İLİM NASIL OLMALI/OLMAMALI
1) İlim, su gibi olmalı; şarap gibi olmamalıdır.
Su, yaşamın aslıdır. Susuz, hayat olmaz. İlimsizlik de susuzluktur, kuraklıktır. Bu da geri kalmışlık ve fakirlik doğurur.
Suyun, fıkhen üç özelliği (renk, koku, tat) vardır. İlim de renkli (farklı görüşler) olmalı, siyah beyaz olmamalıdır. İlim, ilgi uyandırmalıdır. Bu, ilmin kokusudur. İlim, ikna edici olmalıdır. Bu da ilmin tadıdır.
Suyun kendine has iki de tabiatı vardır. İncelik ve akıcılık. Su, incedir; engel tanımaz, sızar ve her şekli alır. Su, akıcıdır; damlalar birbirine karışarak nihayetsiz bir şekilde akar gider. Eğer akıcılığı önlenir de bir sahada hapsedilirse buhar olur.
Bu beş özellik bir arada bulunmalı ki suyumuz/ilmimiz, hem temiz hem de temizleyici olsun.
Şaraba gelince: Şarap, muskirdir, aklı uyuşturur; sağlığa zararlıdır ve de haramdır.
Bazı kişilerin de ilmi, sarhoş eder; onların ilmini alan, onu mutlak doğru sanarak sarhoş gibi düşünemez hâle gelebilir.
İlim, afyon gibi aklı uyuşturmamalıdır.
2) Aynı kelimelerle cümle şöyle de kurulabilir: “İlim, su gibi olmamalı; şarap gibi olmalıdır.”
Zira su, kapta durdukça yosunlanır; kokusu, tadı ve rengi bozulur. Şarap ise durdukça güzelleşir ve değerlenir. Bazı bilgiler de şarap gibi zamanla anlaşılır ve değer bulur.
(Mehmet Cömert&Nail Çam)