Burjuvazinin ve devletin, işçi sınıfının eğitimini geliştir�
rnek üzere yaptıkları, işte bu. Bereket versin, bu sınıfın içinde bulunduğu yaşam koşulları, ona öyle bir pratik eğitim veriyor ki, o pratik yalnızca okullarda kafaya tıkıştırılanların
yerine geçmiyor, ama onunla bağlantılı olan çapraşık dinsel
nosyonları zararsız hale de getiriyor ve hatta işçileri İngiltere ulusal hareketinin öncüsü konumuna sokuyor. Gereklilik
icadın anasıdır v� daha önemlisi, düşüncenin ve eylemin de.
Kekeleyerek okuyan ve hemen hiç yazamayan İngiliz işçi,
gene de kendi çıkarının ve ulusunun çıkarının nerede olduğunu biliyor. Burjuvazinin özel çıkarının ne olduğunu, ondan
ne beklernesi gerektiğini de çok iyi biliyor. Yazamıyorsa da
konuşabiliyor ve halkın önünde konuşuyor; aritmetik bilmiyorsa da Tahıl Yasasını iptal eden burjuvanın zihninden geçenleri aniayıp daha iyi kanıtlar öne sürebilecek ölçüde politik iktisatçılada hesaplaşabilir; vaizlerin tüm çabasına karşın göksel sorunlar onun gözünde çok çapraşık kalmaya devam etse de dünyevi, siyasal ve toplumsal sorunlan olanca
açıklığıyla görür
Sayfa 164 - Sol Yayınları