner: (Ludwig) (1824-1899). Maddeci Alman filozofu. Bahâ Tevfik ile Ahmet Nebil’in dilimize çevirdikleri “Madde ve Kuvvet” (1855) nesillerin imanını tahrip eden meşum bir kitabıdır. Abdullah Cevdet de hayranlarındandı.
Caliban: Shakespeare’in “Fırtına”sında adı geçen bir kahraman. Bir büyücü ile bir şeytanın çocuğu. Dahabüyük bir güce boyun eğmek zorunda kalır ama daima başkaldırır. Yazımızda, Avrupa burjuvazisini temsil eder. Ernest Renan’in Caliban adlı felsefî dramı vardır. (Fırtınanın devamı). Caliban, avamdan bir zattır. Avamın bütün pisliklerini, adiliklerini nefsinde toplamıştır; cumhurbaşkanı olur. Nefis ve öğretici, daha doğrusu düşündürücü bir dram.
Cellini Benvenuto: (1505-1571). İtalyan kuyumcusu ve heykeltıraşı. Ünlü bir otobiyografinin yazarı. Floransa’da doğdu. Bir kavga yüzünden sürgüneyollandı. 1523’te yeni bir vakanın kahramanıdır. Ölüme mahkûm edilir. Roma’ya kaçar. Orada Salamanca piskoposunun ve Papanın (VII. Clement) emrinde çalışır. Roma’nın savunmasına katılır (1527). Anlattığına göre iki kodaman Fransız asilzadesini öldürür. 1528’de hazreti yeniden Floransa’da görüyoruz. Çeşitli devlet büyüklerinin hizmetinde çalışır. Birçok şaheserler yaratır. Bir rahibi haklar. Papa III. Paul tarafından affedilir. Sonra efendim, bir noteri yaralayıp Roma’dan firar eder. Ver elini Fransa. Kabına sığmayan bu çılgın zekâ orada da duramaz. Floransa’da ihtilastan mahkûm edilir. Hapishaneden kaçar, tekrar yakalanır. Bu defa da bir kardinalin şefaatiyle hürriyete kavuşur. Cellini Rönesansın muhteşem canavarlarından biri. Hayırla şerden habersiz, coşkun, serazat, serkeş. Tek mukaddesi: güzel. Eserleri dünyamüzelerinin iftihar vesilesi. Ama asıl ününü sağlayan, otobiyografisi. İki İtalyanca baskısı (1728) var. İngilizcesi (1771), Almancası (1796), Fransızcası (1882). Üslup çıplak, yapmacıksız, konuşma diline yakın. Hem bir insanı, hem bir çağı tanımak isteyenler bu eşsiz vesikaya eğilmek zorundadırlar. Ne yazık ki Türkçemiz hâlâ bu usta kitaptan mahrum.
Chenier: (1762-1794), Fransız şairi. Hem klasik Fransız nazmının bir ustası, hem de romantizmin öncüsü. İhtilâl onun da başını yedi, giyotin sehpasında can verdi şair.
Demolins: (1852-1907). Fransız tarihçisi ve sosyologu. Prens Sabahattin’in üstatlarından.
Deva: Aryaların eski tanrısı: gök, ışık. İslâmiyet’in kabulünden sonra Deva Dev olur, yani kadim mabut ifritleşir.
Diderot: (1713-1784). Çağı için bir filozof, mimarı olduğu Ansiklopedinin sembolü, seçkin bir hatip, ateşli ve taşkın duygular ilham eden bir fikir öncüsü. Almanya’da romantizminmüjdecisi olarak tanınır. Bugünün tenkitçilerine göre, on sekizinci yüzyıl düşüncesinin en büyük temsilcisi. Tutarlı bir felsefe doktrini yok. Önce Tanrıcı (deist), sonra maddeci, sonra da panteist. Faydacı ahlâk anlayışı ile on dokuzuncu asır İngiliz filozoflarının öncüsü. Hem fazilete, hem güzelliğe âşık. Sanat eserinde duygu ve ahlâk arar. Sanatta yalnız ustalık değil, şiiriyet de olmalıdır.
Dönüş
Kadetler:Anayasal Demokrat Parti. Anayasal Demokrat Parti veya Kadetler (Rusça: Конституционно-демократическая партия Konstitutsionno-Demokraticheskaya Partiya), Rus İmparatorluğunda liberal bir siyasi partiydi. Parti üyelerine Kadetler denilirdi.
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.
Mürebbiye
Bonjour(fr.): Uzun siyah ceket ile çizgili pantolondan oluşan bir erkek giysisi.
Tûbâ-kadd: Tûba,cennette yer alacağı var sayılan, kökleri dışarıda,dalları aşağıda bulunan kocaman bir ağaçtır.Onun büyüklüğü nispet tutularak çok uzun boylu anlamında kullanılıyor.
Kırma: Plili kumaşlar.
Sayvan:Örtüler.
Kündeden atmak: Aldatarak tuzağa düşürmek,safdışı bırakmak.
Zeklenmek:Alay etmek,gırgıra almak.(Sf-112)
Benât-ı Havva: Kadınlara. Havva'nın soyuna.
Çeşm-evleri:Sözlük anlamı gözevi.Burada yuva anlamında kullanılıyor. (Sf-113)
Muaşaka:Birbirini sevme, karşılıklı aşk.(Sf-131)
